Model odpowiedzi do sprawdzianu znajomości treści Wesela (wersja 01)
1. Kto wypowiada poniższe słowa, do kogo się zwraca, kto jest pierwowzorem tych postaci? (8 p.)a)
Usypiam duszę mą biedną
i usypiam brata mego;
wszystko jedno, wszystko jedno,
tyle złego, co dobrego,
okropne rzeczy się dzieją.
Patrzeć na przebiegi zdarzeń -
dalekie, dalekie od marzeń,
tak odległe od wszystkiego,
co było wielkie w kraju;
że wszystko, co było, przepadło,
bezpowrotnie w mroku zbladło:
to bajki o trzecim Maju!
Matkę do trumny się kładło
Jest to wypowiedź Dziennikarza skierowana do Stańczyka. Pierwowzorem Dziennikarza jest Rudolf Starzewski (redaktor pisma "Czas"), a
pierwowzorem Stańczyka jest błazen królewski (obecny na dworze za trzech Jagiellonów, zwłaszcza za rządów Zygmunta I Starego). i usypiam brata mego;
wszystko jedno, wszystko jedno,
tyle złego, co dobrego,
okropne rzeczy się dzieją.
Patrzeć na przebiegi zdarzeń -
dalekie, dalekie od marzeń,
tak odległe od wszystkiego,
co było wielkie w kraju;
że wszystko, co było, przepadło,
bezpowrotnie w mroku zbladło:
to bajki o trzecim Maju!
Matkę do trumny się kładło
b)
Grunwald, miecze, król Jagiełło!
Hajno się po zbrojach cięło,
a wichr wył i dął, i wiał;
stosy trupów, stosy ciał,
a krew rzeką płynie, rzeką!
Tam to jest!! Olbrzymów dzieło;
Witołd, Zawisza, Jagiełło,
tam to jest!! - Z pobojowiska
zbroica się w skibach przebłyska,
żelezce, połamane groty,
drzewce powbijane do ciał,
z trupów zapora, z trupów wał,
rycerski zgotowiony stos:
Ofiarnica -
Jest to wypowiedź Rycerza skierowana do Poety. Pierwowzorem Rycerza jest Zawisza Czarny, a
pierwowzorem Poety jest Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Hajno się po zbrojach cięło,
a wichr wył i dął, i wiał;
stosy trupów, stosy ciał,
a krew rzeką płynie, rzeką!
Tam to jest!! Olbrzymów dzieło;
Witołd, Zawisza, Jagiełło,
tam to jest!! - Z pobojowiska
zbroica się w skibach przebłyska,
żelezce, połamane groty,
drzewce powbijane do ciał,
z trupów zapora, z trupów wał,
rycerski zgotowiony stos:
Ofiarnica -
c)
Przyszedłem tu do Wesela,
bo byłem ich ojcom kat,
a dzisiaj ja jestem swat!!
Umyje się, wystroje się.
Dajcie, bracie, kubeł wody:
ręce myć, gębe myć,
suknie prać - nie będzie znać;
chce mi się tu na Weselu
żyć, hulać, pić - ?
jeno ta plama na czole…
Jest to wypowiedź Upiora skierowana do Dziada. Pierwowzorem Upiora jest Jakub Szela, a
pierwowzorem Dziada jest stary chłop z Bronowic. bo byłem ich ojcom kat,
a dzisiaj ja jestem swat!!
Umyje się, wystroje się.
Dajcie, bracie, kubeł wody:
ręce myć, gębe myć,
suknie prać - nie będzie znać;
chce mi się tu na Weselu
żyć, hulać, pić - ?
jeno ta plama na czole…
2. W jakim celu przybywa do Gospodarza Wernyhora i jaki jest efekt jego pojawienia się? Komu Gospodarz zleca ważne zadanie i jak zostaje ono wykonane? Jaką rolę odgrywa w zakończeniu pojawienie się Chochoła? (12 p.)
Cele przybycia Wernyhory do Gospodarza:
- przymierze (już na samym początku Sceny XXIV Wernyhora wyjaśnia, że chce porozmawiać o przymierzu - zapewne może tu chodzić o przymierze między Polakami a Ukraińcami, patrząc z perspektywy symboliki tej postaci - wieszcz kozacki miał zapowiedzieć rozbiory i odrodzenie Polski),
- powierzenie misji zgromadzenia ludu do walki o niepodległość,
- zjednoczenie w działaniu chłopów i inteligencji.
Efekt pojawienia się Wernyhory u Gospodarza:
- rozpoczyna się działanie - Gospodarz - zgodnie z poleceniem Wernyhory - rozsyła wici,
- lud ma się zgromadzić przed kaplicą.
Misja Jaśka i jego błąd:
- ważną misję ma do wykonania Jasiek - otrzymał bowiem złoty róg, który ma wzmocnić ducha w narodzie i w który Jasiek ma zadąć przed trzecim kurem,
- Jasiek gubi złoty róg, schylając się po czapkę z pawich piór - ta sytuacja unaocznia jedną z przyczyn słabości narodu, czyli zapatrzenie w niewłaściwe wartości; czapka jest symbolem ambicji chłopskich, dążeń do życiowych celów, lepszego życia, może nawet prób naśladowania panów (postawie se pański dwór! - śpiewa Jasiek w Scenie XXXIV).
Powrót Jaśka i jego działania :
- Jasiek próbuje zachęcić ludzi do wzięcia broni w ręce i ruszenia do walki, ale jego nawoływania są bezskuteczne,
- Jasiek wykonuje rytuał zgodnie z instrukcjami Chochoła: zabiera ludziom narzędzia walki - każe rzucić kosy za piec, zdmuchnąć proch z broni (rezygnacja z aspiracji wolnościowych), akreśli na czołach znak koła (co oznacza głupotę).
Znaczenie pojawienia się w zakończeniu Chochoła:
- weselnicy znajdują się w stanie uśpienia, nie reagują na słowa Jaśka,
- Chochoł zna rytuał, który ma nie tyle wybudzić ludzi z uśpienia, ile spowodować ulgę w cierpieniu,
- wszystkie działania prowadzą do rozpoczęcia chocholego tańca - jest to bierne poddanie się magicznej, usypiającej sile i wejście w stan niemocy, całkowitej bierności i zarazem istnienie w stanie braku świadomości,
- muzyka Chochoła jest również bardzo wymowna - brzmią w niej nuty rzewne, melancholijne i usypiające.