Praca w grupach nad tematem lekcji:
Zadanie edukacyjne
Przygotujcie wystąpienie w czasie konferencji poświęconej kulturze średniowiecza. Waszym zadaniem jest przekazanie ważnych informacji na temat epoki średniowiecze, ale jednocześnie musicie zainteresować odbiorców, którymi są:
A - studenci architektury,
B - studenci filozofii,
C - pracownicy sektora finansowego,
D - inżynierowie konstruktorzy,
E - studenci różnych kierunków i pracownicy różnych uniwersytetów.
Ponieważ klasa jest liczna, musimy pracować w grupach pięcio- lub sześcioosbowych, co wiąże się z odpowiednią organizacją działań. Należy wyznaczyć lidera i pozwolić mu na decydowanie w sytuacjach wymagająch podjęcia ostatecznej decyzji. Ważne jest, aby każdy otrzymał jakieś zadanie do wykonania. Pracujemy w oparciu materiał z podręcznika s. 264-271 oraz 282-284 (z wyłączeniem rozważań dotyczących Bogurodzicy, której będzie poświęcona oddzielna lekcja. Czas pracy - ok. 15-20'.
Prezentacja grupy jest oceniana w punktach, w skali 0-10.
L2: Filozofia średniowieczna i jej źródła oraz koncepcje.
P.d. Wyznania św. Augustyna - zad. 1-4, s. 271.
L3: Gaude, Mater Polonia. Hymn pierwszego polskiego poety - Wincentego z Kielczy.
1. Geneza i znaczenie hymnu (s. 272).
2. Sylwetka biskupa Stanisława ze Szczepanowa.
3. Cechy hymnu ambrozjańskiego.
P.d.
Teza do hymnu i argumentacja oraz jeden środek ważny (jego funkcje).
L4: Pieśń ojczysta - Bogurodzica i jej znaczenie w historii i kulturze.
Na ocenę:
1. Wyjaśnij, na czym polega znaczenie Hymnu do świętego w kontekście historycznym i kulturowym.
2. Przybliż sylwetkę biskupa Stanisława i wydarzenia dotyczące jego śmierci (uwzględnij wnioski z analizy fragmentu Kroniki polskiej Wincentego Kadłubka) (s. 276).
3. Zaproponuj tezę do utworu i podaj przynajmniej jeden argument i określ funkcje jednego wybranego środka artystycznego. 1. Geneza (s. 278).
2. Przekład na polszczyznę współczesną.
3. Średniowieczne idee hierachii i pośrednictwa.
P.d.
1. Trzy wybrane pytania ze s. 281.
2. Tłumaczenie na polszczyznę współczesną.
3. Na czym polega związek pieśni z koncepcją deesis.
L5: Sztuka romańska i Bogurodzica.
1. Architektura i jej symbolika (plan krzyża, rola portali, czworoboczny cios, ...) (s. 282).
2. Malarstwo (idealizacja i schematyzacja zamiast realizmu).
3. Typy przedstawienia Matki Boskiej (Theotokos, Przewodniczka, Pośredniczka).
L6: A na świecie zbożny pobyt…. Trwałość i zmiana języka w dziejach.
1. Pochodzenie języka polskiego (s. 285).
2. Sposoby wprowadzania nowej leksyki (zapożyczenia, słowotwórstwo, neologizmy).
3. Rodzaje archaizmów - analiza archaizmów w Bogurodzicy.
Obowiązuje na ocenę:
1. Bogurodzica na pamięć.
2. Tłumaczenie na polszczyznę współczesną.
3. Interpretacja.
4. Pojęcia związane z utworem i koncepcje średniowieczne.
5. Archaizmy.
L7: Wnioski z analizy pracy klasowej (sprawdzian z antyku).
P.d. S. 291, zad. 1-5.
L8: Język jako system znaków.
Kartkówka
1. Zapisz tekst oryginalny Bogurodzicy. Cią dalszy dopiero po zapisaniu tekstu.
2. Dokonaj tłumaczenia na polszczyznę współczesną.
3. Zinterpretuj utwór. Zwróć uwagę na związki z ideami i koncepcjami epoki średniowiecza. Spr. p.d. (zad. 1-5, s. 291).
Realizacja tematu lekcji
1. Jednostki nieznaczące (brzmienia) - znaki proste (wyrazy) - znaki złożone (zdania) - akt mowy.
2. System języka i możliwości w nim tkwiące - wypowiedzi językowe (s. 289):
a) w mowie,
b) w piśmie.
3. Podsystemy języka:
a) fonologiczny,
b) leksykalny,
c) gramatyczny.
P.d. Charakterystyka trzech podsystemów (s. 290).
L9: Gotyk - piękno uduchowione i pełne emocji.
Na ocenę:
1. Przybliż problem języka jako systemu znaków - na czym polega specyfika tego systemu?
2. Scharakteryzuj podsystemy języka. W przypadku podsystemu gramatycznego wyjaśnij różnicę między słowotwórstwem a fleksją.
3. Omów polecenia 6, 10 lub 7, 9 oraz jedno wybrane przez siebie.
1. Na podstawie fotografii katedry w Chartres spróbuj podać cechy gotyku w architekturze (s. 295):
- strzelistość, smukłość,
- ostry łuk wieńczący okna (ostrołuk),
- cienkie ściany wzmacniane przyporami,
- sklepienia krzyżowo-łukowe,
- witraże,
2. Gotyk w rzeźbie - ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie (ołtarz szafowy). P.d. Jedna strona notatek do wiersza Przybosia s. 294.
L10: Symbolika katedry w filmie animowanym Katedra Tomasza Bagińskiego.
S. 296.
Film Katedra Tomasza Bagińskiego.
P.d. Zad. ze str. 297.
L74 (25 II 2020): Dualizm wyobrażeń… . Symbolika przestrzeni w średniowieczu (operacje na tekście Arona Guriewicza Symbolika przestrzeni w średniowieczu).
S. 298.
Zad. 1. Teza i argumenty do akapitu 1.
Katedra jest symbolem świata stworzonego przez Boga, a swoją konstrukcją naśladuje Kosmos.
Elementy wewnętrzne katedry (układ poszczególnych części budowli, ołtarz, kopuła, nawy boczne - stanowią odpowiedniki elementów świata, którego architektem jest Bóg.
P.d. Pozostałe zadania (3-10) s. 301 oraz interpretacja obrazu na str. 300.
L75 (27 II 2019): Pełna smutku i żałości… . Liryzm i dramatyzm planktu średniowiecznego (Lament świętokrzyski).
1. Idee średniowieczne (s. 302-303):
a) teocentryzm,
b) hierarchizm,
c) deesis,
d) ascetyzm,
e) etos rycerski,
f) danse macabre 2. Plankt średniowieczny (lament) jako gatunek (s. 304).
3. Interpretacja tekstu. (s. 305).
P.d. S. Interpretacja wiersza całościowa (teza, argumenty, środki).
L76 (28 II 2020): Wszytko cirpiał prze Bog rad… . Średniowieczne idee - asceza (Legenda o świętym Aleksym).
1. Legenda o świętym Aleksym jako gatunek - żywot świętego (dział piśmiennictwa - hagiografia) (s. 312).
2. Pojęcie ascezy (fuga mundi
3. Interpretacja tekstu (po odpowiedzi na pytania s. 316-317).
Autorem utworu jest duchowny z Mazowsza. Potwierdzają to formy typowe dla dialektu mazowieckiego (np. będziewa oba w niebieskim królewstwie). P.d. S. 316-317 (parzyści, nieparzyści).
L77 (28 II 2020): Czemu za tobą?... . Średniowieczne idee - franciszkanizm (Kwiatki świętego Franciszka).
1. Sylwetka św. Franciszka (s. 318).
2. Ideały świętego: ubóstwo, radość życia, pokora i cierpliwość.
3. Interpretacja obrazu Bondone'a Kazanie do ptaków (s. 320).
4. Czy postawa św. Franciszka to dobry sposób na życie?
P.d. S. 321 - parzyści, nieparzyści.
L78 (3 III 2019): Okrutność śmirci poznajcie!.... Średniowieczny motyw danse macabre (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią).
Na ocenę:
Porównaj modele świętości reprezentowane przez św. Aleksego i św. Franciszka. W tym celu wykonaj następujące polecenia:
1. Przedstaw ważne wydarzenia z życia świętych.
2. Odpowiedz na wybrane przez siebie pytanie dotyczące św. Aleksego i jedno dotyczące św. Franciszak.
3. Odpowiedz na jedno wybrane pytanie dotyczące św. Franciszka, ale z grupy drugiej. Posłuchaj wypowiedzi kolegi/koleżanki i w czasie swojej prezentacji odnieś się do tej wypowiedzi, odpowiednio ją komentując i ewentaualnie uzupełniając.
1. Sposoby przedstawiania śmierci w średniowieczu i funkcje motywu (s. 325).
2. Motyw danse amcabre.
3. Interpretacja fragmentu.
P.d.
1) S. 330 - można pominąć dwa pytania.
L79 (5 III 2020): Już ci zgotowana deszczka… . Satyra i humor w literaturze średniowiecza.
Analiza p.d.
Praca w grupach:
Gr. 1. Polecenia do tekstu Rozmowa ... s. 333-33.
Gr. 2. Polecenia do tekstu Wywiad, s. 335.
Gr. 3. Porównanie tekstów wg zad. z p.d. (s. 335).
Gr. 4. Teza, argumenty, środki do wiersza Wywiad s. 33.
P.d. Interpretacja wiersza Wywiad Mirona Białoszewskiego.
L80 (6 III 2020): Wiernie ci służę… . Obraz miłości dwornej w poezji średniowiecza (Walther von der Vogelweide, Piękność i wdzięk).
Na ocenę:
Jaki obraz śmierci wyłania się z tekstów kultury epoki średniowiecza i współczesności? Które środki stylistyczne i motywy są wg ciebie szczególnie trafne w kreacji obrazu śmierci i sugerowaniu określonego przesłania?
1. Miłość dworna i jej wyznaczniki(s. 336) - notatka.
Teza.
Symbolika średniowiecza.
Bestiarium. (s. 340).
L81 (6 III 2020): Widziałbym tylko jedną ciebie…. Średniowieczna opowieść o prawdziwej miłości (Dzieje Tristana i Izoldy).
P.d. Które pytania naprowadziły Cię na odkrycie w toku interpretacji na odkrycie takich elementów, których wcześniej nie zauważyłeś?
L82 (10 III 2020): Raczej umrzeć niż popaść w osławę… . Roland jako wzór rycerza średniowiecznego (Pieśń o Rolandzie).
Na ocenę:
1. Przedstaw losy Tristana i Izoldy.
2. W jaki sposób przedstawiona jest w utworze miłość? Porównaj to ujęcie miłości z podejściem typowym dla kultury średniowiecza.
3. Odpowiedz na dwa wybrane pytania ze str. 346.
Realizacja tematu:
1. Tło historyczne (s. 354).
2. Utwór parenetyczny i i jego funkcje propagandowe (s. 355).
3. Składowe etosu rycerskiego (s. 357).
4. Praca z tekstem (s. 356).
P.d. Do wyboru zad. 1-11 s. 357 lub zadania z p.d. s. 357.
L83 (26 III 2020): Wydam mu bitwę... . Etos rycerski w średniowieczu.
Praca z fr. tekstu Dzieje Tristana i Izoldy s. 358.
S. 361 - plik 002.
P.d. S. 365, dwa wybrane zadania. Plik 003.
L84 (27 III 2020): W głębi ciemnego lasu… . Poetycka summa średniowiecza (Boska Komedia Dantego).
Gezneza, tytuł, kompozycja utworu, jego wizyjność i alegoryczność (s. 366).
Analiza pliku 003 - str. 369.
Przydział poszczególnych zadań w celu ustalenia ostatecznej odpowiedzi. Co pięć numerów do zadania.
Czyli zad. 1: nr 1-5; zad. 2: 6-10 itd.
L85 (27 III 2020): Porzućcie wszelką nadzieję… . Średniowieczna i współczesna wizja piekła (Dante i Tadeusz Różewicz).
Podr. s. 370.
Quizizz ze średniowiecza.
L86 (31 III 2020): Oto się w gwiazdach lepsza dola święci… . Świat i jego przyszłość w Boskiej komedii Dantego.
Analiza notatek w pliku 004 (porównanie tekstu Dantego i wiersza Brama Różewicza (s. 374).
Praca nad fr. s. 377.
P.d. 1. Gwiazki przy wpisach w pliku 004.
2. 380, zad. 1-6 w zeszycie.
L87 (2 IV 2020): W świecie idei i motywów literatury średniowiecza
1. W pliku 004 autorzy notatek zostali poproszeni o podliczenie liczby przyznanych gwiazdek.
2. Udostępnić plik 005 do zadań 1-6 s. 380, które miały być zrobione w zeszycie. Wskazani w pliku uczniowi mają wpisać odpowiedzi. A za chwilę kolejni wskazani ustosunkują się do tych wypowiedzi.
3. Realizacja tematu lekcji - plik 006: redagowanie pytań do zagadnień od str. 381.
L88 (3 IV 2020): Problematyka średniowiecza - redagowanie pytań i formułowanie odpowiedzi.
Czym się różnią antyczne i średniowieczne spojrzenia na śmierć?
- umieranie traktowane było przez antyk w sposób naturalny, pozbawiony przesadnego lęku,
L89 (3 IV 2020): Rozprawka w oparciu o fragment Pieśni o Rolandzie- ćwiczenia.
L90 (7 IV 2020): Wnioski z analizy rozprawek na temat sławy i zwycięstwa w oparciu o fr. Pieśni o Rolandzie.
Wnioski na podstawie pięciu rozprawek.
Do Izoldy s. 390 - dla chętnych.
L91 (16 IV 2020): Wymagania do sprawdzianu ze średniowiecza.
Wymagania do testu ze średniowiecza: zobacz!
W przypadku dyspozycji czasem tekst do wypowiedzi argumentacyjnej s. 395 - streszczenie - plik 009 .
W pliku 008 jeszcze rozprawka lub informacja o kanale przesyłu rozprawki.
L92/93 (17 IV 2020): Test całościowy ze średniowiecza.