Wypowiedź argumentacyjna - Operon 2018 listopad:
Anna Pawełczyńska, Przeszłość jest dziś...

Tradycyjne przypomnienie dla ucznia: zanim sięgniesz po materiał znajdujący się niżej, pogłówkuj sam, przyjrzyj się dokładnie poleceniu do wypowiedzi argumentacyjnej. Dopiero po napisaniu przez siebie segmentów tekstu skonfrontuj swoje notatki z poniższymi propozycjami. Wtedy Twoja i moja praca będą miały głęboki sens.

Wstęp

Propozycja 1. (cywilizacyjna)
Refleksja o znaczeniu tematyki wojennej nie tylko w kulturze polskiej, ale także światowej. Traumatyczne doświadczenie cywilizacyjne miało i ma przeogromny wpływ na wrażliwość społeczeństw na całym globie.

Propozycja 2. (okładkowa)
Refleksja o okładkach, które mogą mieć istotny wpływ na to, czy potencjalny odbiorca sięgnie po książkę, czy też zostanie zniechęcony. W tym kontekście pojawia się pytanie: co z okładkami czarno-białymi albo szarymi, na których widać druty kolczaste albo żyjące kościotrupy bądź też kominy obozów koncentracyjnych? Czy taka książka z taką okładką ma szansę?

Propozycja 3. (ryzykowna)
Refleksja o przyczynach sięganie przez czytelników po książki. Ryzyko tego rodzaju wstępu bierze się stąd, że jest to zagadnienie podjęte w tekście przez autorkę, w związku z tym istnieje niebezpieczeństwo zdublowania stwierdzeń.

Propozycja 4. (wdzięczna)
Spostrzeżenia dotyczące pasji i wpisanie tutaj refleksji o pasjach czytelniczych, mogących mieć szczególnie pozytywny wpływ na rozwój intelektualny i emocjonalny człowieka i całego społeczeństwa.

Jaki problem podejmuje autorka?

1. Problem funkcji książek: od rozrywkowej, poprzez ucieczkę od rzeczywistości w krainę wyobraźni i w przestrzeń wrażliwości innych ludzi, aż po funkcję poznawczą. Autorka zwraca uwagę na tych czytelników, którzy interesują się psychiką człowieka, ale też na poszukujących w literaturze wzorców osobowych. 2. Autorka podkreśla, że w przestrzeni szkolnej pojawiają się książki, po które czytelnik sięga niechętnie. Chodzi jej "o książki opisujące życie w sowieckich i hitlerowskich obozach koncentracyjnych". Po tego rodzaju literaturę czytelnicy sięgają niechętnie, gdyż ten okrutny świat jest zbyt odległy od współczesności i budzi niechęć, a nawet odrazę.

Jakie rozwiązanie proponuje?

Anna Pawełczyńska nie zgadza się z postawą czytelników sięgających niechętnie po literaturę obozową. Uważa, że tego typu literatura jest ważna ze względu na fakt dokumentowania historii, ale jeszcze istotniejsze okazuje się to, że porusza ona problemy najistotniejsze.

Zajęcie stanowiska wobec rozwiązania zaproponowanego przez autorkę

Wersja 1. (zgoda)
Ta wersja jest chyba najsensowniejsza, tym bardziej że otwiera szerokie pole możliwej argumentacji.
Zgadzam się z autorką, że nie powinno się uciekać przed literaturą opisującą funkcjonowanie ludzi w hitlerowskich i sowieckich obozach. Wydarzenia ostatnich lat wskazują, że nie brakuje na świecie głosów niepokojących, poddających w wątpliwość istnienie obozów koncentracyjnych. Byłoby znakomitym rozwiązaniem, aby umożliwić tym wątpiącym zobaczenie na własne oczy obozu Auschwitz i Birkenau. Ale ponieważ nie jest zawsze możliwe, trzeba otwierać ludzkie oczy przez takie bodaj teksty, jak opowiadania Taedeusza Borowskiego - np. Proszę państwa do gazu. Mamy tu do czynienia co prawda z tekstem literackim, ale zbudowanym na własnym doświadczeniu oboozowym autora.

Wersja 2. (zgoda i niezgoda)
Ta wersja jest chyba najbardziej logiczna i daje jeszcze szersze pole do popisu w kwestii argumentacji.
Autorka ma rację (zob. wersję 1.).
Ale nie mogę zgodzić się z uogólnieniem, że wszyscy uciekają przed literaturą obozową. Znam osobiście wielu młodych ludzi, którzy z wielkim zainteresowaniem sięgają po teksty Tadeusza Borowskiego przedstawiającego życie w okupowanej Warszawie oraz funkcjnowanie w obozie oświęcimskim w cyklu Pożegnanie z Marią. Jest też wielu zagorzałych czytelników ksiażki Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który na bazie własnych doświadczeń przybliżył życie więźniów w sowieckich lagrach.

Odwołanie się do innych tekstów kultury

Dobrze jest wplatać odniesienia do innych tekstów kultury w różne miejsca pracy. Można to zrobić na przykład podczas określania problemu podjętego przez autorkę, kiedy omawia ona różne funkcje literatury. Wówczas odniesienia będą pełniły funkcję ilustracji tez autorki.
Na przykład, kiedy mowa jest o literaturze rozrywkowej, możemy sięgnąć po znane nam przykłady (powieść przygodowa, albo na przykład powieść kryminalna, która jednocześnie trzyma w napięciu, ale też bawi kreacją bohaterów - weźmy dla przykładu książkę Remigiusza Mroza "Chyłka. Zaginięcie", w której w barwny sposób zaprezentowany został świat prawniczo-sądowy wykreowany wokół prowokacyjnej postacji Joanny Chyłki, warszawskie prawniczki prowadzącej sprawę zaginięcia dziecka w okolicach Augustowa).

Podsumowanie

Podsumowując, warto zwrócić uwagę, jak ważny problem podjęła Anna Pawełczyńska w swoim tekście. Jest to problem wiecznego czasu teraźniejszego kultury, w przestrzeni której przeszłość staje się częścią teraźniejszości.

Zakończenie

Jeśli szukamy sposobów zachęcania młodych ludzi do sięgania po literaturę obozową, to powinniśmy to robić tak, aby zaintrygować potencjalnych czytelników. Czasami wystarczy zaprezentować szczególnie intrygujący fragment - a tych w tego typu literaturze nie brakuje. Czasami może to być dyskusja. A innym razem spotkanie z człowiekiem, który przeżył obozowy koszmar.