Sprawdzian z antyku - Edyp, archetypy, frazeologia (wersja A)
1. Wyjaśnij źródła pochodzenia związków frazeologicznych i podaj po dwa przykłady. 8 pkt
a) mitologia - "być w objęciach Morfeusza", "koń trojański",
b) Biblia - "hiobowe wieści", "od Annasza do Kajfasza",
c) historia - "pójść do Canossy", "miecz Damoklesa",
d) obserwacja rzeczywistości i przyrody - "mieć węża w kieszeni", "podrzucić kukułcze jajo",
e) literatura - "młodzi gniewni", "chocholi taniec".
2. Czego archetypem jest Tezeusz? (2 elementy). 2 pkt
- odwagi, która nie cofa się przed niczym, odrzuca lęk przed śmiercią, mimo ogromnego zagrożenia,
- determinacji w chęci ratowania swojej społeczności,
- otrzymanego wsparcia ("nić Ariadny").
3. Jakim władcą był Edyp? W oparciu o prolog, epeisodion I, stasimon I. 5 pkt
- szanowany i doceniany za to, co już uczynił dla Teb (uratowanie miasta przed Sfinksem dzięki rozwiązaniu zagadki),
- wrażliwy na krzywdę innych, zwłaszcza swoich poddanych,
- przedsiębiorczy (już wysłał Kreona do wyroczni, żeby się dowiedzieć, jakie są przyczyny zarazy pustoszącej miasto),
- był też dociekliwy i to był również istotny motyw wysłania Kreona do wyroczni (co się powtarza, gdyż wcześniej dociekliwość spowodowała, że udał się z Koryntu do wyroczni, po czym opuścił swoje miasto na zawsze),
- dociekliwość wiąże się też z konsekwencją, a nawet zawziętością i zdeterminowaniem,
- jest świadomy swojej pozycji i uznania, stąd bierze się jego duma i pewność siebie,
- ojcowski wobec swoich poddanych, którzy przybywają do niego i proszą o wsparcie,
- jest surowy, zapowiada srogie kary dla tego, kto zabił Lajosa i dla tych, którzy ewentualnie chronią zabójcę.
4. Relacje między:
a) Edypem a Tyrezjaszem 5 pkt
- Edyp zarzuca Tyrezjaszowi kłamstwa, oszukiwanie władcy,
- Tyrezjasz natomiast nie chce odpowiadać władcy, który odbiera to jako odmowę współpracy,
- starzec czuje się upokorzony i to czyni go jeszcze bardziej agresywnym w słowach,
- Edyp oskarża go więc o spiskowanie i straszy karą,
- nie okazuje szacunku dla jasnowidza i kapłana, nie zwraca uwagi na jego podeszły wiek,
- zdaje sobie sprawę, że Tyrezjasz jako ślepiec nie był w stanie sam podjąć działania przeciw władcy, więc przypuszcza, że spiskuje on razem z Kreonem,
- zachowuje się bardzo arogancko wobec kapłana, jest poirytowany i kieruje nim gniew,
- fakty przedstawiane przez Tyrezjasza brzmią dla niego tak nieprawdopodobnie, że zakłada z góry, iż starzec kieruje się złymi intencjami;
b) Edypem a Kreonem 5 pkt
- początkowo relacje między Edypem a Kreonem są dobre - wysyła swojego szwagra do wyroczni, więc darzy go zaufaniem,
- stosunek Edypa do Kreona jest pochodną jego relacji z Tyrezjaszem,
- twierdzi, że Kreon chce przejąć władzę i spiskuje przeciw niemu,
- historia z Lajosem jest wg Edypa pretekstem do zrzucenia winy na króla,
- sytuację, w jakiej się znalazł, interpretuje jako próby bezpodstawnych oskarżeń i ataków na władcę,
- Kreon natomiast broni się przed oskarżeniami i podaje m.in. taki argument, że jest usatysfakcjonowany swoją pozycją w państwie - ma duże wpływy, a jednocześnie nie ponosi żadnej odpowiedzialności.
UWAGI DOTYCZĄCE POPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ
SŁOWOTWÓRSTWO
Istnieje wyraz "pomoc", istnieją wyrazy z formantem "-ość", np. "starość", "złośliwość", ale nie ma wyrazu "pomocność".
FRAZEOLOGIA
Błąd: "Wypominają jego dobre czyny", raczej "przypominają o jego dobrych czynach"; wypominamy to, co złe.
ORTOGRAFIA
1. "Dążyć" a "darzyć" ("Ludność darzy Edypa ogromnym szacunkiem") - "darzyć", bo "dar".
2. Niektóre błędy ortograficzne są niebezpieczne i niewychowawcze, np. użycie zamiast czasownika "zabić", wyrazu "zapić".
INTERPUNKCJA
Przed spójnikiem "by" zawsze dajemy przecinek: "Zrobił wszystko, by im pomóc".
PUNKTY I OCENY
25 - 23 = bdb
22 - 19 = db
18 - 15 = dst
14 - 10 = dop
9 - 0 = ndst
SPRAWDZIAN WERSJA A
Powrót na stronę TESTY ANTYK