Funkcje przedmiotów realistycznych i symboli w Weselu
Proponowany temat powinien być w zasadzie zrealizowany na dwóch jednostkach lekcyjnych, dlatego też podano poniżej dwie propozycje przebiegu lekcji. W innym razie trzeba jakoś skumulować działania, co oczywiście nigdy nie jest korzystne w pracy polonistycznej.Przedmioty realistyczne w Weselu
Cel lekcji:Poznasz rolę, jaką odgrywają przedmioty przedstawiane w różnych tekstach kultury oraz funkcje rekwizytów pojawiających się w Weselu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam rolę trzech przedmiotów ukazanych w wybranych dziełach literackich różnych epok.
2. Przydzielam rekwizyty wymienione w didaskaliach do odpowiedniej kategorii: związane z wsią, miastem, wiarą oraz mające charakter ogólnonarodowy.
3. Porównuję znaczenie rekwizytów obecnych w Panu Tadeuszu i Weselu.
Ad. 1)
Jan Kochanowski, Pieśń XXIV Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... - pióro.
Makbet Szekspira - przedmioty - narzędzia zbrodni (sztylety).
Skąpiec Moliera - skrzynia wypełniona monetami.
Ad. 2)
a) rekwizyty związane z wsią:
- w didaskaliach wymienia Wyspiański jako pierwsze - instrumenty muzyczne, wszak nieustanna, szumiąca muzyka stanowi podstawowe tło akustyczne całej akcji dramatu; wymienione instrumenty (basy, skrzypce, klarnet) stanowią typowe wyposażenie wiejskich zespołów muzycznych wynajmowanych w tamtym czasie na uroczystości zwłaszcza weselne;
- następnie widzimy elementy stroju (kolorowe wstążki, pawie pióra, kierezje - czyli sukmany chłopskie, kabaty - czyli odzież wierzchnia, prototyp współczesnej koszuli męskiej, bardzo ozdobne, zakładane pod sukmanę);
- wieniec dożynkowy z kłosów zawieszony nad oknem;
- skrzynia, jaką zapewne wnosi do małżeństwa panna młoda.
b) rekwizyty związane z miastem:
- biurko (na którym znajduje się mnóstwo papierów) - jest to oczywiście znak obecności w tej przestrzeni inteligenta i zapewne są to raczej papiery Pana Młodego (a nie Gospodarza, który jest przecież malarzem),
- reprodukcja fotograficzna obrazu Jana Matejki Wernyhora oraz odbicie litograficzne Racławic (można by oczywiście dyskutować, czy takie obrazy mogłyby się znajdować w chłopskiej chacie, ale jeśli tak, to byłaby to rzadkość),
- stary fotel z wysokim oparciem (grat bo grat, ale znak obecności inteligenta);
c) rekwizyty związane z religią:
- obrazki świętych nad łóżkiem dziecięcym,
- obrazy Matki Boskiej Ostrobramskiej i Matki Boskiej Częstochowskiej,
- świecznik żydowski siedmioramienny (menora).
d) rekwizyty mające charakter ogólnonarodowy:
- typowe sprzęty i meble domowe: łóżko, kołyska, lampa, firanka, stół okrągły, obrus, talerze, stołki.
Ad. 3.
W Panu Tadeuszu przedmioty pojawiają się już na samym początku, kiedy Tadeusz wraca do Soplicowa, wchodzi do dworku i patrzy na obrazy przedstawiające ważne postacie historyczne (Tadeusz Kościuszko, Tadeusz Rejtan, ...), jest też zegar kurantowy wygrywający Mazurka Dąbrowskiego.
W pokoju, w którym Tadeusz mieszkał jako dziecko, teraz widać ślady obecności kobiety. Jest też fortepian. Sukienka. Kwiaty w donicach na oknach (geranium, fiołki, ...).
Serwis zdobi biesiadny stół. Wykonany na zlcenie księcia Radziwiłła-Sieroty, skradziony przez Szwedów, trafił nie wiadomo jakim sposobem do dworku szlecheckiego. Serwis przedstawiał różne sceny z życia szlachty, w miarę wzrostu temperatury, zmieniały się obrazy wykonane z lukrów i ciast.
W Panu Tadeuszu i w Weselu ważną funkcję pełnią obrazy, jednak w poemacie Mickiewicza akcent pada na patriotyczny wydźwięk obrazów przedstawiających Kościuszkę i Rejtana, natomiast u Wyspiańskiego wyeksponowany jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w koronie królowej. Pod koniec dramatu w scenie, kiedy za moment wszyscy tanecznicy uklękną w zamodleniu i zapadną w trans, pojawia się wymowna wypowiedź Gospodarza, który mówi o tym, że Matka Boska w koronie na Wawelu pisze manifest, jednocześnie gdzieś tam już leci Wernyhora i ma się zacząć coś niezwykłego. Ten obraz ma w intencji artysty pokazać naiwność społeczeństwa, które ugrzęzło w wyobrażeniach religijno-patriotycznych, czekając na jakiś cud. Ale cudu nie będzie, tu potrzebne jest działanie, aktywność, podjęcie wspólnego trudu i ryzyka. Ale na to naród nie jest jeszcze gotowy.
Te treści będą sugerowane również za pomocą symboli przedmiotowych: chochoła, czapki z pawimi piórami, kosy postawionej na sztorc, złotej podkowy i złotego rogu.
Powrót na stronę WESELE
Powrót na stronę główną SCENARIUSZE LEKCJI