Sprawdzian znajomości treści i problematyki Pana Tadeusza Adama Mickiewicza wersja 01 - model odpowiedzi

1. Czego dotyczył i jak się zakończył spór Asesora z Rejentem? (2 p.)

      Spór Asesora z Rejentem dotyczył dwóch chartów: Kusego i Sokoła. Obydwa psy okazały się równie dobre i sprawne, więc trudno było rozsądzić spór adwersarzy.

W drugiej izbie toczyła młodzież rzecz o łowach,
W spokojniejszych i ciszszych niż zwykle rozmowach
Bo Asesor i Rejent, oba mówcy wielcy,
Pierwsi znawcy myślistwa i najlepsi strzelcy,
Siedzieli przeciw sobie mrukliwi i gniewni;
Oba dobrze poszczuli, oba byli pewni
Zwycięstwa swoich chartów, gdy pośród równiny
Znalazł się zagon chłopskiej nie zżętej jarzyny;
Tam wpadł zając: już Kusy, już go Sokół imał,
Gdy Sędzia dojeżdżaczy na miedzy zatrzymał;
Musieli być posłuszni, chociaż w wielkim gniewie;
Psy powróciły same: i nikt pewnie nie wie,
Czy źwierz uszedł, czy wzięty; nikt zgadnąć nie zdoła,
Czy wpadł w paszczę Kusego, czyli też Sokoła,
Czyli obudwu razem: różnie sądzą strony
I spór na dalsze czasy trwał nie rozstrzygniony.

      Tak więc spór pozostał nierozstrzygnięty, a odpowiedzialność Sędziego za chłopskie pole wzięła górę nad ambicjami przeciwników.

2. W oparciu o podany fr. wyjaśnij, który bohater się wypowiada, do kogo się zwraca, o czym i w jakich okolicznościach mówi (2 p.)

Wszystkich was – kończył […] – biorę tu na świadki,
Czy Robak nie powiadał, że wprzód nim przyjmiecie
W dom wasz Napoleona, trzeba wymieść śmiecie?[…]
Któż jest śmieciem powiatu? Kto zdradziecko zabił
Najlepszego z Polaków, kto go okradł, zgrabił?
I jeszcze chce ostatki wydrzeć z rąk dziedzica?

      Są to słowa Gerwazego, który manipuluje szlachtą zaściankową z Dobrzynia w celu zorganizowaniu zajazdu na ród Sopliców. Gerwazy nawiązuje do wypowiedzi księdza Robaka, który - w czasie spotkania w karczmie - mówił o konieczności przygotowania powstania, zanim jeszcze pojawi się Napoleon. Oczywiście nie wypowiadał się wprost, lecz użył metafory "śmieci" w odniesieniu do Moskali, a nie Soliców, jak to interpretował Gerwazy.
      Klucznik nawiązuje również do zabójstwa Stolnika dokonanego przez Jacka Soplicę.

3. Kto mówi w poniższym cytacie, do kogo się zwraca, o czym i w jakich okolicznościach się wypowiada? (4 p.)

[...] Niewdzięczny!
Szukałeś wzroku mego, teraz go unikasz,
Szukałeś rozmów ze mną, dziś uszy zamykasz […].
Tryumf nad miękkim sercem – serce twe zatwardził;
Żeś je zdobył zbyt łacno, zbyt prędkoś nim wzgardził!

      Wypowiada się Telimena, która zwraca się do Tadeusza, unikającego od pewnego czasu wszelkiego kontaktu. Tadeusz dopiero co odbył rozmowę z Sędzią, któremy wyznał, co czuje do Zosi i jednocześnie oznajmił, ze chce ruszyć do Legionów. Telimena ma pretensję, że Tadeusz nie chce kontynuować związku z nią.

4. Kto mówi w poniższym cytacie, do kogo się zwraca, o czym i w jakich okolicznościach się wypowiada? (4 p.)

Sami wolni, uczyńmy i włościan wolnemi,
Oddajmy im w dziedzictwo posiadanie ziemi […].
Lecz muszę ciebie ostrzec, że tych ziem nadanie
Zmniejszy nasz dochód, w miernym musimy żyć stanie. […]
Czyż zgodzisz się żyć na wsi?

      Mówi Tadeusz do Zosi. Proponuje, by przekazali ziemię chłopom na własność i by uwolnić ich od poddaństwa. Dodaje, że będzie to się wiązało ze zmniejszeniem dochodu młodego małżeństwa. Zosia zaakceptuje propozycję Tadeusza, będzi gotowa zostać z nim w folwarku soplicowskim. Tadeusz nie zdaje sobie do końca sprawy z konsekwencji takiej decyzji, dopiero Gerwazy uświadomi mu, że uwłaszczeni chłopi nie będą w stanie płacić podatków, dlatego najpierw trzeba zadbać o ich nobilitację, a potem przekazać ziemię na własność. Jednocześnie poinformuje ich, że posiada skrzynię pełną kosztowności, więc sytuacja finansowa pary nie pogorszy się.

5. Jakie relacje łączyły Sędziego i księdza Robaka; oraz Zosię i Ewę? (2 p.)

      Sędzia i ksiądz Robak byli braćmi. Ewa (która zmarła na Syberii) była matką Zosi.



6. Wyjaśnij, co oznacza słowo zajazd w podtytule poematu (2 p.)

W jaki sposób wiąże się ono z fabułą Pana Tadeusza?       Zajazd była to napaść najczęściej na skonfliktowanego sąsiada. Początkowo zajazdy były akceptowalną formą egzekwowania wyroków sądowych. Z czasem stały się przejawem samowoli szlacheckiej.
      Wyrazowi zajazd towarzyszy epitet ostatni, jako że poemat daje wyraz, iż prezentowany świat przedstawiony odchodzi w przeszłość.
      Do zajazdu rzeczywiście dojdzie,a wszystko skończy się wspólną walką zwolenników rodu Horeszków i rodu Sopliców przeciwko Moskalom.

7. W jakich okolicznościach Hrabia dowiedział się o zabójstwie Stolnika? (1 p.)

      Tę historię przedstawił mu barwnie Gerwazy, oprowadzając Hrabiego po zamku, który ten gotów był już polubownie odstąpić Sędziemu. Gerwazy przedstawił opowieść ze swojego punktu widzenia, opisując moment śmierci Stolnka zabitego przez Jacka Soplicę.

8. W jaki sposób Jacek Soplica uratował życie Gerwazemu? (1 p.)

      Jacek Soplica podciął nogi Gerwazemu, dzięki czemu Moskal mierzący do Klucznika chybił. Wcześniej zasłonił swoim ciałem Tadeusza.

9. Którą z bohaterek opisuje poniższy fragment i z którym bohaterem łączyły ją intensywne relacje oraz jaki był ich finał? (4 p.)

Uzasadnij swoją odpowiedź.

[…] z sofy się podniosła […];
Odkryła nieco piersi, wygięła się bokiem
I sama siebie pilnym obejrzała okiem,
I znowu zapytała o radę zwierciadła […].


      We fragmencie przedstawiona została Telimena, która flirtowała z Tadeuszem. Jednak Tadeusz zakochał się w Zosi i dość nieudolnie próbował uwolnić się od Telimeny.
     

MODEL ODPOWIEDZI WERSJA 01