1. Wybierz właściwy ciąg wartości, koncepcji, pojęć i ideałów, z których wszystkie kojarzysz z pozytywizmem:
A - optymizm poznawczy, praca organiczna, zainteresowanie metafizyką, ewolucjonizm,
B - solidaryzm społeczny, walka zbrojna o niepodległość, tolerancja religijna, liberalizm,
C - emancypacja kobiet, praca u podstaw, kult wiedzy i nauki, demokratyzm, liberalizm,
D - praca organiczna, praca u podstaw, intuicja, monizm.
2. Pogląd etyczny głoszący, że dobre jest to, co jest pożyteczne i przynosi maksimum szczęścia, zaś dążenie człowieka do określonego celu jest wtedy moralne, gdy człowiek zabiegając o interes własny, służy ogółowi - to:
A - scjentyzm,
B - utylitaryzm,
C - agnostycyzm,
D - liberalizm.
3. Swój system filozoficzny oparł na ewolucjonizmie. Uważał, że prawo rozwoju funkcjonuje w świecie materialnym i duchowym, w przyrodzie i w przestrzeni społecznej. W Zasadach socjologii napisał, że społeczeństwo jest organizmem:
A - Herbert Spencer,
B - August Comte,
C - John Stuart Mill,
D - Aleksander Świętochowski.
4. Wierność w odzwierciedlaniu rzeczywistości, ukazywanie różnych typów ludzkich w ich cechach reprezentatywnych, ale też w zindywidualizowaniu; szkicowanie zobiektywizowanych rysów środowisk społecznych, realistyczne odtworzenie reakcji psychiczno-emocjonalnych i fizjologicznych, wreszcie wierny obraz procesów, zjawisk i dążeń społecznych to cechy:
A - realizmu,
B - naturalizmu,
C - scjentyzmu,
D - utylitaryzmu.
5. Przeżytki szlachetczyzny, tradycyjny a nowy model życia, sposoby gospodarowania - postęp, technika, tradycja a religia, nauka, światopogląd mieszczański i ziemiański - te zagadnienia były przedmiotem:
A - rozważań Bolesława Prusa na łamach prasy,
B - tematów podejmowanych przez nowelistykę pozytywistyczną,
C - sporu „młodych” i „starych”,
D - felietonów Aleksandra Świętochowskiego.
6. Dążenie literatury do przekazywania odbiorcom określonych tez, poglądów i postaw określane jest jako:
A - moralizowanie,
B - tendencyjność,
C - altruizm,
D - naturalizm.
7. Trudne warunki egzystencji, antysemityzm, ciężka praca, funkcjonowanie szkoły, problemy ludzi starych to zagadnienia pojawiające się w dużym natężeniu w:
A - powieściach Henryka Sienkiewicza,
B - poezji Adama Asnyka,
C - nowelistyce pozytywistycznej,
D - Listach z podróży Henryka Sienkiewicza.
8. Ślady nowej cywilizacji, wieku pary i elektryczności, postępu technicznego, pomysłów technicznych, takich jak: pociąg, pomysł machiny latającej pojawiają się w
powieści:
A - Lalka Bolesława Prusa,
B - Ojciec Goriot Honoriusza Balzaka,
C - Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego,
D - Zając Adolfa Dygasińskiego.
9. Propagowanie nowoczesnych form ekonomicznych w przemyśle, handlu i rolnictwie; umocnienie i „zsolidaryzowanie” społeczeństwa; rozwój przemysłu na bazie narodowej,
a nie obcej to elementy:
A - pracy u podstaw,
B - pracy organicznej,
C - liberalizmu,
D - naturalizmu.
10. Na jego płótnach realizm łączył się z dramatyzacją przeżyć wewnętrznych (Trumna chłopska). Na obrazie Powiśle wiernie odtworzył nadwiślański pejzaż:
A - Józef Chełmoński,
B - Aleksander Gierymski,
C - Jan Matejko,
D - Henryk Siemiradzki.
11. Wybierz ten ciąg, w którym wszystkie skojarzenia dotyczące problematyki utworów są prawidłowe:
A - „wielki (krytyczny, dojrzały) realizm” - Balzac,
B - człowiek może skutecznie przeciwstawić się przeznaczeniu - Miłosierdzie gminy M.Konopnickiej.
C - licytacja in minus - Z legend dawnego Egiptu B.Prusa.
D - przedstawienie polskich idealistów na tle społecznego rozkładu - Potop H.Sienkiewicza,
12. Wybierz ten ciąg, w którym wszystkie skojarzenia dotyczące bohaterów powieści i nowel są prawidłowe:
A - Vautrin - Ołży-Śmierć; Swidrygajłow - nihilizm; Lisiecki, Zięba - subiekci sklepowi; zginął przywalony resztkami feudalizmu - Ignacy Rzecki;
B - wicehrabina de Beauséant - krewna, protektorka Eugeniusza de Rastignac; Raskolnikow „zbrodnia wyrozumowana”; „organizm społeczny”, „walka o byt” - Powracająca fala B.Prusa; mąż Małgosi Pfeifer - Wokulski;
C - Sonia Marmieładowa - historia Łazarza; Michał Szuman - Żyd, katolik; czuła się robaczkiem u podstaw wielkiej budowy - Joanna Lipska; żartowniś i samochwał - Janusz Radziwiłł,
D - Ignacy Rzecki - pamiętnik; Raskolnikow - siekiera; Mendel Gdański - kamizelka;
13. Henryk Sienkiewicz jako korespondent „Gazety Polskiej” podążył za nią do Ameryki:
A - Helena Modrzejewska,
B - Ewelina Hańska,
C - Eliza Orzeszkowa,
D - Maria Konopnicka.
14. Powodowany uczuciem, przekracza bariery społeczne, podważa konwenanse i stereotypy. Mierzy zamiary na siły, a nie odwrotnie. W sposób karkołomny zdobywa majątek i wdziera się w kręgi arystokracji.
A - Stanisław Wokulski,
B - Eugeniusz de Rastignac,
C - Andrzej Kmicic,
D - Ignacy Rzecki.
15. Język „zdradza” bohaterów, mówi o nich więcej, niż oni chcieliby o sobie powiedzieć. Który z bohaterów Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego obnaża w poniższym dialogu swoje cechy charakteru:
- Zdarzyło mi się wczoraj, mimochodem, zamienić dwa słowa z nieszczęsną Katarzyną Iwanowną. Dwa słowa wystarczyły, by stwierdzić, że jest ona w sytuacji -
przciwnaturalnej, jeżeli wolno tak się wyrazić ... (...)
- Albo też, mówiąc prościej i zrozumialej, w sytuacji chorej.(...)
- Mm - tak. Otóż powodowany uczuciem humanitarności i-i-i-i, że tak powiem, współubolewaniem, pragnąłbym ze swej strony przy- czynić się niejako ... przewidując nieuchronnie nieszczęsną jej dolę (...)
A - Raskolnikow,- Albo też, mówiąc prościej i zrozumialej, w sytuacji chorej.(...)
- Mm - tak. Otóż powodowany uczuciem humanitarności i-i-i-i, że tak powiem, współubolewaniem, pragnąłbym ze swej strony przy- czynić się niejako ... przewidując nieuchronnie nieszczęsną jej dolę (...)
B - Razumichin,
C - Łużyn,
D - Porfiry Pietrowicz.
16. Ta postać ze Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego uosabia wartości duchowe prawosławia i istotę chrześcijaństwa poprzez takie cechy, jak: pokorna wiara, wyrzeczenie się siebie, pełna cierpienia ofiara złożona dla ratowania najbliższych:
A - Raskolnikow,
B - Razumichin,
C - Sonia Marmieładowa,
D - matka Raskolnikowa.
17. Szczupły, delikatny, o jasnej twarzy, niebieskich oczach i ciemnych włosach (typ południowca). Inteligentny i ambitny, szuka w życiu celu i miejsca w społeczeństwie, w pewnym momencie ogarnia go żądza wybicia się, zrobienia kariery:
A - Rodion Raskolnikow,
B - Stanisław Wokulski,
C - Andrzej Kmicic,
D - Eugeniusz de Rastignac.
18. W czasie spaceru Wokulskiego po Powiślu pojawia się w jego świadomości myśl o:
A - obowiązkowej i właściwie wynagradzanej pracy, która przyczyniłaby się do zwalczenia nędzy,
B - pomysł machiny latającej,
C - wyjeździe do Bułgarii celem zdobycia pieniędzy na dostawach wojskowych,
D - zerwaniu z Izabelą Łęcką.
19. Wielkim graczem politycznym, intrygantem wielkiego formatu i człowiekiem o chorych ambicjach (pragnął zostać królem Polski) był:
A - Bogusław Radziwiłł,
B - Janusz Radziwiłł,
C - Stefan Czarniecki,
D - Andrzej Kmicic.
20. Przeczytaj fr. tekstu:
Trzeba z żywymi naprzód iść
Po życie sięgać nowe,
A nie w uwiędłych laurów liść
z uporem stroić głowę.
Powyższy fragment pochodzi z utworu Adama Asnyka:Po życie sięgać nowe,
A nie w uwiędłych laurów liść
z uporem stroić głowę.
A - Daremne żale
B - Do młodych,
C - Prośba,
D - Sen grobów.
21. Przeszłość nie umiera, lecz powraca w nowych kształtach, jest „życiodajną strugą”; nawet przemocą nie można odebrać narodowi prawdziwego poczucia wolności, jeśli ten nie podda się rozpaczy i zwątpieniu; nowa, wolna Polska nie odrodzi się taką, jak była - to problemy wpisane w utwór A. Asnyka:
A - Do młodych,
B - Daremne żale,
C - Nad głębiami,
D - Sen grobów.
22. Główny motyw noweli nazywany jest:
A - „sokołem noweli”,
B - puentą,
C - wątkiem,
D - motywem.
23. Drugi narrator pojawia się w utworze:
A - Potop Henryka Sienkiewicza,
B - Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej,
C - Lalka Bolesława Prusa,
D - Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego.
24. Cechą tego gatunku jest jednowątkowa akcja prowadząca ku wydarzeniu kulminacyjnemu:
A - nowela,
B - powieść,
C - obrazek,
D - szkic powieściowy.
25. Ironia oskarżająca wpisana jest w utwór:
A - ABC Elizy Orzeszkowej,
B - Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej,
C - Kamizelka Bolesława Prusa,
D - Tadeusz Elizy Orzeszkowej.
26. Potop H.Sienkiewicza łączy w sobie cechy powieści historycznej, sensacyjnej i przygodowej, epopei, baśni, westernu i:
A - poematu,
B - dramatu,
C - romansu,
D - powieści naturalistycznej.
27. Lalka Bolesława Prusa jest:
A - powieścią awanturniczą,
B - panoramiczną powieścią realistyczną,
C - powieścią sentymentalną,
D - powieścią naturalistyczną.
28. Stylizacje na kronikę, herbarz, komentarz historyczny, pamiętnik występują w powieści:
A - Lalka Bolesława Prusa,
B - Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej,
C - Potop Henryka Sienkiewicza,
D - Ojciec Goriot Honoriusza Balzaka.
29. Ukrainizmy: dzieuczata, heto hrech, hetyj pojawiły się w:
A - Mendlu Gdańskim Marii Konopnickiej,
B - Tadeuszu Elizy Orzeszkowej,
C - Powracającej fali Bolesława Prusa,
D - Miłosierdziu gminy Marii Konopnickiej.
30. Słownictwo o charakterze neutralnym, wyrazy ekspresywne, wyrazy nacechowane emocjonalnie, używanie stałych związków frazeologicznych, zaimków w funkcji wskazującej i zaimków w funkcji nawiązującej do poprzednich fragmentów wypowiedzi, częste stosowanie zaimków nieokreślonych, partykuły emocjonalne, wykrzykniki, wyrazy dźwiękonaśladowcze stanowią cechy:
A - polszczyzny mówionej w jej potocznej odmianie,
B - języka pisanego,
C - stylu urzędowego,
D - języków gwarowych.
31. Anakoluty to:
A - wykolejenia składniowe (np. Idąc przez most spadła mu czapka),
B - paralelizmy składniowe,
D - synonim fonetycznych środków stylistycznych,
E - to inaczej dźwiękonaśladownictwo.