L01: Pozytywizm, czyli literatura na miarę "wieku pary i elektryczności".

1. Nazwa epoki w Polsce i w Europie.
2. Czas trwania pozytywizmu i problem zazębiania się pozytywizmu i Młodej Polska.
3. Istotne fakty kształtujące oblicze pozytywizmu:
a) "noc postyczniowa",
b) akt uwłaszczeniowy przeprowadzony przez cara Aleksandra II w 1864 r. i jego skutki.
4. Porównanie pozytywizmu i romantyzmu w sferach:
a) społeczno-politycznej,
b) ideowej,
c) w obszarze sztuki.
5. System wartości i wynikające z niego hasła pozytywistów:
a) praca organiczna,
b) praca u podstaw,
c) scjentyzm.
6. Istotne problemy społeczne podejmowane przez twórców pozytywizmu:
a) emancypacja kobiet,
b) asymilacja Żydów,
c) sytuacja chłopów (zwłaszcza sytuacja dzieci chłopskich).
7. Osiągnięcia polskiego pozytywizmu:
a) rozwój prasy,
b) coraz większe znaczenie nauki polskiej,
c) częstsze wprowadzanie zasad pragmatyki i praktycyzmu zamiast myślenia romantycznego,
d) przełamywanie tabu obyczajowego i wprowadzanie do literatury nowych tematów.

L02: Józef Chełmoński - przedstawiciel realizmu w malarstwie polskim XIX w.

1. Scharakteryzuj pozytywizm, zwracając uwagę na wartości i hasła pozytywistyczne.
2. Jakimi problemami zajmowali się artyści pozytywizmu i który z tych problemów wydaje Ci się najważniejszy? Uzasadnij.
3. Porównaj pozytywizm z romantyzmem.

L03: "Duch fizyki społecznej…". Filozofia pozytywizmu.

Kryteria sukcesu:
1. Potrafię scharakteryzować poglądy Augusta Comte'a, zwracając uwagę na to, czym wg autora Kursu filozofii pozytywnej powinna się zajmować filozofia.
2. Charakteryzuję poglądy Johna Milla i wyjaśniam pojęcia: indukcja, utylitaryzm i liberalizm.
3. Potrafię wyjaśnić koncepcje Karola Darwina, przede wszystkim teorię ewolucjonizmu.
4. Znam i rozumiem pojęcia: materializm historyczny, marksizm, socjalizm, ateizm, agnostycyzm.
5. Potrafię odpowiedzieć na pytania 1-6 s. 279.

L04: "Prawdziwa mądrość niechaj was pogodzi…". Wiersz programowy "Do młodych" Adama Asnyka.

Przygotuj wypowiedź na temat pozytywizmu w oparciu o grafikę s. 280-281. W Twojej wypowiedzi powinny się pojawić pojęcia i hasła z ostatnich lekcji.

L05: "U zbiegu dwu dróg…". Nadniemeńska epopeja (Eliza Orzeszkowa, "Nad Niemnem").

1. Znaczące elementy biografii Elizy Orzeszkowej.
2. Powieść a epopeja.
3. Porównanie powieści Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej z Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza.

L06: "Idź na mogiłę ojca…". Dyskusja o patriotyzmie w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej.

S. 295, zad. 1-8, parzyści, nieparzyści. T104: Obraz dworu u Orzeszkowej i Mickiewicza. 16 V 19 S. 298. T105: "Za co oni mają wszystkich Żydów bić?" Pozytywizm przeciw antysemityzmowi. 20 V 19 S. 312. Praca metodą metaplanu. 1. Jak jest? 2. Jak powinno być? 3. Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? 4. Co można zrobić, aby było tak, jak powinno być? T106: Obowiązki względem ludzkości i cywilizacji. Hasła pozytywizmu w felietonie "Jubileusz i współczesność" Bolesława Prusa. 20 V 19 S. 317. T107: Cały ten świat lalek… Poetyka polskiej powieści realistycznej na przykładzie "Lalki" Bolesława Prusa. 21 V 19 S. 327. T108: "I Bóg wie, co by dla kraju mógł zrobić taki jak on człowiek...". Wokulski jako bohater nowych czasów. 22 V 19 S. 327. T109: Literacki obraz hermetycznego kręgu arystokracji (metaplan, praca z tekstem, spojrzenie z różnych punktów widzenia). 23 V 19 Praca w grupach metodą metaplanu. 1. Jak jest? 2. Jak powinno być? 3. Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? 4. Co można zrobić, aby było tak, jak powinno być? Ad. 1) Mocne i słabe strony arystokracji. T I, r. 2. Wokulski jako bohater realizujący hasło pracy organicznej i mający dobre podstawy działalności w tym zakresie (zdobył olbrzymi majątek w czasie wojny między Rosją a Turcją), zakłada w Warszawie spółkę do handlu ze Wschodem. W jej skład mają wejść polscy arystokraci i kupcy, ale też przedstawiciele mieszczaństwa żydowskiego. Fragmenty, którym warto się przyjrzeć. Fragment 1. W czasie spotkania organizacyjnego zabiera głos książę, nadużywający w swoich wypowiedziach sloganów patriotycznych, z których nic konkretnego nie wynika. Podany fragment jest o tyle ciekawy, że pokazuje relacje między arystokracją a innymi grupami społecznymi - Wiadomo panom - zaczął Wokulski - że Warszawa jest handlową stacją między Europą zachodnią i wschodnią. Tu zbiera się i przechodzi przez nasze ręce część towarów francuskich i niemieckich przeznaczonych dla Rosji, z czego moglibyśmy mieć pewne zyski, gdyby nasz handel... - Nie znajdował się w ręku Żydów - wtrącił półgłosem ktoś od stołu, gdzie siedzieli kupcy i przemysłowcy. - Nie - odparł Wokulski. - Zyski istniałyby wówczas, gdyby nasz handel był prowadzony porządnie. - Z Żydami nie może być porządny... - Dziś jednak - przerwał adwokat księcia - szanowny pan Wokulski daje nam możność podstawienia kapitałów chrześcijańskich w miejsce kapitału starozakonnych... - Pan Wokulski sam wprowadza Żydów do handlu - bryznął oponent ze stanu kupieckiego. Zrobiło się cicho. - Ze sposobu prowadzenia moich interesów nie zdaję sprawy przed nikim - ciągnął dalej Wokulski. - Wskazuję panom drogę uporządkowania handlu Warszawy z zagranicą, co stanowi pierwszą połowę mego projektu i jedno źródło zysku dla krajowych kapitałów. Drugim źródłem jest handel z Rosją. Znajdują się tam towary poszukiwane u nas i tanie. Spółka, która zajęłaby się nimi, mogłaby mieć piętnaście do dwudziestu procentów rocznie od wyłożonego kapitału. Na pierwszym miejscu stawiam tkaniny... - To jest podkopywanie naszego przemysłu - odezwał się oponent z grupy kupieckiej. - Mnie nie obchodzą fabrykanci, tylko konsumenci... - odpowiedział Wokulski. Kupcy i przemysłowcy poczęli szeptać między sobą w sposób mało życzliwy dla Wokulskiego. - Otóż i dotarliśmy do interesu publicznego! zawołał wzruszonym głosem książę. - Kwestia zarysowuje się tak: czy projekta szanownego pana Wokulskiego są objawem pomyślnym dla kraju?... Panie mecenasie... - zwrócił się książę do adwokata, czując potrzebę wyręczenia się nim w kłopotliwej nieco sytuacji. - Szanowny pan Wokulski - zabrał głos adwokat - z właściwą mu gruntownością raczy nas objaśnić: czy sprowadzanie owych tkanin, aż z tak daleka, nie przyniesie uszczerbku naszym fabrykom? - Przede wszystkim - rzekł Wokulski - owe nasze fabryki nie są naszymi, lecz niemieckimi... - Oho!... - zawołał oponent z grupy kupców. - Jestem gotów - mówił Wokulski - natychmiast wyliczyć fabryki, w których cała administracja i wszyscy lepiej płatni robotnicy są Niemcami, których kapitał jest niemiecki, a rada zarządzająca rezyduje w Niemczech; gdzie nareszcie robotnik nasz nie ma możności ukształcić się wyżej w swoim fachu, ale jest parobkiem źle płatnym, źle traktowanym i na dobitkę germanizowanym... P.d. 3 przykłady środków stylistycznych, za pomocą których Prus kreuje postać Izabeli oraz jeden fr., który zawiera ciekawy pomysł artystyczny służący pokazaniu bohaterki. T110: Sposoby kreacji postaci Izabeli Łęckiej. 27 V 19 Praca z tekstem: poszukiwanie fragmentów zawierających różne środki stylistyczne, pomysły artystyczne, chwyty narracyjne, które służą prezentacji postaci bohaterki. Praca w parach - analiza fr. (model). P.d. 3 środki, 2 pomysły artystyczne służące kreacji Izabeli. Ich funkcje. T111: "Zmarnowaliście życie moje... Zatruliście dwa pokolenia!" Miłość w czasach nieromantycznych. 27 V 19 Podr. s. 335. Kto zmarnował życie dwóch pokoleń? P.d. Wokulski jako romantyk i jako pozytywista - tabela s. 339. T112: Wokulski jako romantyk i jako pozytywista. 28 V 19 Tabela P.d. Tabela do całościowego uzupełnienia. Mile widziane nowe kryteria porównania. T113: Różne ujęcia motywu drogi w literaturze i sztuce. 29 V 19 DROGA - skojarzenia: hasło, słowo-klucz, autor i tekst podróż - J. Słowacki, Kordian, wędrówka - C.D. Friedrich, Wędrowiec ponad chmurami, emigracja - A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, pielgrzymka - C. Norwid, Pielgrzym, Golgota - symbol cierpienia i zbawienia, wędrówka-kara (symbol życia) - wypędzenie z raju, zesłanie na Sybir Interpretacja wiersza Pielgrzym Adama Mickiewicza. P.d. 1) Jeszcze jeden aspekt motywu drogi. 2) Odniesienie wiersza do Lalki - motyw drogi w Lalce. T114: Sprawdzian znajomości treści i problematyki Lalki Bolesława Prusa. 30 V 19 Fragmenty humorystyczne - funkcje humoru. Znajdź trzy fr. humorystyczne. Opisz sytuację i wyjaśnij, co stanowi źródło humoru. Jaką funkcję pełni humor w tej sytuacji. Wskaż jeden ważny środek artystyczny podkreślający efekty humorystyczne i określ jego funkcje. Podaj trzy inne utwory i wyjaśnij, jaką funkcję pełni w nich humor. T115: Wnioski z analizy sprawdzianu znajomości treści i problematyki "Lalki" Bolesława Prusa. 3 VI 19 Omówienie sprawdzianu. T116: Humor w "Lalce" Bolesława Prusa - jego funkcje. 3 VI 19 Fragmenty humorystyczne - funkcje humoru. S. 62-63: przybycie Izabeli do sklepu, reakcje osób znajdujących się w sklepie, zachowanie Mraczewskiego, jego talent handlowy, obserwacje Rzeckiego, liczby Wokulskiego. Prus pokazuje, jak silnie oddziałującą osobowością jest Łęcka, jakie wywołuje reakcje. Ale też przy okazuje przedstawia umiejętności Mraczewskiego, jego zachowanie jako subiekta. 254 457 P.d. 1. S. 343, zad. 1-3. 2. S. 343, zad. 4 - nr 1,9; zad. 5 - 2, 10; zad. 6 - 3, 11; zad. 7 - 4, 12; zad. 8 - 5, 13; zad. 9 - 6, zad. 10 - 7; zad. 11 - 8., T117: "Z komórki przy sklepie do buduaru hrabiny, co za skok!" Obraz społeczeństwa w "Lalce" Bolesława Prusa. 4 VI 19 Interpretacja cytatu w temacie lekcji. T118: "Przypnę ludzkości skrzydła...". Utopia naukowa w "Lalce" Bolesława Prusa. 5 VI 19 Scjentyzm, utopia. T119: Stylowe zróżnicowanie języka polskiego. 6 VI 19 S. 351. T120: "Wszyscy chorujemy na nerwy...". Pozytywistyczne rewizje Jana Tomkowskiego - praca z tekstem nieliterackim. 10 VI 19 S. 356. Analiza słowotwórcza wyrazu neurotyczny. Wydzielanie formantów T121: Wzorzec damy i rycerza ... . Emancypacja w oczach feministki. 10 VI 19 S. 360 T122: "Pani Bovary to ja...". Nowoczesny portret kobiety w powieści Gustave'a Flauberta "Pani Bovary". 11 VI 19 S. 364 1. Scharakteryzuj Emm Bovary (w formie podpunktów): - marzycielka, - wysokie aspiracje, duże oczekiwania od życia, - oderwana od rzeczywistości, - wrażliwa, - potrzebowała wrażeń. 2. Bowaryzm: - nieprzystosowanie do rzeczywistości, - postrzeganie życia jako szarego, banalnego, bezsensownego, - marzycielstwo, którego źródłem jest literatura, - nieumiejętność dostrzegania piękna w codzienności, - niezdolność do budowania trwałych relacji z innymi. T123: "Wszystko zdawało się pogrążone w głębokim śnie...". Obraz prowincji w Pani Bovary. 12 VI 19 S. 369 T124: "Chciałbym napisać książkę o niczym…". Nowatorska konstrukcja powieści Flauberta. 13 VI 19 S.