Pismo Święte jest zbiorem ksiąg uważanych za święte, pisanych przez wiele wieków i wielu autorów. Składa się z 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 ksiąg Nowego Testamentu.
W języku greckim słowo "biblion" znaczyło „księga”. Księga stała się w kulturze jednym z najważniejszych symboli. Symbolizuje wiedzę i mądrość, źródło życia. Jest też powiązana z symbolem drogi (wędrówka wewnętrzna pozwala gromadzić doświadczenia). Słowo „księga” oznacza w przestrzeni chrześcijańskiej Biblię.
Można przyjąć, iż od XIII w. p.n.e. przekazywano ustnie treść ujętą następnie w formie pisemnej w językach: hebrajskim, aramejskim i greckim. Najstarsza część Biblii spisywana między X a II wiekiem p.n.e. nazywana jest Starym Testamentem. Treść ksiąg ST to dzieje świata od jego stworzenia aż do narodzin Chrystusa. Biblię rozpoczyna Pięcioksiąg (pierwszych pięć ksiąg), którego autorstwo przypisuje się Mojżeszowi.
Księga Rodzaju (Genesis) to pierwsza księga Pięcioksięgu i całej Biblii. Jej nazwa oznacza „początek”, „rodowód”, „dzieje”. Pierwsza część Księgi Rodzaju przedstawia dzieje od początku świata. Bóg stwarza niebo i ziemię oraz światłość, następnie wody, rośliny, ciała niebieskie, zwierzęta i wreszcie człowieka. Ważnymi elementami tej wyjściowej historii ludzkości są: umieszczenie człowieka w raju, grzech pierworodny, wygnanie z raju, bratobójstwo, potop, przymierze z Bogiem, wieża Babel. W dalszej części Genesis przedstawione zostały dzieje rodu Abrahama uznanego przez Izraelitów za przodka całego narodu.
Biblia pokazuje stwarzanie świata poprzez słowo, które stało się narzędziem kreacji. Słowo wykorzystał Bóg także do nazywania tego, co stworzył: „I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą.” (Rdz 1,5). Istotę aktu pierwotnej kreacji ujął doskonale św. Jan (Ewangelia wg św. Jana 1,1-3):
Na początku było Słowo
A Słowo było u Boga
I Bogiem było Słowo.
Bóg i Słowo tworzą jedność, bo świat – w wizji biblijnej - powstał z woli Boga i poprzez
moc słowa. A Słowo było u Boga
I Bogiem było Słowo.
Abraham jest patriarchą narodu izraelskiego. Przywędrował ze swoim plemieniem do ziemi Kanaan i zawarł przymierze z Bogiem.
Mojżesz wyprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej; zawarł przymierze z Bogiem, otrzymując od Boga tablice z przykazaniami (Dekalog).
Księga Hioba daje wyraz ludzkiej rozpaczy wobec cierpienia, którego nie sposób racjonalnie wyjaśnić, ale też pokazuje, że człowiek może znaleźć w Bogu oparcie, jeśli będzie konsekwentny w swojej wierności wobec Niego. Hiob był człowiekiem pobożnym i sprawiedliwym, żył dostatnio i szczęśliwie. Na początku księgi przedstawiony został dialog Boga z szatanem, który powiedział, że Hiob czci Boga tylko ze względu na otrzymane od niego bogactwa. Szatan stwierdził, że spowoduje, iż ulubieniec Boga zacznie przeciw Niemu bluźnić. Zabrał więc Hiobowi – za przyzwoleniem Boga - wszystkie dzieci i bogactwa, a jego ciało okrył wrzodami. Hiob cierpliwie zniósł tragiczne ciosy. W swoich mowach z jednej strony uskarżał się na swój los, ale też nazywał Boga „panem absolutnym”. Ostatecznie Bóg sprawił, że Hiob odzyskał to, co utracił.
Księga Koheleta (Eklezjastesa) wyraża pesymistyczną wizję życia człowieka. Na postawione pytanie o drogę do szczęścia autor księgi nie udziela odpowiedzi. Trwałego szczęścia nie daje sława ani bogactwo, nie przynosi go też używanie życia, a nawet mądrość. Byt człowieczy widziany jest tu jako marność. Życie to pasmo udręk, nieuzasadnionego cierpienia i niesprawiedliwości. Człowiek nie jest w stanie zrozumieć istoty zasad, według których Bóg urządził świat. Kohelet doradza człowiekowi, by ten korzystał roztropnie z dóbr stworzonych przez Boga.
Księga Dawida (Księga Psalmów) - Dawid był królem wybranym przez Boga. Ostatecznie pokonał Filistynów, powiększył terytorium Izraela, a za stolicę obrał sobie Jerozolimę. Dawid, będący poetą i muzykiem, jest według tradycji żydowskiej autorem 73 psalmów.
Psalm to utwór o charakterze religijnym wykonywany początkowo przy akompaniamencie instrumentów strunowych. Wśród psalmów wyróżnić można: hymny pochwalne i dziękczynne, lamentacje zbiorowe i indywidualne (zawierające zazwyczaj prośbę błagalną), psalmy królewskie, dydaktyczne, mądrościowe i prorockie.
Tłumaczenie Starego Testamentu na język grecki to tzw. Septuaginta.
Na Nowy Testament składają się cztery Ewangelie: Jana, Mateusza, Marka i Łukasza; Dzieje Apostolskie (przedstawiające działalność Piotra i Pawła, a napisane prawdopodobnie przez św. Łukasza), Listy Apostolskie (ogółem 21) i Apokalipsa św. Jana (zawierającą przepowiednię końca świata).
Apokalipsa św. Jana - nie jest pewne, czy autorem jej jest św. Jan czy też któryś z grona jego uczniów. Zesłanemu na wyspę Patmos Janowi ukazuje się Chrystus i poleca mu napisać listy do siedmiu Kościołów Azji. Zabiera również proroka do nieba. Tam Jan widzi, jak Baranek otwiera kolejno siedem pieczęci, a otwarcie każdej z nich wprowadza nową wizję kataklizmów nawiedzających ziemię. Przepowiednię kończy obraz Nowego Jeruzalem, zstępującego z nieba świętego miasta, w którym Bóg zamieszka razem z ludźmi.
Tłumaczenie Pisma Świętego na język łaciński dokonane w IV przez św. Hieronima nosi nazwę Wulgata.
***
Jednym z istotniejszych znaków kultury jest góra. Również w Biblii jest to jeden z ważniejszych motywów. Na górze Synaj (Horeb) doszło do spotkania między Mojżeszem a Bogiem, arka Noego zatrzymała się na górze Ararat, Chrystus umiera na Golgocie (tu symbolika góry zostanie powiązana z symboliką krzyża – łączy on element wertykalny, czyli pionowy, wskazujący na dążenie ku Bogu, z elementem horyzontalnym, poziomym, odnoszącym się do wymiaru ziemskiego, do człowieczeństwa Chrystusa). Na górze Tabor ma miejsce przemienienie Chrystusa. Góra jest miejscem spotkania człowieka z Bogiem, przestrzenią wyodrębnioną i dostępną dla wybranych. Staje się także miejscem cierpienia i ofiary. Ona wskazuje wertykalne dążenia człowieka, czyli pragnienie przekroczenia tego, co człowiecze, zbliżania się ku metafizyce.
Nawet dzisiejsze spojrzenie na górę ma w sobie coś z metafizyki, biblijnego respektu wobec potęgi góry.
Symbolika góry jest powiązana z symboliką środka. Człowiek potrzebował zawsze jakiegoś punktu, do którego mógłby się odnieść, by nie ulec zagubieniu. W wielu kulturach góra stawała się środkiem, centrum świata (góra Garizim w Palestynie nazywana jest „pępkiem świata”).
Spotkanie człowieka z Bogiem odbywa się często poprzez tzw. epifanię – Bóg objawia się w krzaku gorejącym, słupie ognistym, obłoku. Miejsce objawienia, miejsce spotkania z Bogiem staje się przestrzenią świętą, sacrum. Sacrum (w języku łacińskim „rzecz święta”, „tajemnica”) przeciwstawiona jest profanum, czyli sferze świeckiej, nieświętej.
Powrót na stronę ANTYK