X - T1
L1 (2 X 2023): Lekcja organizacyjna: POW, lektury, cele, wymagania...
PRZEDMIOTOWE OCENIANIE WEWNĄTRZSZKOLNE
LEKTURY OBOWIĄZKOWE I UZUPEŁNIAJĄCE - NOWA PODSTAWA - WYKAZ OD STR. 25
Informator maturalny 2025
Matura 2023 - egzamin ustny - prezentacja PP
Matura 2023 - egzamin pisemny - prezentacja PP
Zadania jawne CKE na maturę ustną w maju 2025
Lista jawnych zadań 2024 Aneks 1
P.d.Relacje między małżonkami ukazane w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego.
L2 (2 X 2023): Dramat rodzinny w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego.
Na ocenę - wg zasad podanych wyżej (podr. s. 309).
Podr. s. 16.
Poetyckie wstępy liryczno-epickie będą omawiane na rozszerzeniu.
Cel lekcji:
Poznasz część pierwszą Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego zawierającą obraz rodziny hrabiego Henryka i relacji małżeńskich.
Kryteria sukcesu:
1. Relacjonuję tok wydarzeń ukazanych w części pierwszej.
2. Opisuję sposób postrzegania przez Męża swojego życia rodzinnego.
3. Interpretuję złożoność symboliki postaci Dziewicy, zwracając uwagę na sposób jej powoływania do istnienia.
L3 (4 X 2023): Poeta i poezja według Krasińskiego.
Cel lekcji:
Poznasz sposób widzenia przez Krasińskiego roli poety i poezji oraz porównasz jego spojrzenie na ten problem z koncepcjami innych romantyków.
Kryteria sukcesu:
1. Interpretuję fragment poetyckiego wstępu do części pierwszej poświęcony spojrzeniu na różne oblicza poety i poezji, zwracając uwagę na ten typ poety, który w wypowiedzi określony jest jako błogosławiony.
2. Wyjaśniam, jaką postawę poety Krasiński uważa za przyczynę zguby i nieszczęścia poety, a jaką - za godną błogosławieństwa.
3. Porównuję romantyczne koncepcje poezji Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego (s.20).
P.d.
S. 22, zad. 10. Notatka na stronę.
L4 (5 X 2023): Dziecko wobec prawd żywych (postać Orcia).
Podr. s. 24.
Cel lekcji:
Znasz przebieg wydarzeń przedstawionych w części drugiej Nie-Boskiej komedii, w której ukazana jest relacja między ojcem i synem oraz potrafisz wyjaśnić przyczyny romantycznego zainteresowania przestrzenią metafizyczną.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam przyczyny romantycznego wykraczania poza rzeczywistość empiryczną.
2. Charakteryzuję postać Orcia w kontekście zainteresowania romantyków możliwościami dziecka.
3. Redaguję własne kryterium sukcesu.
Classroom do 7 X 2023 do godz. 17.00 notatka do celu i kryteriów.
X - T2
L5 (9 X 2023): Literacki obraz rewolucji w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego.
Na ocenę - wg kryteriów z ostatnich lekcji.
1. Przedstaw obraz relacji rodzinnych (Mąż, Żona i Orcio).
2. Porównaj romantyczne koncepcje poezji Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego .
3. Scharakteryzuj postać Orcia w kontekście zainteresowania romantyków możliwościami dziecka.
Podr. s. 28.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz obraz rewolucji wyłaniający się z Nie-Boskiej komedii i poznasz kontekst historyczny problemu rewolucji, zwracając uwagę na zagadnienie jej przyczyn i skutków.
Kryteria sukcesu:
1. Znam pierwowzór historyczny obrazu rewolucji docierającej do Okopów Świętej Trójcy na Podolu i wyjaśniam stosunek Zygmunta Krasińskiego do Wielkiej Rewolucji Francuskiej 1789 roku.
2. Przedstawiam przyczyny postawy antysemickiej Krasińskiego.
3. Rekonstruuję obraz obozu rewolucji, zwracając uwagę na jego skład społeczny, zachowania i zamiary.
4. Charakteryzuję Pankracego, opisuję jego wygląd, zachowanie, relacje z tłumem i wyjaśniam, dlaczego uznaje się Krasińskiego za historycznego wizjonera (interpretuję fotografię na s. 32).
5. Przedstawiam sposób kreacji postaci przechrztów i wyjaśniam przyczynę niechęci autora do Żydów.
Wydruk celu lekcji i kryteriów sukcesu do obrazu rewolucji w Nie-Boskiej komedii
Zad. 9, 10, 11 lub zad. 12.
L6 (9 X 2023): Tragizm racji cząstkowych (spór między hrabią Henrykiem a Pankracym).
Podr. s. 38.
Cel lekcji:
Rozumiesz pojęcie tragizmu racji cząstkowych Hegla, przede wszystkim jednak omawiasz argumenty przedstawiane w sporze między hrabią Henrykiem i Pankracym oraz wskazujesz zwycięzcę tej debaty, uzasadniając swój wybór.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojęcie tragizmu racji cząstkowych Hegla.
2. Wyjaśniam, przed jakim wyborem staje hrabia Henryk.
3. Rekonstruuję argumenty hrabiego Henryka i Pankracego dotyczące następujących tematów:
a) wiara i ideały,
b) sens dalszej walki arystokratów,
c) cel rewolucji i postęp,
d) ocena szlachty.
4. Odpowiadam na pytanie, które argumenty bardziej do mnie przemawiają i dlaczego.
5. Ustosunkowuję się do problemu, czy rewolucja jest siłą budującą czy niszczącą.
Wydruk celu lekcji i kryteriów sukcesu do tragizmu racji cząstkowych w Nie-Boskiej komedii
P.d. Dokończ urwane zdanie hrabiego Henryka z wersu 21 co (co było możliwe przed dwoma wiekami?).
L7 (11 X 2023): Podsumowanie pracy nad Nie-Boską komedią Zygmunta Krasińskiego.
Cel lekcji:
Znasz problemy ukazane w Nie-Boskiej komedii (zwłaszcza zasygnalizowane w zadaniach jawnych CKE), potrafisz scharakteryzować bohaterów i dokonać interpretacji wskazanych fragmentów tekstu.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam problemy wynikające z dramatu (co najmniej pięć).
2. Omawiam wybrane przez siebie dwa zagadnienie.
3. Dokonuję interpretacji wskazanego fragmentu tekstu.
L8 (12 X 2023): Sztuka prowadzenia dyskusji.
Podr. s. 43.
Cel lekcji:
Poznasz zasady prowadzenia dyskusji i zdefiniujesz pojęcia retoryki, dialektyki i erystyki oraz manipulacji. Kryteria sukcesu:
1. Omawiam pojęcia perswazji i manipulacji oraz dialektyki i retoryki.
2. Wyjaśniam na przykładach argumenty merytoryczne i pozamerytoryczne.
3. Znam sposoby kontrargumentacji.
4. Znam i stosuję reguły dyskusji.
P.d.
1. Interpretacja sporu bohaterów.
2. Kryteria: 1 - nr 1-7; 2 - 8-14; 3 - 15-21; 4 - 22-28.
X - T3
L9/10 (16 X 2023): Praca klasowa - wypracowanie w oparciu o Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego.
L11 (18 X 2023): Między racjonalizmem a irracjonalizmem (W Weronie Cypriana Norwida).
Podr. s. 49.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza W Weronie Cypriana Norwida, zwracając uwagę na jego wymowę i sposób wykorzystania aluzji literackich.
Kryteria sukcesu:
1. Znam treść i problematykę dramatu Szekspira Romeo i Julia. 2. Opisuję przestrzeń wykreowaną w wierszu i interpretuję symbolikę cyprysów, nieba, gwiazd i kamieni.
3. Przedstawiam treść polemiki między "cyprysami" a ludźmi.
4. Wskazuję w wierszu ironię i wyjaśniam jej wydźwięk (ośmiesza czy wyraża gorycz).
5. Wyjaśniam, na czym polega związek wymowy utworu z Romantycznością Adama Mickiewicza.
P.d. Dokończyć kryteria sukcesu.
L12 (19 X 2023): Ewolucja motywu pielgrzyma (sonet Pielgrzym Adama Mickiewicza).
Odnośnie poprzedniej lekcji:
Jaką rolę może odgrywać w utworze literackim nawiązanie (aluzja)? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz W Weronie Cypriana Norwida. Odnieś się do wybranych kontekstów i inego tekstu kultury.
Podr. s. 71.
Cel lekcji:
Interpretuję sonet Adama Mickiewicza Pielgrzym, zwracając uwagę na opozycje przestrzenne i elementy przyrody Północy w utworze Mickiewicza.
Kryteria sukcesu:
1. Znam kontekst biograficzny związany z powstaniem wiersza.
2. Wskazuję elementy przyrody Północy w wierszu Mickiewicza i porównuję je z elementami przyrody krymskiej.
3. Wyjaśniam, za czym i za kim tęskni poeta.
4. Rozstrzygam i uzasadniam, czy poetą kieruje pragnienie podziwiania Krymu, czy też potrzeba dotarcia do wnętrza swojej psychiki.
Podsumowanie:
Dzisiejsza lekcja uświadomiła mi ... .
Interpretacja sonetu Pielgrzym dała mi możliwość ... .
P.d. Zad. 6. lub 7. s. 73. Pisemnie.
X - T4
L13 (23 X 2023): Wnioski z analizy pracy nad celem i kryteriami dotyczącymi sztuki dyskusji.
Prace przesłane Messengerem.
Podr. s. 43.
L14 (23 X 2023): Porównanie sonetu Pielgrzym Adama Mickiewicza oraz wiersza Pielgrzym Cypriana Norwida.
Podr. s. 72-73.
Cel lekcji:
Porównuję sonet Adama Mickiewicza Pielgrzym oraz wiersz Pielgrzym Cypriana Norwida, zestawiając sposoby ujęcia motywu pielgrzyma i zwracając uwagę na opozycje przestrzenne w utworze Mickiewicza oraz ujęcie przestrzeni u Norwida.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam określenie "stanów-stan" w wierszu Norwida.
2. Interpretuję sposób postrzegania przestrzeni w wierszu Norwida.
3. Ustalam kryteria porównania obu utworów.
4. Dokonuję porównania w oparciu o dwa wybrane kryteria.
Możliwe kryteria porównania:
Adresat liryczny (w drugiej strofie Mickiewicza Litwa / u Norwida "wy" liryczne).
Kreacja przestrzeni (opozycja przestrzenna Północ - Południe / "dopokąd").
L15 (25 X 2023): Romantyk w wielkim mieście (Nerwy Cypriana Norwida).
Spr. p.d. (kryterium nr 4).
Podr. s. 76.
Cel lekcji: Dokonasz interpretacji wiersza Nerwy
Cypriana Norwida w kontekście przemian społeczno-politycznych w Europie (kapitalizm, socjalizm) oraz uwzględnisz w utworze obecność ironii lub autoironii.
Kryteria sukcesu:
1. Znam kontekst społeczno-polityczny, który wpłynął na powstanie i kształt wiersza.
2. Przedstawiam sytuację ukazaną w dwóch pierwszych strofach.
3. Rekonstruuję planowany przez podmiot liryczny przebieg wizyty u arystokratki.
4. Wyjaśniam pojawiające się w utworze symbole: krzyż i pęknięte zwierciadło.
5. Rozstrzygam i uzasadniam, czy w utworze pojawia się ironia czy autoironia.
P.d. Kryteria.
L16 (26 X 2023): Problem krzywdy społecznej i ocena społeczeństwa w wierszu Larwa Cypriana Norwida.
Podr. s. 77.
Cel lekcji:
Potrafisz dokonać interpretacji wiersza Larwa Cypriana Norwida, określisz, w jaki sposób wiąże poeta problematykę społeczną z odniesieniami biblijnymi (i porównasz wiersz z rzeźbą Timothy'ego Schmalza Bezdomny Jezus*).
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję sytuację ukazaną w wierszu i wygląd postaci.
2. Wskazuję słowa-klucze i określam relację między nimi.
3. Wyjaśniam wymowę odniesień biblijnych.
4. Interpretuję funkcje rozstrzelonego druku.
5. Wyjaśniam puentę utworu i pogląd Norwida na historię i społeczeństwo.
Podsumowanie - zadanie z informacją zwrotną:
Co wynika z porównania wiersza z rzeźbą Timothy'ego Schmalza Bezdomny Jezus?
P.d. Przygotować się do ustnej interpretacji jednego z ostatnich wierszy Norwida (Larwa, Nerwy). Będzie do dyspozycji tylko tekst. Po wystąpieniu pojawią się dodatkowe pytanie (na podstawie kryteriów).
X/XI - T5/1 (5)
L17 (30 X 2023): Wnioski z analizy pracy klasowej (szkic krytyczny w oparciu o Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego).
Ustna interpretacja jednego z ostatnich wierszy Norwida (Larwa, Nerwy). Będzie do dyspozycji tylko tekst. Po wystąpieniu pojawią się dodatkowe pytanie (na podstawie kryteriów).
L18 (30 X 2023): Romantyzm zaangażowany (Do obywatela Johna Brown Cypriana Norwida).
Podr. s. 80.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Do obywatela Johna Brown Cypriana Norwida w kontekście problemu niewolnictwa i odniesiesz się do wydarzeń związanych z postacią Johna Browna.
Kryteria sukcesu:
1. Znam okoliczności zetknięcia się Norwida z problemem niewolnictwa.
2. Omawiam kontekst historyczny związany z okolicznościami skazania Johna Browna na śmierć.
3. Rekonstruuję warstwę faktograficzną wiersza - objaśniam tok wydarzeń przedstawionych w utworze.
4. Interpretuję symbolikę agonalną.
5. Wyjaśniam, za pomocą jakich środków stylistycznych została uwznioślona postać Browna i jego ideały.
6. Interpretuję sens puenty.
P.d. S. 81, zad. 12 i 13 - jedno koniecznie pisemnie.
L19 (2 XI 2023): Współczesne nawiązanie do poezji Norwida (Wieczór autorski Wisławy Szymborskiej).
Podr. s. 82.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Wieczór autorski Wisławy Szymborskiej, omawiając odniesienia do romantyzmu i przedstawisz swój pogląd na temat problemu poruszonego w tekście.
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję sytuację liryczną przedstawioną w wierszu, zwracając uwagę na skład i zachowania uczestników wieczoru autorskiego.
2. Określam funkcję apostrofy i powtórzeń.
3. Wyjaśniam zasadność odwołań do meczu bokserskiego.
4. Przyporządkowuję elementy sytuacji przedstawionej do sztuki wysokiej i do kultury popularnej.
5. Wyjaśniam cel odwołań do romantyzmu i poezji Norwida.
P.d. S. 83, zad. 8 lub 9.
XI - T1 (6)
L20 (6 XI 2023): Analiza tekstu nieliterackiego (Zofia Stefanowska, Norwidowski romantyzm).
Podr. s. 102.
L21 (6 XI 2023): Redagowanie szkicu krytycznego w oparciu o wybrany wiersz romantyczny.
Cel lekcji:
Znasz wyróżniki szkicu krytycznego oraz wymogi maturalne dotyczące zasad redagowania wypowiedzi pisemnej.
Kryteria sukcesu:
1. Definiuję pojęcie szkicu krytycznego.
2. Wymieniam elementy wypracowania, które są wymagane na egzaminie maturalnym.
3. Redaguję szkic krytyczny na podany temat i w oparciu o wskazany wiersz.
L22 (8 XI 2023): Topos świata jako teatru w utworach literackich różnych epok.
Cel lekcji:
Uporządkujesz wiadomości na temat toposu świata-teatru, odnosząc się do utworów literackich różnych epok i dokonasz interpretacji tekstu lub fragmentu tekstu zawierającego ten motyw.
Kryteria sukcesu:
1. Przedstawiam swoje wyobrażenia na temat motywu świata-teatru.
2. Przypominam sobie utwór literacki zawierający motyw świata-teatru i wyjaśniam, jaki był cel zastosowania tego motywu w utworze.
3. Interpretuję wskazany tekst romantyczny w kontekście motywu świata-teatru.
4. Interpretuję wiersz Marionetki Cypriana Norwida
5. Analizuję interpretację w/w wiersza w podręczniku (s. 107) i uzupełniam propozycję o co najmniej jeden wniosek interpretacyjny.
L23 (9 XI 2023): Romantyzm - podsumowanie.
Podr. s. 101.
Cel lekcji:
Uporządkujesz wiadomości dotyczące najistotniejszych zagadnień związanych z romantyzmem.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam najważniejsze koncepcje epoki romantyzmu związane z pytaniami o przyszłość ojczyzny i wyjaśniam, na czym polegają (prometeizm, mesjanizm, winkelriedyzm, wallenrodyzm, solidaryzm społeczny).
2. Omawiam poglądy romantyków na temat roli miłości (w oparciu o teksty literackie i biografie autorów).
3. Przedstawiam poglądy romantyków na temat historii.
4. Wyjaśniam, na czym polegają związki romantyzmu z kulturą ludową.
5. Redaguję krótką wypowiedź na temat następujących motywów: dziecko, rewolucja, artysta, polskość.
Przebieg lekcji: Praca w formularzu Google: "Romantyzm - podsumowanie" (jedno przydzielone zadanie wg numeracji).
Na następnej lekcji rozliczenie wszystkich kryteriów.
XI - T2 (7)
L24/25 (13 XI 2023): Praca klasowa - język polski w użyciu.
Podano cel lekcji i kryteria sukcesu (samodzielna praca na lekcji). Reszta w domu L26 (15 XI 2023): "Wiek pary i elektryczności" a romantyzm.
Uwaga! Wypożyczamy Lalkę Bolesława Prusa.
Romantyzm - sprawdzenie wiadomości.
Na ocenę wg kryteriów jak wyżej.
Podr. s. 110.
Cel lekcji:
Poznasz koncepcje i wartości charakterystyczne dla pozytywizmu i porównasz je z ideami epoki romantyzmu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
4. Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
P.d. Obowiązują kryteria.
L27 (16 XI 2023): Praca z tekstem Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują.
Na ocenę - lekcja 49, problem zasadniczy - porównanie epok.
Podr. s. 112.
P.d. W dalszym ciągu kryteria jak w formularzu Google. Możliwość poprawy.
XI - T3 (8)
L28 (20 XI 2023): Hasła polskiego pozytywizmu.
Wnioski z analizy formularzy Google (cytowane wypowiedzi nie były w żaden sposób poprawiane, więc mogą zawierać różne błędy):
Kryterium 1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
Michał M.
Upadek powstania styczniowego uświadomił Polaków, że odzyskanie niepodległości poprzez walkę jest
niemożliwe biorąc dodatkowo pod uwagę fakt, że car Aleksander I uwłaszczył chłopów i społeczeństwo polskie nie mogło liczyć na pomoc
tej licznej i zaangażowanej wcześniej społeczności. Chłopi pomagali w powstaniach, aby odzyskać ziemię od szlachty, a teraz nie chcieli
ryzykować życia skoro mieli to do czego dążyli. Społeczeństwo polskie zamiast walczyć zbrojnie zaczęło stosować pracę organiczną i pracę
u podstaw, które były głównymi koncepcjami w pozytywizmie. Chcieli pracować i kształcić społeczeństwo, żeby było dobrze rozwinięte w momencie
gdy pojawi się możliwość na odzyskanie niepodległości. Chcieli zapewnić dobry start ojczyźnie.
Kryterium 2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
Beata M.
Pozytywiści warszawscy byli inteligencją pochodzenia szlacheckiego, które utraciło majątek na wskutek
represji carskich. Przenieśli się do miasta, gdzie nie mogli się odnaleźć. Ale mieli jeden wspólny cel - odbudowę państwa polskiego.
Fundamentalny wpływ na kształtowanie się polskiego pozytywizmu miała Szkoła Główna w Warszawie, gdzie wykłady po 1867 roku odbywały się w języku polskim.
Kryterium 3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
Michał M.
Podczas zaborów na obszarze wielkopolskich panował "Kulturkampf" i działała Hakata. Ich zadaniem było
wyparcie polskiego pierwiastka z ludzi mieszkających na danym obszarze. Panowała totalna germanizacja. Zaborcy nie chcieli, aby w Polakach
została jakakolwiek "polskość". Wykupywali oni ziemie od Polaków i wprowadzali zasady utrudniające im życie. Symbolem oporu stał się Michał
Drzymała ze swoim słynnym wozem cyrkowym.
Kryterium 4.Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
Beata M.
Galicja po 1867 roku uzyskała szeroką autonomię kulturalną i społeczną. Powstało zgromadzenie zwane
stańczykami od ,,Teki Stańczyka" oraz działali w Krakowie, więc zwano ich stańczykami krakowskimi. Tworzyli różne samorządy i ugrupowania,
np:. szkołę historyczną, gdzie narodziła się refleksja nad historią.
Kryterium 5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
Ramona K.
W sferze polityczno-społecznej:
- romantyzm: ludzie uważali i nazywali się narodem, mimo tego, że Polska nie istniała, ważna była prowincja, wolność można uzyskać przez wywoływanie wojen, czy rewolucji,
- pozytywizm: ludność nie identyfikowała się aż tak bardzo z ojczyzną, nie była nazywana narodem a społeczeństwem, miasto stało się lepsze od wsi, wolność można uzyskać pracą, planami nad zmianami rzeczy, które nie odpowiadają społeczeństwu.
sfera ideowa:
- romantyzm: ważny był świat metafizyczny, oraz wszystko co z nim związane wraz z wiarą w Boga
- pozytywizm: przestano wierzyć, że istnieje świat metafizyczny, zaczęto odchodzić od wiary w Boga przez co pojawił się ateizm.
- romantyzm: ludzie uważali i nazywali się narodem, mimo tego, że Polska nie istniała, ważna była prowincja, wolność można uzyskać przez wywoływanie wojen, czy rewolucji,
- pozytywizm: ludność nie identyfikowała się aż tak bardzo z ojczyzną, nie była nazywana narodem a społeczeństwem, miasto stało się lepsze od wsi, wolność można uzyskać pracą, planami nad zmianami rzeczy, które nie odpowiadają społeczeństwu.
sfera ideowa:
- romantyzm: ważny był świat metafizyczny, oraz wszystko co z nim związane wraz z wiarą w Boga
- pozytywizm: przestano wierzyć, że istnieje świat metafizyczny, zaczęto odchodzić od wiary w Boga przez co pojawił się ateizm.
Podr. s. 116.
Cel lekcji:
Poznasz hasła polskiego pozytywizmu i ocenisz ich znaczenie w perspektywie rozwoju cywilizacyjnego.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem hasła i pojęcia: asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, praca organiczna, praca u podstaw, scjentyzm, utylitaryzm.
2. Rozstrzygam problem, czy można uporządkować w/w hasła hierarchicznie i uzasadniam.
3. Wybieram trzy hasła, które są istotne dla współczesności i uzasadniam swój wybór.
L29 (20 XI 2023): Filozofia pozytywizmu.
Podr. s. 117.
Cel lekcji: Poznasz najważniejsze koncepcje filozoficzne i naukowe epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem, do czego zmierzała filozofia pozytywizmu i co odrzucała.
2. W nawiązaniu do punktu 1. interpretuję fragment tekstu Comte'a, który charakteryzuje filozofię pozytywną.
3. Wyjaśniam pojęcia: utylitaryzm, liberalizm, empiryzm, materializm, scjentyzm, ewolucjonizm.
4. Redaguję własne kryterium sukcesu.
P.d. Kryteria będą rozliczane na następnej lekcji.
L30 (22 XI 2023): Tradycja i postęp (Do młodych Adama Asnyka).
Podr. s. 121.
Cel lekcji: Dokonasz interpretacji wiersza Do młodych Adama Asnyka i odczytasz jego przesłanie, zwracając uwagę na puentę.
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję osobę mówiącą i adresata.
2. Wskazuję nawiązania do haseł pozytywizmu.
3. Określam stosunek podmiotu lirycznego do przeszłości.
4. Porównuję wymowę utworu z przesłaniem Ody do młodości Adama Mickiewicza.
5. Potrafię zacytować z pamięci co najmniej strofę trzecią i czwartą.
P.d. Kryteria 4 i 5.
XI - T4 (9)
L31 (27 XI 2023): Wnioski z analizy testu Język polski w użyciu (różnorodność językowa a bioróżnorodność).
L32 (27 XI 2023): Ambiwalentny stosunek do romantyzmu (Daremne żale Adama Asnyka).
Zad.:
1. Wyjaśnij pojęcia: utylitaryzm, liberalizm, scjentyzm.
2. Omów przesłanie wiersza Do młodych.
3. Porównaj wymowę utworu z przesłaniem Ody do młodości Adama Mickiewicza.
Podr. s. 124.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Daremne żale Adama Asnyka, koncentrując się na problemie stosunku poety do poprzednich pokoleń i jego widzeniu przyszłości.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam zagadnienie stosunku Asnyka do wielkich romantyków oraz do innych grup związanych z romantyzmem (wykorzystuję pojęcie epigoni).
2. Wyjaśniam, przed czym przestrzega poeta ustaloną w punkcie 1. zbiorowość.
3. Ustalam, czy zalecenie zawarte w strofie trzeciej jest nadal aktualne.
4. Wyjaśniam - w związku z wierszem - pojęcia progresywizmu i sloganu (wskazuję slogany w tekście i uzasadniam celowość i użycia).
P.d. Kryteria podane wyżej.
L33 (29 XI 2023): Miłosne wiersze Adama Asnyka.
Podr. s. 127.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wierszy miłosnych Adama Asnyka (Między nami nic nie było... oraz Gdybym był młodszy...).
P.d. Fragmenty Gloria victis Zamieszczone w podręczniku.
L34 (30 XI 2023): Pozytywistka o powstaniu styczniowym (Gloria victis Elizy Orzeszkowej).
Podr. s. 131.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji opowiadania Gloria victis Elizy Orzeszkowej w kontekście historycznym i biograficznym oraz zwrócisz szczególną uwagę na sposoby heroizacji bohaterów.
Kryteria sukcesu:
1. Przedstawiam wydarzenia związane z zaangażowaniem Elizy Orzeszkowej w pomoc powstańcom w roku 1863.
2. Omawiam sposób prowadzenia narracji w utworze.
3. Interpretuję funkcje odwołań do Biblii i do historii Grecji.
P.d. Ostatnie kryterium i znajomość treści.
XII - T1 (10)
L35 (4 XII 2023): Problematyka utworu Gloria victis Elizy Orzeszkowej - redagowanie wypowiedzi ustnej.
Podr. s. 132.
Stare zadania jawne CKE:
1. Motyw bohaterów zapomnianych przez naród.
2. Historyczna pamięć o powstaniu styczniowym.
3. Przyroda jako świadek historii.
Nowe, jedno zadanie jawne CKE:
Pamięć o zrywach narodowych. Omów zagadnienie na podstawie utworu Gloria victis Elizy Orzeszkowej. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Wypowiedź powinna być odpowiednio skomponowana: wstęp, teza, argumentacja, podsumowanie, zakończenie.
Jako dobry kontekst: koncert Jankiela z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.
Ad. 1) Motyw bohaterów zapomnianych przez naród.
Wstęp
W literaturze różnych epok pojawiają się utwory dotyczące problemu pamięci narodu o swoich bohaterach. Najlepszym tego przykładem jest wiersz Cypriana Norwida Bema pamięci żałobny rapsod, w którym poeta stara się zrekompensować skromny pogrzeb generała symbolicznym literackim pochówkiem na wielką skalę.
Teza
To właśnie artyści stawiają sobie za cel przypominanie narodowi o jego wielkich bohaterach i w sytuacji zagrożenia zapomnieniem o wielkich przodkach sięgają po środki artystyczne służące swoistemu artystycznemu wstrząsowi, który ma pobudzić narodową wrażliwość i pamięć.
Argumenty
Eliza Orzeszkowa w opowiadaniu Gloria victis kreuje w niezwykły sposób przestrzeń przyrody, bo to przecież ona właśnie zaczyna opowiadać o wydarzeniach historycznych i bohaterach. Pędzący przez świat wiatr dociera do horeckiego lasu i chce koniecznie dowiedzieć się, co tutaj się wydarzyło. Wtedy stary dąb zaczyna opowiadać o bohaterach biorących udział w powstaniu styczniowym.
L36 (4 XII 2023): Polskie gospodarstwo i jego obraz w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 145.
P.d. Zadania z analizy. Z interpretacji: zad.6 (nr 1-7), zad. 7 (nr 8-14), zad. 8 (nr 15-21).
L37 (7 XII 2023): Obraz dworu szlacheckiego w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i w innych utworach literackich.
Podr. s. 145.
Cel lekcji:
Poznasz obraz dworu szlacheckiego, jaki wyłania się z literatury XIX wieku (Pan Tadeusz i Nad Niemnem).
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję dwór szlachecki w Korczynie i wyciągam wnioski na temat kultury szlacheckiej.
2. Określam funkcje epitetów i wyliczeń we wskazanym fragmencie.
3. Omawiam sposób opisu dworu w Soplicowie.
4. Porównuję obrazy dworu w Panu Tadeuszu i w Nad Niemnem.
XII - T3 (11)
L38 (18 XII 2023): Program pozytywizmu w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Dwór w Panu Tadeuszu a dwór w Nad Niemnem - podobne czy różne? Zredaguj wypowiedź ustną, odnieś się do poznanych fragmentów i uwzględnij wybrany kontekst.
Podr. s. 152.
1. Analiza odniesień w Nad Niemnem do haseł polskiego pozytywizmu:
- emancypacja kobiet: Justyna Orzelska jako kobieta, która nie chce być przedmiotem transakcji, ale chce sama decydować o swoim losie, o związkach, o wszystkim (chce żyć inaczej niż Emilia Korczyńska),
- praca: Justyna nie boi się porzucić życie dworskie i związać z Janem Bohatyrowiczem, ma świadomość, że życie nie będzie łatwe, ale nie boi się pracy (inaczej niż Marta Korczyńska, która zerwała związek z Anzelmem Bohatyrowiczem); ważny motyw pracy pojawia się w legendzie o Janie i Cecylii, którzy przybyli nad Niemen w XVI w. i byli protoplastami rodu Bohatyrowiczów, a nazwisko otrzymali od samego króla, zachwyconego rezultatami ich zagospodarowania puszczy),
- praca u podstaw: tę koncepcję realizował przed powstaniem styczniowym Andrzej Korczyński, który uświadamiał lud, pożyczał i rozdawał książki,
- scjentyzm: człowiekiem wykształconym jest Witold Korczyński, syn Benedykta; nie tylko zna zasady dobrego gospodarowania na roli, ale też ma dobre relacje z mieszkańcami wsi - co wynika stąd, że w swoim czasie jego ojciec nie zabraniał mu tego rodzaju kontaktów,
- solidaryzm: tę ideę realizował Andrzej Korczyński, który za czasu pokoju przyjaźnił się z Anzelmem i Jerzym Bohatyrowiczem, a kiedy wybuchło powstanie - wziął w nim udział razem z Jerzym.
2. Interpretacja fr. s. 152-155, zad. 5, 6, 8, 9, 11.
L39 (18 XII 2023): Dyskusja o patriotyzmie w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 156.
1. Nowe rozumienie patriotyzmu po upadku powstania styczniowego: to już nie walka, ale praca organiczna i praca u podstaw.
2. Trzy postawy w sporze o kształt patriotyzmu w epoce postyczniowej:
- zwolennicy walki zbrojnej, czyli ludzie odwołujący się do tradycji romantycznej,
- zwolennicy koncepcji pozytywistycznych (Witold Korczyński, który po ostrym sporze z ojcem, jednak ostatecznie przekonuje go do swoich racji),
- bohaterowie odrzucający romantyczną koncepcję walki i hasła pozytywistyczne (Różyc, Zygmunt Korczyński).
3. Polemika w Nad Niemnem z postromantyczną ideą ojczyzny:
- negacja postawy szlacheckiej dumnej z wojennej przeszłości, z waleczności, honoru rycerskiego,
- ale lekceważącej inne stany, zaniedbującej obowiązki obywatelskie w czasie pokoju.
P.d. Interpretacja fr. s. 156-158, zad. 1, 2, 9 i jedno wybrane.
L40 (20 XII 2023): Starzy i młodzi w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Przypomnieć sobie Odę do młodości Adama Mickiewicza.
Podr. s. 156.
Cel lekcji:
Potrafisz porównać system wartości bohaterów Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej należących do dwóch pokoleń.
Kryteria sukcesu:
1. Znam podstawowe informacje na temat postaci należących do pokolenia starszego (Benedykt Korczyński, jego bracia i żona oraz rówieśnicy z sąsiedniego zaścianka, zwłaszcza Anzelm Bohatyrowicz) oraz pokolenia młodszego (Justyna Orzelska, Witold Korczyński, Zygmunt Korczyński, Jan Bohatyrowicz).
2. Porównuję system wartości obu pokoleń.
3. Znam kontekst historyczny dotyczący sytuacji po upadku powstania styczniowego.
4. Interpretuję dialog między Benedyktem a Witoldem, zwracając uwagę na stosunek obydwu do ludu i przyrody (ziemi).
5. Wykonuję zadania z analizy i z interpretacji.
Ad. 2. Należy pamiętać, że starsze pokolenie było w sytuacji, w której ludzie, którzy przeżyli powstanie, zmienili swoje priorytety: Benedykt Korczyński włożył wiele wysiłku w utrzymanie ziemi i po powstaniu uważał, że na tym polega obecnie patriotyzm, na utrzymaniu własności ziemskiej.
Niezwykle ważne jest dostrzeżenie, że różnice między pokoleniami wcale nie są tak duże, jak różnice w obrębie danego pokolenia:
Witold a Zygmunt prezentują skrajności (pierwszy to człowiek ceniący lud, przejęty ideami pozytywistycznymi, drugi to kosmopolita, znudzony terenami, z których pochodzi, uważający ojca poległego w powstaniu za szaleńca).
I - T1 (12)
L41 (10 I 2024): Historie miłosne w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 164.
1. Nad Niemnem jako jedna z wielkich polskich powieści miłosnych (niemal każdy bohater pozostaje w jakiejś relacji uczuciowej).
2. Miłość ukazana w Nad Niemnem a romantyczne ujęcia miłości:
- miłość romantyczna to miłość nieszczęśliwa, powodująca cierpienie, niemożliwa do spełnienia,
- bohaterowie muszą poświęcić swoje sprawy prywatne dla innych wartości (ojczyzna, wolność),
- Oszeszkowa pokazuje inne oblicze miłości (miłość dojrzała, spełniona, szczęśliwa, aczkolwiek wymagająca wyrzeczeń i życiowej odwagi.
3. Literatura wcześniejszych epok - również dominacja obrazu miłości nieszczęśliwej:
a) średniowiecze - Dzieje Tristana i Izoldy (miłość potężną namiętnością, która niszczy dotychczasowe życie; bohaterowie łączą się w symboliczny sposób dopiero po śmierci - na grobie Tristana i Izoldy pojawia się krzak głogu),
b) renesans/barok - Romeo i Julia Szekspira - waśń rodów niszczy wielkie uczucie, a rodzice pojmują swój błąd dopiero po śmierci swoich dzieci.
4. Problem mezaliansu w Nad Niemnem:
a) Marta Korczyńska i Anzelm Bohatyrowicz (gdyby się pobrali, byłby to dla Marty mezalians),
b) małżeństwo Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza jest mezaliansem (chociaż ona tak tego nie postrzega).
5. Problem do rozwiązania.
Czy byłby mezaliansem związek Justyny Orzelskiej i Teofila Różyca? Albo Justyny i Zygmunta Korczyńskiego?
Mimo że Justyna należy do warstwy szlacheckiej, jest niezamożna. Zróżnicowanie warstwy szlacheckiej było bardzo duże. Więc w tym wypadku też mamy do czynienia z mezaliansem.
Praca z tekstem - zad. s. 168.
1. Małżeństwo Benedykta i Emilii Korczyńskich (zad. 1, 2, 6, 7, 9, 10).
2. Plany Teofila Różyca wobec Justyny Orzelskiej - decyzje Justyny (zad. 3, 11).
3. Związek Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza (zad. 4, 5, 8, 12).
P.d. Z punktu 1. trzy wybrane zadania, z punktu 2. - jedno, z punktu 3. - dwa.
L42 (11 I 2024): Jakie prawdy o związkach uczuciowych między ludźmi odnajdujemy w literaturze? (Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i inne utwory).
Praca z tekstem - zad. s. 168. Notatki w dokumencie Google.
1. Małżeństwo Benedykta i Emilii Korczyńskich (zad. 1, 2, 6, 7, 9, 10).
2. Plany Teofila Różyca wobec Justyny Orzelskiej - decyzje Justyny (zad. 3, 11).
3. Związek Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza (zad. 4, 5, 8, 12).
I - T2 (13)
L43 (29 I 2024): Nadniemeńska epopeja (Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej).
Podr. s. 169.
L44 (29 I 2024): Między Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej a Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza.
J.w.
P.d.
S. 179, zad. 1, 3, 5 nieparzyści, 2, 4, 6 parzyści; zad. 7 wszyscy.
L45 (31 I 2024): Czytanie powieści (Olga Tokarczuk, Lalka i perła).
Podr. s. 178.
P.d.
Trzy pierwsze rozdziały Lalki - perfekcyjna znajomość treści.
L46 (1 II 2024): Realistyczny obraz społeczeństwa w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 209.
Praca nad początkowymi rozdziałami.
1. Rola realisty w powieści XIX wieku: krytyk, lekarz, wychowawca.
2. Praca Bolesława nad Lalką i główny cel pisarski: zmierzyć się z "wielkimi pytaniami epoki".
Jaką rolę odgrywa arystokracja? Co zrobić z biedotą z Powiśla?
3. Konwencja realistyczna i efekty jej stosowania w Lalce.
L-zastępstwo (1 II 2024): Efekty zastosowania techniki realistycznej w Lalce Bolesława Prusa.
Praca w grupach:
1. Co Prus zyskał przez technikę realistyczną? Co zostało w ten sposób pokazane? W których rozdziałach?
2. Zad. 1-10, s. 214.
3. Po jednym zadaniu z zakresu 11, 12, 13 (wg przydziału).
II - T1 (14)
L47 (5 II 2024): Żydzi, Niemcy, subiekci, kupcy i arystokracja w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 211.
Cel lekcji: Zinterpretujesz fragmenty tekstu dotyczące obrazu społeczeństwa (grup wymienionych w temacie lekcji).
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję starego Mincla.
2. Opisuję zalety i wady Niemców ukazanych w narracji Rzeckiego.
3. Przedstawiam postać Henryka Szlangbauma i omawiam stosunek do niego Wokulskiego i subiekta Lisieckiego.
4. Wyjaśniam fragment, w którym Wokulski przygląda się innym kupcom, przemysłowcom i rzemieślnikom.
5. W oparciu o losy Wokulskiego wyjaśniam zdanie: Z komórki przy sklepie do buduaru hrabiny, co za skok!.
6. Porównuję styl życia mieszczan i arystokratów.
7. Wymieniam efekty zastosowania techniki realistycznej i podaje przykłady (wskazuję rozdziały i opisuję sytuacje).
ANALIZA PRACY W GRUPACH - w oparciu o wnioski realizacja kryteriów sukcesu.
Ad. 1. Co Prus zyskał przez technikę realistyczną?
Tylko jedna grupa zajęła się tym zadaniem - gr. 4.
Ad. 2. Zadania s. 214:
Zad. 1. Charakterystyka starego Mincla (jak w ogóle powinna wyglądać charakterystyka?)
- dobre i problematyczne wnioski gr. 1 (kryptocytaty),
- ciekawy pomysł gr. 2. (schematyczność), ale trzeba by to rozwinąć o cechy, które być może są stereotypowe, ale ważne, co ma np. gr. 3 (pracowitość i oszczędność),
- i nieco humoru: gr. 5 zmieniła słowo "kosmyk" na "kosmetyk".
Należy pamiętać przy charakterystyce o faktach dotyczących bohatera (pochodzenie niemieckie, łamana polszcyzna, właściciel sklepu, zatrudnia subiektów, w tym Rzeckiego).
Omówiono zad. 1-5 oraz 8 s. 214. Reszta pojawi się w trakcie omawiania kryteriów sukcesu.
L48 (5 II 2024): Miłość w czasach nieromantycznych.
Podr. s. 215.
Cel lekcji:
Potrafisz wyjaśnić, czego dotyczy problematyka Lalki i w jaki sposób przedstawiona została w utworze miłość.
Kryteria sukcesu:
1. Określam zasadniczy temat Lalki Bolesława Prusa.
2. Wyjaśniam, co łączy powieść Prusa z oświeceniem, a co - z romantyzmem.
3. Odpowiadam na pytanie, jaką rolę odgrywała miłość w życiu Wokulskiego.
4. Przedstawiam sytuację obrazującą stosunek bohatera do obrazu miłości ukształtowanego przez romantyków (głównie Mickiewicza).
5. Wyjaśniam, jaką prawdę o arystokracji i pospólstwie (niższych warstwach) uświadamia sobie Wokulski.
6. Formułuję wypowiedź dotyczącą wyboru, przed jakim staje Wokulski i wyjaśniam, co mówi o każdej z możliwych dróg.
P.d. Obowiązują kryteria sukcesu z obu poprzednich lekcji.
L49 (8 II 2024): Wokulski - pozytywista (?).
Podr. s. 219.
Cel lekcji: Potrafisz wyjaśnić zmiany społeczne zachodzące po upadku powstania styczniowego, a następnie scharakteryzujesz Wokulskiego jako człowieka epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam skutki edyktu uwłaszczeniowego cara Aleksandra II z 1864 r. i wyjaśniam określenie wysadzeni z siodła.
2. Interpretuję scenę wydobywania się Wokulskiego z piwnicy w winiarni Hopfera i wyciągam wnioski na temat cech osobowości bohatera (zwracam uwagę na motyw czerwonych rąk Wokulskiego).
3. Analizuję wystąpienie Wokulskiego dotyczące zakładania spółki do handlu ze Wschodem i wyjaśniam (na podstawie wypowiedzi zgromadzonych), z jakimi problemami musi się zmagać bohater.
4. Omawiam przykłady realizacji przez Wokulskiego założeń pracy organicznej i pracy u podstaw.
P.d. Dwa ostatnie kryteria.
PRACA U PODSTAW
- Wysocki i jego brat Kasper, który wolałby być przeniesiony do Skierniewic (s. 75).
PRACA ORGANICZNA:
- Spółka do handlu ze Wschodu - łączy interesy i korzyści ekonomiczne różnych grup społecznych.
II - T2 (15)
L50 (12 II 2024): Trzy pokolenia idealistów.
Wymagania do pracy klasowej - wypracowanie w oparciu o Lalkę Bolesława Prusa i inne utwory literackie.
Podr. s. 223.
Cel lekcji:
Potrafisz wskazać trzy generacje idealistów i scharakteryzować ich postawy, poglądy i system wartości.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam postulaty polskich idealistów.
2. Przedstawiam skrótowo dzieje polskiej inteligencji od czasów oświecenia i określam jej zadania.
3. Analizuję biografię Wokulskiego i Rzeckiego, określam ich wiek i wyjaśniam, które wydarzenia odcisnęły na nich piętno.
4. Charakteryzuję ojca Rzeckiego i wskazuję wartości, które chciał przekazać synowi.
5. Streszczam losy Wokulskiego podsumowującego swoje życie i relacje ze społeczeństwem.
6. Przedstawiam i oceniam argumenty studenta, który odmawia płacenia czynszu.
7. Wskazuję reprezentantów trzech pokoleń idealistów i charakteryzuję ich dążenia, postawy i system wartości.
Do wyboru: s. 227, zad. 8 i 9 lub zad. 10.
L51 (12 II 2024):Idealizm polityczny, liberalizm czy socjalizm? Co dominuje w Lalce Bolesława Prusa?
P.d. S. 227, zad. 7 wszyscy; nieparzyści nieparzyste, parzyści - parzyste.
L52 (14 II 2024): Utopia naukowa w Lalce Bolesława Prusa.
Idealizm - pomocą czy przeszkodą w realizacji ważnych celów i marzeń oraz w relacjach jednostki ze społeczeństwem?
Podr. s. 228.
Omówić fr. 1. i 2. Całość fr. obowiązuje.
Czy Julian Ochocki wpisuje się w etos mieszczański?
P.d. S. 231, zad. 4, 6, 9, 10, jedno wybrane z zakresu 12-14.
L53 (15 II 2023): Topos "theatrum mundi".
Podr. s. 234.
1. Tytuł utworu.
2. Topos theatrum mundi we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego - związek tego toposu z koncepcją vanitas.
3. Interpretacja sytuacji związanej z "teatrem marionetek" Rzeckiego i zad. 1., s. 236 z analizy.
4. Poglądy prezesowej Zasławskiej na temat kobiet.
P.d S. 237, zad. 1-6 (pierwsze zostało zrobione).
II - T3 (16)
L54 (19 II 2024): Praca klasowa - sprawdzian znajomości problematyki i treści Lalki Bolesława Prusa.
Odniesienia do poprzedniej lekcji.
1. Zilustruj tezy postawione we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego fragmentami wypowiedzi Rzeckiego, komentującego teatr marionetek, czyli wystawę sklepową złożoną z różnych zabawek. Porównaj topos theatrum mundi w obu utworach.
2. Co sądzi o kobietach prezesowa Zasławska? Co przy okazji mówi o mężczyznach? Co ją dziwi?
3. Przedstaw swoje propozycje interpretacji tytułu Lalka (trzy koncepcje).
4. Przygotuj notatkę syntetyzującą na temat różnych realizacji toposu theatrum mundi w różnych tekstach kultury (zadanie dodatkowe).
L55 (19 II 2024): Nowy kształt powieści (powieść dojrzałego realizmu).
Na ocenę zad. z L54.
Podr. s. 238.
P.d. Obowiązują fr. s. 238-240.
L56 (21 II 2024): Lalka jako powieść realistyczna i wychodząca poza realizm.
Podr. s. 238 i 203 (cechy powieści realistycznej).
Powiązanie cech powieści realistycznej z Lalką (s. 203 oraz s. 240, zad. 4).
1. Wskaż cechy powieści realistycznej w Lalce.
2. Wskaż te elementy Lalki, które nie pasują do cech powieści realistycznej.
P.d. S. 240, zad. 1-3, nieparzyści 5, 7; parzyści 6, 8 (jedno można pominąć).
L57 (22 II 2024): Język ezopowy w XIX i XX wieku.
Podr. s. 241.
Działanie wstępne:
Interpretacja bajki Ezopa Dzieci i żaby.
Koło jeziora
Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
Wyjaśnienie pojęcia język ezopowy.Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
1. Praca z fr. Lalki usuniętym przez cenzora (s. 244).
2. Interpretacja fr. wypowiedzi na temat Wokulskiego (s. 242 - motyw piwa, które trzeba pić po dziś).
P.d. S. 244, zad. 1-3.
II - T4 (17)
L58 (26 II 2024): Język ezopowy w czasach komunizmu (Agnieszka Osiecka, W żółtych płomieniach liści).
Dokończyć poprzednią lekcję - zob. bajkę Ezopa Dzieci i żaby L57.
1. Praca z tekstem Agnieszki Osieckiej W żółtych płomieniach liści (s. 246)
2. Piosenki w wykoniu Skaldów i Łucji Prus:
Piosenka w wykonaniu Skaldów i Łucji Prus
Benefis Andrzeja Zielińskiego w Teatrze STU z okazji 50. urodzin. Grudzień 1994.
L59 (26 II 2024): Stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny (style funkcjonalne).
Podr. s. 247.
1. Styl - pojęcie odnoszące się do różnych kontekstów.
2. Styl językowy - mechanizmy jego kształtowania się.
3. Pojęcie idiolektu.
4. Trzy odmiany języka narodowego: ogólna, środowiskowa i terytorialna.
5. Język oficjalny a język potoczny. Dlaczego język potoczny jest podstawowym stylem polszczyzny?
6. Style funkcjonalne (potoczny, retoryczny, dziennikarsko-informacyjny, publicystyczny, urzędowy, naukowy, style artystyczne).
Pytanie kluczowe:
Czy wg Ciebie styl językowy powinno się traktować analogicznie jak inne style (np. w modzie, architekturze, muzyce, odżywianiu), czy jest to jednak zjawisko o innym charakterze?
P.d. Przygotowanie planu wypowiedzi do zadania jawnego CKE, a następnie prezentacja wypowiedzi. Zad. 1. - nieparzyści, 2. - parzyści.
1. Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Różne oblicza przyjaźni.
L60 (28 II 2024): Wnioski z analizy pracy klasowej (problematyka i treść Lalki).
Zad. jak wyżej (jawne CKE).
L61 (29 II 2024): Język środowiskowy - stylizacja środowiskowa.
Miłość - siła destrukcyjna czy motywująca do działania oraz różne oblicza przyjaźni (Lalka i inne utwory). Podr. s. 250.
1. Pojęcie socjolektu.
2. Stylizacja środowiskwa.
P.d. S. 252, trzy wybrane zadania z zakresu a) - d).
Jakie funkcje może pełnić w utworze literackim zastosowanie stylizacji środowiskowej?
Podr. s. 250.
P.d. S. 252, zad. 5a-e.
Jakie funkcje może pełnić w utworze literackim zastosowanie stylizacji środowiskowej?
III - T1 (18)
L62 (4 III 2024): Znaczenie Lalki Bolesława Prusa w polskiej kulturze.
Praca nad zadaniami jawnymi CKE (c.d.).
1. Praca jako pasja człowieka.
2. Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie?
3. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością.
4. Jakie cechy charakteru ułatwiają człowiekowi osiągnięcie celu?
5. Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi?
Odnośnie tematu:
Jaką prawdę o polskim społeczeństwie i człowieku chciał przedstawić Prus? Jaka była jego główna intencja?
Prus niewiele przekonań mógł wyrazić wprost. Chciał jednak pokazać, że większość problemów społecznych wynika z dwóch przyczyn: - skostniałego i anachronicznego spadku po Rzeczypospolitej szlacheckiej (bierność i nieudolność arystokracji, chore ambicje ludzi wywodzących się ze szlachty),
- braku silnego państwa polskiego, które mogłoby stymulować rozwój kraju (był zwolennikiem silnej władzy centralnej, której przykładem mogły być rządy Bismarcka - "żelaznego kanclerza").
L63 (4 III 2024): Uniwersalizm noweli Prusa ("Z legend dawnego Egiptu").
Z legend dawnego Egiptu (Wolne Lektury)
Podr. s. 253.
P.d. Jedno przydzielone z zakresu 1-10, dwa wybrane z tego zakresu oraz jedno wybrane z zakresu 11-13.
L64 (6 III 2024): Arcydzieło nowelistyki polskiej i jego paraboliczny sens.
1. Parabola.
2. Teoria sokoła.
3. Nowela.
Podr. s. 259, zad. 2. Obowiązują też zadania jak na poprzednią lekcję.
L65 (7 III 2024): Człowiek wobec wyroków losy.
Na ocenę:
1. Jeszcze zad. s. 258.
2. Zad. 2., s. 259.
Realizacja tematu lekcji - przygotowanie konspektu wypowiedzi.
P.d.
1. Temat lekcji do wyboru:forma ustna lub pisemna.
2. Trzynaście pierwszych rozdziałów z tomu I.
III - T2 (19)
L66 (11 III 2024): Historia w kształcie literackim (Potop Henryka Sienkiewicza).
Na ocenę:
Człowiek wobec wyroków losy. Forma ustna lub pisemna.
Pytania dotyczące rozdziałów I-XIII: 1. Jak to się stało, że Andrzej Kmicic miał poślubić Aleksandrę Billewiczównę? (s. 7-8).
2. Co się stało w Lubiczu z portretami? (r. II)
3. Dlaczego Kmicic napadł na zaścianek Butrymów? (r. V, s. 52) 4. Co się stało w czasie uczty w Kiejdanach?
Podr. s. 275.
1. Trylogia Henryka Sienkiewicza.
2. Cechy gatunkowe powieści historycznej.
3. Kontekst historyczny.
4. Powieść ku pokrzepieniu serc.
S. 279, zad. 1-5 z analizy.
L67 (11 III 2024): Sposoby kreacji sylwetki Janusza Radziwiłła.
Podr. s. 276.
Realizacja tematu lekcji:
S. 279, zad. dotyczące Janusza Radziwiłła.
P.d. Obowiązuje tom I i zad. dotycząca Janusza Radziwiłła.
L68 (13 III 2024): Społeczeństwo polskie czasu klęski.
Scharakteryzuj sylwetkę Janusza Radziwiłła. Czy Sienkiewicz przedstawił tego bohatera obiektywnie?
Podr. s. 280.
Sienkiewicz i romantycy wobec historii Polski szlacheckiej (porównanie).
P.d.
1. Czy zgadzasz się z opinią wyrażoną w podręczniku? Który z poetów romantycznych dokonał krytyki szlachty?
2. S. 283, zad. 1-6.
L69 (14 III 2024): Sienkiewiczowski model patriotyzmu.
Na ocenę: zad. 1-6, s. 283 oraz problem poety romantycznego, który dokonał krytyki szlachty.
Podr. s. 284.
P.d. S. 287-288, zad. 1-6 lub 6 i 8.
III - T3 (20)
L70 (18 III 2024): Refleksje historiozoficzne i mity kompensacyjne Sienkiewicza.
Wnioski z wpisów w dokumencie na Classroomie.
W oparciu o te wnioski - zadanie:
Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
L71 (18 III 2024): Miłość z przeszkodami.
Podr. s. 289.
Cechy literatury popularnej (podr. s. 292).
P.d. S. 292, zad. 1-11 lub 12.
IV - T4 (21)
L72 (25 III 2024): Andrzej Kmicic a Jacek Soplica.
Na ocenę: s. 292, zad. 1-11 lub 12 (przeszkody w miłości Kmicica i Oleńki).
Podr. s. 293.
1. Jak Witold Gombrowicz ocenia Sienkiewicza i odbiór czytelniczy jego prozy i jak wyjaśnia to zjawisko?
2. Podobieństwa między bohaterami wg kryteriów (s. 296, zad. 2).
3. Różnice między bohaterami wg kryteriów (s. 297, zad. 3).
P.d. Rekonstrukcja losów Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica (s. 296, zad. 1).
L73 (25 III 2024): Bohaterowie zbiorowej wyobraźni w kulturze.
Podr. s. 297.
P.d. S. 296-297, zad. 1., 6.
L74 (27 III 2024): Dawność w języku Potopu.
Na ocenę wybrane zadanie lub pomysły do każdego z zadań:
Zadania jawne CKE:
1. Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
2. Motyw przemiany wewnętrznej bohatera.
3. Postawy odwagi i tchórzostwa.
Podr. s. 298.
1. Archaizmy i ich rodzaje:
a) fonetyczne (krzest),
b) leksykalne, (białogłowa)
c) semantyczne, (świetlica - 'pokój gościnny we dworze, potem duży pokój w domu', obecnie - 'sala w szkole'),
d) frazeologiczne (stroić firleje - 'żartować'),
e) słowotwórcze (dawne formacje słowotwórcze, np. samoczwart 'sam z trzema towarzyszami', w sumie 'we czworo'),
f) fleksyjne (nieużywane końcówki fleksyjne, np. wilcy),
g) składniowe (np. umieszczanie orzeczenia na końcu zdania, tak jak to miało miejsce w łacinie).
2. Archaizacja.
Uwaga! Po wiosennej przerwie świątecznej podr. 3.1.
Obowiązuje Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego.
IV - T1 (22)
L75 (3 IV 2024): Młoda Polska - początki modernizmu.
Podr. s. 10.
1. Pojęcia: modernizm i Młoda Polska.
2. Neoromantyzm.
3. Kontekst historyczny (prosperita gospodarcza; belle epoque - piękna epoka).
4. Galeria Sztuki Polskiej - Muzeum Narodowe w Poznaniu (4')
P.d. Kryzysy, s. 12.
P.d. S. 14, zad. 1-6.
L76 (4 IV 2024): Przeciw pozytywizmowi - koncepcje filozoficzne modernizmu.
Podr. s. 18.
P.d. Nietzsche i Bergson.
IV - T2 (23)
L77 (8 IV 2024): Malarstwo modernistyczne.
Podr. s. 18.
Malarstwo Młodej Polski - Wystawa w Muzeum w Stalowej Woli (40')
Wstęp o epoce: ok. 2'.
Jacek Malczewski: 2'- 10'50'':
- autoportrety,
- obrazy w podręczniku: Śmierć I (s. 50), Błędne koło (s. 113), Święty Franciszek (s. 135)
Leon Wyczółkowski: 10'50''- 14' :
- obrazy w podręczniku: Skamieniały druid (s. 73),
L78 (8 IV 2024): Credo nihilisty - przekonania Raskolnikowa i ich skutki.
Podr. s. 22.
1. Znaczenie twórczości Fiodora Dostojewskiego w literaturze światowej - obraz Rosji i Rosjan.
2. Kontekst historyczny i polityczny oraz społeczny - pozycja Rosji carskiej w świecie i problemy wewnętrzne (rola inteligencji).
3. Najważniejsze fakty z biografii Fiodora Dostojewskiego.
4. Dostojewski a Nietzsche (nihilizm).
S. 26, zad. 1, 2. 3.
Jak skończyła się ta dyskusja? S. 58.
Młody oficer pyta, czy student rzeczywiście zabiłby Alonę Iwanowną. Ten odpowiada, że nie. Że to tylko takie teoretyzowanie.
IV - T3 (24)
L79 (15 IV 2024): Raskolnikow - analiza zbrodni.
Podr. s. 27.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wybranych fragmentów Zbrodni i kary i przedstawisz przyczyny zbrodni popełnionej przez Raskolnikowa, odnosząc się do różnych kontekstów.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam rozpoznania naukowe drugiej połowy XIX w. dotyczące wpływu różnych czynników na psychikę człowieka.
2. Wyjaśniam rolę sceny, w której Raskolnikow słucha wywodu Marmieładowa na temat różnicy między ubóstwem a nędzą.
3. Interpretuję rozważania Raskolnikowa na temat zachowania zbrodniarzy przed zbrodnią, w jej trakcie i po.
4. Wyjaśniam problem: Czego można dowiedzieć się o naturze ludzkiej z literatury? (zad. jawne CKE).
L80 (15 IV 2024): Sonia Marmieładowa - grzesznica i święta.
Podr. s. 30.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wybranych fragmentów Zbrodni i kary dotyczących postaci Soni Marmieładowej, zwracając uwagę na jej system wartości i wpływ na Raskolnikowa.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam symbolikę postaci Marii Magdaleny z Nowego Testamentu.
2. Odpowiadam na pytanie, co wiąże Sonię Marmieładową z postacią Marii Magdaleny? W celu przygotowania tego zagadnienia wykonuję zadania z interpretacji (4, 5, 6 - s. 33) .
3. Przedstawiam przyczyny, które skłoniły Sonię do zostania prostytutką, uwzględniając:
a) jej stosunek do ojca, jego drugiej żony i przyrodniego rodzeństwa,
b) cechy charakteru,
c) postawę Katarzyny Iwanowny,
d) problemy Marmieładowa.
4. Udzielam odpowiedzi na pytanie postawione w temacie.
5. Przedstawiam wypowiedź na temat: Literackie portrety kobiet (zad. jawne CKE).
P.d.
1. S. 28, interpretacja akapitu nr 3.
2. Pozostałe kryteria.
L81 (17 IV 2024): Literackie portrety kobiet.
Podr. s. 30.
Sofokles, Antygona - tytułowa bohaterka:
- obraz kobiety, która jest w stanie przeciwstawić się władcy (Kreonowi) i jego zakazom,
- jest gotowa oddać życie (bo taka jest kara za pogrzebanie brata - Polinejkesa),
Szekspir, Makbet - Lady Makbet:
- żona władcy, która zachęca Makbeta do zabicia króla Dunkana i przejęcia władzy, by wypełniła się przepowiednia czarownic,
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz:
Zosia
- Telimena
- Henryk Sienkiewicz, Potop - Oleńka Billewiczówna:
- Film Zbrodnia i kara (lektor, kolor) (do 17' z 1h 27')
P.d. Wypowiedź na temat podany w L81.
L82 (18 IV 2024): Spór liberalizmu z socjalizmem.
Spr. p.d.
1. S. 34, zad. 10.
2. Sen Raskolnikowa na Syberii o zagładzie ludzkości (s. 453).
Podr. s. 35.
1. Definicja pojęcia liberalizm:
- wolność,
- indywidualizm,
- aktywność bez ograniczeń politycznych - źródło postępu,
- liberalizm polityczny i liberalizm gospodarczy,
- tolerancja i otwartość na poglądy innych.
2. Socjalizm jako doktryna społeczno-polityczna.
3. Podobieństwa i różnice między liberalizmem a socjalizmem.
4. Praca z tekstem - zadania.
UWAGA! Na początku maja zaczynamy Wesele Stanisława Wyspiańskiego.
P.d. Obowiązują wszystkie zadania.
IV - T5 (25)
L83 (29 IV 2024): Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego - praca klasowa.
L84 (29 IV 2024): Obraz miasta i jego mieszkańców w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego.
Praca w grupach.
Należy przygotować plan wypowiedzi, który będzie zawierał punkty i podpunkty do trzech zagadnień:
1. Obraz przestrzeni miasta (sposób przedstawienia, ważne miejsca dla wymowy utworu).
2. Wnętrza mieszkań (np. mieszkanie Raskolnikowa, mieszkanie Alony Iwanowny, mieszkanie Soni).
3. Obraz mieszkańców Petersburga (jak wygląda ich życie, system wartości, cele, ...).
4. Obraz miasta i jego mieszkańców w wybranym utworze literackim (niezwykle cenna będzie próba porównania tego miasta z Petersburgiem u Dostojewskiego).
V - T1 (26)
L85 (13 V 2024): Dekadencka Młoda Polska (Kazimierz Przerwa-Tetmajer).
Podr. s. 44.
1. Kontekst światopoglądowy (filozoficzny):
a) dekadentyzm - poczucie schyłkowości, upadku kultury, rozpadu dotychczasowych wartości,
b) spleen - smutek i apatia, zniechęcenie,
c) krytyka filisterstwa,
d) sztuka jako wartość najwyższa.
2. Kontekst obyczajowy:
a) cygan - członek tzw. cygnanerii (lekceważenie ról społecznych, prowokacyjność obyczajowa - specyficzny strój, życie nocne, kawiarnia, ...).
b) dandys - indywidualista, nie należy do żadnej grupy, ale potrzebuje publiczności, traktuje własne życie jak dzieło sztuki, ubiera się elegancko, dba o każdy gest.
3. Zarys biografii Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Podr. s. 59.
4. Interpretacja utworu Dziś (s. 45).
Uczniowie sami wybierają sposób pracy nad tekstem (zadania z podręcznika, koło interpretacji, ...), a po wyznaczonym czasie prezentują interpretację najpierw korzystając z tekstu, a docelowo - bez korzystania z tekstu.
5. Interpretacja utworu Koniec wieku XIX (s. 46).
L86 (13 V 2024): Interpretacja wiersza Koniec wieku XIX Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Podr. s. 46.
P.d. Wypowiedź na temat wiersza bez korzystania z pomocy. Zerknąć będzie można tylko dwa razy do tekstu i do zeszytu.
L87 (15 V 2024): Miłość w Młodej Polsce.
Spr. p.d. - interpretacja obu wierszy (s. 45, 46). Jaki obraz człowieka wyłania się z obu tekstów?
Podr. s. 54.
1. Podobieństwa i różnice w spojrzeniu romantyków i modernistów na miłość.
2. Trzy odmiany miłości ukazywanej w sztuce modernistycznej i ich pierwowzory w epokach poprzednich:
a) miłość niszcząca (femme fatale; Świtezianka z ballady Adama Mickiewicza pod tym samym tytułem, Dziewica z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego),
b) miłość hedonistyczna (rozkosz cielesna; Redivivatus Jana Andrzeja Morsztyna),
c) miłość pełna (platońska druga połówka, bliskość doświadczenia religijnego; Dante i jego Beatrycze ukazana w Boskiej komedii, Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera, IV część Dziadów Mickiewicza, w pewnym zakresie Lalka Bolesława Prusa).
3. Porównanie ujęć miłości w wierszach Kazimierza Przerwy-Tetmajera: [Lubię, kiedy kobieta...] oraz [A kiedy będziesz moją żoną...].
4. S. 58, zad. 6-9.
L88 (15 V 2024): Obrazy miłości w liryce Kazimierza Przerwy Tetmajera.
Praca w parach.
L89 (16 V 2024): Młodopolska poezja wrażeń.
Omówienie pracy w parach (wiersze o miłości Tetmajera).
Interpretacja wiersza Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 60).
1. Sposób wykorzystania techniki impresjonistycznej.
2. Środki akustyczne i muzyczne oraz ich funkcje (zwłaszcza instrumentacja głoskowa).
3. Rola synestezji w utworze.
P.d.
1. Notatka w oparciu o zadania lub własne pomysły.
2. Opracowanie - w ramach przypomnienia - tematów jawnych CKE:
a) Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Ballady Mickiewicz oraz kontekst,
b) Człowiek w relacjach rodzinnych. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst,
c) Motyw poety. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
V - T2 (27)
L90 (20 V 2024): Kreacyjne właściwości języka.
Krótkie prezentacje dotyczące podanych zadań jawnych CKE.
1. Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Ballady Mickiewicz oraz kontekst.
2. Człowiek w relacjach rodzinnych. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
3. Motyw poety. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
Ad. 1) Ballada Świtezianka Mickiewicza:
- przyroda kryje tajemnice wykraczające poza nią, wiążące się ze światem fantastycznym (w głębiach jeziora żyje nimfa wodna Świtezianka, którą spotyka młody myśliwy).
Ad. 2) Relacje rodzinne w Nie-Boskiej komedii:
- Mąż - jak wydawało się na początku - wybrał drogę życia rodzinnego, ożenił się z Marią, pojawił się synek Orcio,
- jednak z biegiem lat zaczęło mu czegoś brakować, porównał swoje życie do egzystencji fabrykanta - Niemca, który skupia się tylko i wyłącznie na kwestiach przyziemnych, materialnych, a takie życie było sprzeczne z jego młodzieńczymi ideałami.
Ad. 3) Motyw poety w Nie-Boskiej komedii:
- Krasicki krytykuje taką sytuację, kiedy bycie poetą nie pokrywa się w pełni z życiem takiego pełnego poety; innymi słowy, jeśli moja poezja pokazuje pewien system wartości, a życie tego nie realizuje, to jest sytuacja godna potępienia,
- Hrabia Henryk zrozumiał, do czego doprowadził, kiedy jego chora psychicznie żona zaczęła się wypowiadać naśladując styl poetycki; był przekonana, że jeśli ona byłaby poetką, to mąż by ją kochał.
Dokończenie pracy nad wierszem Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 60).
1. Sposób wykorzystania techniki impresjonistycznej.
2. Środki akustyczne i muzyczne oraz ich funkcje (zwłaszcza instrumentacja głoskowa).
3. Rola synestezji w utworze.
Realizacja tematu lekcji:
Co może język? (s. 66).
Interpretacja wiersza Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 67).
Analiza warstwy brzmieniowej (prozodycznej).
L91 (20 V 2024): Pejzaż obrazem przeżyć wewnętrznych (Deszcz jesienny Leopolda Staffa).
Podr. s. 69.
Analiza rytmiczności wiersza (liczba sylab, średniówka, rymy).
Zjawisko psychizacji pejzażu.
L92 (22 V 2024): Poezja symboli - Jan Kasprowicz, Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach.
Na ocenę:
Jaką rolę może odgrywać przyroda? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Deszcz jesienny Leopolda Staffa, odnieś się do wybranego utworu literackiego innej epoki i uwzględnij kontekst.
Głośne czytanie tekstu Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza (s. 72).
Swobodne wypowiedzi na temat odczuć po usłyszeniu tekstu.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Jana Kasprowicza Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach, zwracając uwagę na jego warstwę symboliczną, formę gatunkową i zawartość refleksyjną.
1. Wyjaśniam pojęcie symbolizmu jako kierunku w sztuce i określam jego podstawowe założenie.
2. Porównuję dwa sposoby przenośnego przedstawiania uczuć, pojęć i idei: symbol oraz alegorię.
3. Przypominam najważniejsze informacje o sonecie jako gatunku.
4. Określam rolę antropomorfizacji i personifikacji w utworze.
5. Wyjaśniam symbolikę limby i krzaku dzikiej róży w wierszu Kasprowicza.
Ad. 1) Symbolizm jest kierunkiem w sztuce bazującym na wieloznaczności symboli, które stają się środkiem wyrażania prawd ukrytych, niejednoznacznych i niedefiniowalnych. Odrzuca on mimetyzm, czyli naśladowanie, odbijanie rzeczywistości, do czego dążył na przykład realizm.
Pytanie prowadzące do podsumowania, jeśli uczniowie sami tego nie rozpoznali:
Której epoce jest ten wiersz szczególnie bliski i dlaczego?
LEKCJE Z WESELEM STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO
L93 (23 V 2024): Jak powstawało Wesele Stanisława Wyspiańskiego?
Symbol czy alegoria? Który sposób mówienia o rzeczywistości przynosi ciekawsze rezultaty, jeśli chodzi o odbiór czytelniczy? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Jana Kasprowicza Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach, odnieś się do wybranego utworu literackiego innej epoki, uwzględnij pozaliteracki tekst kultury i kontekst.
Realizacja tematu lekcji.
Problem na rozgrzewkę:
Jak długo może trwać okres między napisaniem sztuki teatralnej a jej wystawieniem?
Podr. s. 90.
Cel lekcji:
Poznasz genezę Wesela Stanisława Wyspiańskiego w oparciu o felieton Plotka o "Weselu" Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Kryteria sukcesu:
1. Znam okoliczności wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, a więc źródło inspiracji Stanisława Wyspiańskiego; opisuję proces powstawania dramatu.
2. Przedstawiam reakcje publiczności w czasie prapremiery Wesela w krakowskim Teatrze Miejskim w marcu roku 1901 i potem.
- Lucjan Rydel się obraził,
- Rachel zaczęła inne życie - w rzeczywistości była prostą dziewczyną, zaczęła naśladować siebie ze sztuki, a więc chciała być trochę artystką, wrażliwą, pociągającą, ... .
3. Rekonstruuję poglądy Boya-Żeleńskiego na temat struktury dramatu i jego nowatorstwa.
- Boy nie jest zwolennikiem koncepcji jasełkowości w konstrukcji Wesela, lecz dostrzega naturalność w sytuacji, kiedy weselnicy wychodzą z sali tanecznej do izby przyległej, by odpocząć od gwaru, wpatrując się jednocześnie w taneczników; bardzo często do tych osób wychodzi ktoś inny, by porozmawiać, ale też w pewnym momencie pojawiają się w tym miejscu widma, fantazmaty i uruchamia się jak gdyby dialog, ale jest to dialog wewnętrzny, spór z samym sobą; - muzyczność, rytmiczność dramaty wynikająca z przeżyć autora wsłuchanego w muzykę weselną, jej skoczność, w tupot nóg, przyśpiewki ludowe;
- synteza sztuk: rytm, melodia, słowo, kolor, ruch - stopione w jedno.
4. Wyjaśniam, na czym polega dostrzeżone przez krytyka podobieństwo między Weselem a Panem Tadeuszem.
- od anegdoty do arcydzieła narodowego.
V - T3 (28)
L94 (27 V 2024): Co przedmioty mówią o człowieku i społeczeństwie? Rola rekwizytów w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Spr. kryteriów z poprzedniej lekcji.
Cel lekcji:
Poznasz rolę, jaką odgrywają przedmioty przedstawiane w różnych tekstach kultury oraz funkcje rekwizytów pojawiających się w Weselu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam rolę trzech przedmiotów ukazanych w wybranych dziełach literackich różnych epok.
2. Przydzielam rekwizyty wymienione w didaskaliach do odpowiedniej kategorii: związane z wsią, miastem, wiarą oraz mające charakter ogólnonarodowy.
3. Porównuję znaczenie rekwizytów obecnych w Panu Tadeuszu i Weselu.
Pełna lekcja w scenariuszu Przedmioty realistyczne i symboliczne w "Weselu" Wyspiańskiego
Problem:
Których rekwizytów jest więcej, tych wspólnych, czy tych odmiennych?
Czy wymienione rekwizyty (przedmioty) zbliżają inteligencję i chłopstwo, czy raczej powodują narastanie poczucia odmienności?
L95 (27 V 2024): Wesele jako dramat neoromantyczny.
Podr. s. 95.
Cel lekcji:
Porównasz sposoby przedstawiania stanów psychicznych bohaterów dramatów romantycznych i Wesela oraz dostrzeżesz związki dzieła Wyspiańskiego z romantyzmem.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam romantyczną tradycję teatralną polegającą na personifikacji stanów psychicznych bohaterów (Konrad, Kordian, Hrabia Henryk).
2. Omawiam współistnienie w Weselu warstwy realistycznej i fantastycznej - wyjaśniam, dlaczego akurat te osoby dramatu, a nie inne, pojawiają się w polu widzenia tych, a nie innych bohaterów:
a) Chochoł - Isia,
b) Widmo - Marysia,
3. Jaką rolę pełnią - jeśli chodzi o wymowę całości utworu - Chochoł i Wernyhora?
4. Przyporządkowuję "osoby dramatu" do odpowiedniej kategorii: postaci legendarne, bohaterowie historyczni, postaci współczesne weselnym gościom.
P.d. Kontynuować problem postawiony w kryterium 2.:
- Stańczyk - Dziennikarz,
- Rycerz - Poeta,
- Hetman - Pan Młody,
- Upiór - Dziad,
- Wernyhora - Gospodarz.
L96 (29 V 2024): Obraz wsi polskiej w Weselu.
Odnośnie poprzedniej lekcji - zagadnienia zbliżające do zadania z jawnych CKE:
1. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych?
2. Symboliczne znaczenie przedmiotów.
Realizacja tematu lekcji.
W oparciu o zad. 4. s. 104.
Cel lekcji:
Scharakteryzujesz bohaterów pochodzenia chłopskiego i - na podstawie wniosków z interpretacji wybranych fragmentów Wesela - określisz ich system wartości i stosunek do innych grup społecznych.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam, na czym polega zasadnicza zmiana dotycząca obrazu wsi w Weselu w stosunku do literatury wcześniejszej.
2. Znam podstawowe informacje dotyczące postaci historycznych: Bartosza Głowackiego i Jakuba Szeli.
3. Na podstawie analizy wskazanych lub wybranych fragmentów tekstu określam stosunek chłopów do:
a) ludzi z miasta i inteligencji,
b) szlachty,
c) Żydów.
Interpretuję sceny wskazane w zad. 4, s. 104.
4. Przedstawiam motywy działania wybranych bohaterów chłopskich: Czepca, Księdza i Jaśka.
5. Oceniam stopień dojrzałości chłopstwa, jeśli chodzi o możliwość odegrania istotnej roli w społeczeństwie.
Ad. 1)
- aI, sc. 1:
Czepiec chciałby porozmawiać o poważnych sprawach z inteligentem, ale zauważa, że ten nie jest zainteresowany, a nawet stwierdza, że inteligencja drwi z chłopstwa.
- aI, sc. 4:
Klimina wyraża chęć wiązania ludzi (Coraz więcej potrza ludzi/ Żeniłabym, wydawała!) świadczy o ty, że małżeństwa między chłopstwem a inteligencją jej odpowiadają.
W Panu Tadeuszu Tadeusz troszczy się o chłopstwo, myśli o nadaniu ziemi, ale w zasadzie przedstawiciele chłopstwa nie zabierają głosu. Skromnym wyjątkiem jest wypowiedź chłopa w karczmie, jednak jego wypowiedź zostaje niejako zgaszona przez szlachcica.
"Oj, Dobrodzieju!" chłopek ozwał się z pokorą,
Pokłoniwszy się księdzu i skrobiąc się w głowę,
"Już to szlachcie, to jeszcze bieda przez połowę,
Lecz nas drą jak na łyka". - "Cham, Skołuba krzyknął,
Głupi, tobieć to lepiej, tyś, chłopie, przywyknął
Jak węgorz do odarcia; lecz nam urodzonym,
Nam wielmożnym, do złotych swobód wzwyczajonym!
Ach, bracia, wszak to dawniej szlachcic na zagrodzie...
("Tak, tak, krzyknęli wszyscy: rowny wojewodzie!")
Tak więc dotąd chłopstwo nie było podmiotem wypowiedzi i partnerem do działania. Pokłoniwszy się księdzu i skrobiąc się w głowę,
"Już to szlachcie, to jeszcze bieda przez połowę,
Lecz nas drą jak na łyka". - "Cham, Skołuba krzyknął,
Głupi, tobieć to lepiej, tyś, chłopie, przywyknął
Jak węgorz do odarcia; lecz nam urodzonym,
Nam wielmożnym, do złotych swobód wzwyczajonym!
Ach, bracia, wszak to dawniej szlachcic na zagrodzie...
("Tak, tak, krzyknęli wszyscy: rowny wojewodzie!")
Jeśli nawet wydaje nam się, że chłopstwo uzyskało podmiotowość w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, to okazuje się, iż Bohatyrowicze w swoim czasie mieli herb i należeli do stanu szlacheckiego.
VI - T1 (29)
L97 (3 VI 2024): Obraz inteligencji w Weselu.
Odnośnie poprzedniej lekcji:
Skupienie się na 5. kryterium:
Oceniam stopień dojrzałości chłopstwa, jeśli chodzi o możliwość odegrania istotnej roli w społeczeństwie:
a) przygotuj wypowiedź i zaprezentuj ją bez żadnych pomocy,
b) znajdź fragment(y) zawierający ten problem i dokonaj jego interpretacji,
c) zinterpretuj fragment wskazany (najpierw nauczyciel czyta głośno, a uczniowie rozpoznają postać, która się wypowiada), np.:
- akt II, scena 7, wersy 354-364 (s. 77) - wypowiedż Dziennikarza,
- akt II, scena 30, wersy 1455-1469 (s. 123) - wypowiedź Gospodarza,
- akt III, scena 19, wersy 745-753 (s. 156) - wypowiedź Czepca,
W oparciu o zad. 5. s. 109.
Cel lekcji:
Scharakteryzujesz inteligencję i - na podstawie wniosków z interpretacji wybranych fragmentów Wesela - określisz jej system wartości i stosunek do chłopstwa oraz poglądy na temat sztuki.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojęcie chłopomanii (ludomanii) i wskazuję bohaterów przyjmujących taką postawę.
2. Przedstawiam wyobrażenia Pana Młodego na temat własnej żony i wyjaśniam przyczyny tej fascynacji.
3. Wyjaśniam przyczyny ambiwalentnego stosunku inteligencji pochodzenia szlacheckiego do chłopów (chłopomania a rabacja galicyjska).
4. Omawiam sposób postrzegania przez inteligencję relacji między sztuką a życiem. W tym celu wykonuję zad. 5 s. 109 (interpretacja wskazanych scen.
Zad. uzupełniające problematykę.
Przenalizuj scenę 16 aktu III (rozmowa między Poetą i Panną Młodą). Jaki problem zostaje tu przedstawiony? Jaka rola zostaje tu wyznaczona inte?
L98 (3 VI 2024): Wesele jako dramat symboliczny.
Podr. s. 110.
Uzupełnienie dotyczące Dziennikarza (w kontekście stańczyków krakowskich, s. 110).
Cel lekcji:
Potrafisz zinterpretować symbole pojawiające się w Weselu (rekwizyty, postaci, zdarzenia i sceny).
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam symbolikę kaduceusza przekazanego Dziennikarzowi przez Stańczyka.
2. Interpretuję słowa Gospodarza o Wernyhorze i Matce Boskiej piszącej manifest na Wawelu.
3. Wyjaśniam symbolikę złotego rogu i sznura w powiązaniu z sytuacją, kiedy Jasiek widzi zatrzymane w ruchu postacie weselników.
4. Interpretuję symbolikę chocholego tańca i konfrontuję ją z obrazem Błędne koło Jacka Malczewskiego.
P.d.
Dwa wybrane kryteria.
L99 (5 VI 2024): Relacje między bohaterami dramatu a fantazmatami. Co z nich wynika?
Cel lekcji:
Potrafisz dokonać interpretacji fragmentów dialogów między bohaterami dramatu a osobami dramatu (fantazmatami).
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję postać Rycerza i wyjaśniam intencje jego wypowiedzi (fragment z motywem ofiarnicy) (s. 85), określam sens ostatniego wersu sceny 9 aktu II.
2. Przedstawiam wnioski z interpretacji sceny 10 aktu II - wyjaśniam, co przeżywa Poeta w tej chwili i czego się spodziewa w najbliższej przyszłości (s. 126).
3. Interpretuję sceny 11, 12, 13 aktu II - wyjaśniam powody pojawienia się Hetmana w świadomości Pana Młodego (konfrontuję jego marzenia ukazane w scenie 19 aktu II z tym, co przeżywa w scenach 11-13).
4. Wyjaśniam, dlaczego tak często pojawia się w scenie 15 aktu II w wypowiedzi Upiora motyw kubła wody.
P.d. Interpretacja scen 22, 23, 24 aktu III.
L100 (5 V 2023): Symboliczne znaczenie widm i zjaw w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Na ocenę - kryteria sukcesu z poprzedniej lekcji i p.d.
Interpretacja scen 22, 23, 24 aktu III.
L101 (6 VI 2024): Sen o Polsce czy sąd nad Polską w Weselu?
Redagowanie wypowiedzi ustnej najpierw w grupach.
Wesele jest z pewnością w jakiejś mierze snem Polsce.
W scenie 16 aktu III (rozmowa między Poetą i Panną Młodą) Panna Młoda opowiada o swoim śnie. Chłopstwo nie odczuwało głębszej więzi z polskością. Panna Młoda odczuwa jaką formę tęsknoty za ojczyzną, ale nie wie, gdzie jej szukać. Coś czuje, ale nie rozumie, co to właściwie jest ta ojczyzna. Pan Młody wskazuje, że ojczyzna to właśnie kwestia uczucia miłości. Gest wskazania na serce jest tu kluczowy. Rolą inteligencji jest budzenie u chłopstwa uczuć wobec polskości.
VI - T2 (30)
L102 (10 VI 2024): Sprawdzian z Wesela Stanisława Wyspiańskiego.
L103 (10 VI 2024): Wesele Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy.
S. 120 Wesele w adaptacji filmowej.
FILM WESELE W REŻ. ANDRZEJA WAJDY
L104 (12 VI 2024): Czas Apokalipsy w poezji (Jan Kasprowicz, Dies irae).
WYPOŻYCZYĆ Chłopów Reymonta! Obowiązuje tom I Jesień (na 13 VI).
Najpierw uczniowie czytają utwór - podr. s. 128. Swobodne wypowiedzi interpretacyjne.
Praca z podręcznikiem, s. 127.
1. Ekspresjonizm jako kierunek artystyczny - jego cechy.
2. Porównanie naturalizmu, impresjonizmu, symbolizmu i ekspresjonizmu.
O ile naturalizm skoncentrowany jest na świecie zewnętrznym, impresjonizm - na wyławianiu wrażeń płynących ze świata zewnętrznego do psychiki człowieka, o tyle ekspresjonizm skupia się wyłącznie na emocjach i przeżyciach wewnętrznych: wizjach, snach, halucynacjach.
Symbolizm z kolei bardziej jest skupiony na kwestiach estetycznych i poznawczych, natomiast ekspresjonizm - na etycznych: intereruje go problem napięć między dobrem a złem (unde malum? - 'skąd zło?', zagadnienia winy i grzechu, cierpienia, wolności. Najbardziej charakterystycznym sposobem wyrażnia emocji był krzyk.
3. Środki stylistyczne preferowane przez poetów ekspresjonistycznych:
- obrazy wiązane na zasadzie skojarzeń,
- hiperbola, oksymoron, kontrast,
- obrazowanie apokaliptyczne,
- symbole.
4. Geneza tomiku Ginącemu światu (1901), z którego pochodzi wiersz Dies irae - kryzys światopoglądowy poety związany z problemami w małżeństwie (kontekst biograficzny: żona porzuciła Kasprowicza i związała się ze Stanisławem Przybyszewskim).
5. Dies irae jako hymn:
a) cechy typowe dla hymnu: podniosły nastrój, zwroty modlitewne, wyrażanie uczuć ludzkości,
b) odmienność hymnów Kasprwoicza na tle tradycji gatunku: drastyczność, turpizm, bluźnierstwo, bunt wobec Boga.
6. Sposób nawiązania do Biblii - przekształcenia wizji Sądu Ostatecznego.
7. Tok analityczny i interpretacyjny - zad. s. 130-131.
P.d. Zad. 10, s. 131.
L105 (13 VI 2024): Barwa ekspresywna i emocjonalna wyrazów.
Zagadnienia sprawdzające poprzednie lekcje:
1. Jakie funkcje mogą pełnić aluzje i nawiązania literackie? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Dies irae Jana Kasprowicza i inne utwory.
2. Zad. 10. s. 131.
Podr. s. 132.
P.d. S. 134, zadania z zakresu 2-9, co najmniej pięć.
L106 (13 VI 2024): Franciszkańska pokora (poezja Leopolda Staffa).
Podr. s. 135.
Cel lekcji:
Przypomnisz sobie wyróżniki postawy franciszkańskiej i w tym kontekście dokonasz interpretacji wierszy: Przestałem się wadzić z Bogiem Jana Kasprowicza i O miłości wroga Leopolda Staffa.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam cechy postawy franciszkańskiej.
2. Wskazuję i interpretuję fragmenty wiersza Przestałem się wadzić z Bogiem Jana Kasprowicza zawierające elementy postawy franciszkańskiej oraz fragmenty rozbieżne z postawą franciszkańską.
3. Rozważam - w oparciu o wiersz O miłości wroga Leopolda Staffa - w jakiej mierze stosunek podmiotu lirycznego do wroga mieści się w postawie franciszkańskiej, a w jakiej od niej odbiega.
VI - T3 (31)
L107 (17 VI 2024): Franciszkańskie widzenie przyrody.
Podr. s. 139.
P.d. S. 141 zad. 7.
L108 (17 VI 2024): Impresjonizm i naturalizm w Chłopach Władysława Stanisława Reymonta.
1. Założenia naturalizmu - konwencja naturalistyczna (s. 168).
2. Impresjonizm w powieści.
3. Analiza i interpretacja fragmentów.
P.d. S. 171, zad. 1-8.
L109 (19 VI 2024): Zło w Chłopach Władysława Stanisława Reymonta.
1. Sposób obecności problematyki etycznej w Chłopach (s. 174).
2. Kmiecie, włościanie, chłopi - zmiany nacechowań ekspresywnych wartościujących.
3. Sytuacja chłopów po carskim edykcie uwłaszczeniowym (1864). Źródła konfliktów rodzinnych.
4. Analiza tekstu - zad. 1. s. 177.
P.d. Obowiązują zadania s. 171, 177.
109 (19 VI 2024): Podsumowanie pracy rocznej.