Wymagania na egzamin poprawkowy z języka polskiego po klasie drugiej

Renesans barok oświecenie romantyzm

Renesans

1. Podstawowe informacje o epoce:
a) humanizm i humaniści renesansowi,
b) główne idee i hasła renesansu,
c) pojęcia: reformacja, antropocentryzm, humanizm,
d) koncepcja człowieka,
e) system wartości,
f) cechy stylu klasycznego.
2. Problematyka traktatu Andrzeja Frycza Modrzewskiego O poprawie Rzeczypospolitej (pojęcie pacyfizmu i utopii).
3. Nowela jako gatunek – na przykładzie utworu Sokół G. Boccaccio.
4. Obraz małżeństwa doskonałego oraz renesansowy wzór gospodarza w Żywocie człowieka poczciwego Mikołaja Reja. Cechy stylu pisarza (funkcje zdrobnień i wyliczeń).
5. Znaczenie Jana Kochanowskiego w rozwoju polskiej kultury. Interpretacja jego pieśni, fraszek i trenów omówionych na lekcji. Pojęcia: klasycyzm, pieśń, horacjanizm.
6. Znajomość fr. Hamleta Williama Szekspira (w oparciu o podręcznik). Pojęcie hamletyzmu. Odniesienia w poezji współczesnej (Zbigniew Herbert, Tren Fortynbrasa).
7. Znajomość treści i problematyki Makbeta Szekspira. Rola fantastyki w utworze. Sylwetki bohaterów. Literacka psychologia zbrodni. Problematyka moralna (zło moralne).

Barok

1. Podstawowe informacje o epoce:
a) antynomie (przeciwieństwa) barokowe,
b) główne idee i hasła.
2. Interpretacja wierszy Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, Daniela Naborowskiego i Jana Andrzeja Morsztyna.
3. Zjawisko sarmatyzmu (ideologia sarmacka, sarmacki mesjanizm). Przejawy sarmatyzmu w kulturze.
4. Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska (cechy stylu, forma gatunkowa – gawęda).

Oświecenie i preromantyzm

1. Wartości aprobowane przez oświecenie i zjawiska negowane. Wielkie idee epoki.
2. Trzy nurty kultury oświecenia: klasycyzm, sentymentalizm i rokoko.
3. Osiągniecia polskiego oświecenia.
4. Główne kierunki filozofii oświeceniowej: empiryzm, racjonalizm, materializm, deizm.
5. Pojęcie Innego w utworach Daniela Defoe i Ryszarda Kapuścińskiego. Reportaż jako gatunek.
6. Interpretacja satyr Ignacego Krasickiego: Pijaństwo, Do króla, Świat zepsuty.
7. Dwa ujęcia patriotyzmu: w Hymnie do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego i w Pieśni Legionów Polskich we Włoszech Józefa Wybickiego.
8. Sylwetka Wertera i postawa werteryczna w oparciu o powieść epistolarną Cierpienia młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego.

Romantyzm

1. Charakterystyka romantyzmu i porównanie idei, wartości i koncepcji romantycznych z oświeceniowymi.
2. Rozumienie pojęć: gotycyzm, werteryzm, egzotyzm, ludowość, orientalizm, wallenrodyzm, mesjanizm, prometeizm, solidaryzm.
3. Interpretacja obrazów romantycznych (zamieszczonych w podręczniku i ewentualnie spoza podręcznika).
4. Interpretacja wierszy Adama Mickiewicza (np. Oda do młodości, Romantyczność, Niepewność, Dobranoc).
5. Interpretacja wybranych sonetów z cyklu Sonetów krymskich (zamieszczonych w podręczniku).
6. Sylwetka Gustawa z IV części Dziadów Adama Mickiewicza (cechy miłości romantycznej).
7. Znajomość treści i problematyki III części Dziadów Adama Mickiewicza. Interpretacja plakatów teatralnych związanych z tym utworem. Sylwetki głównych bohaterów. Prometeizm i mesjanizm. Obraz martyrologii. Elementy symboliki i fantastyki w utworze i ich funkcje.
8. Znajomość treści i problematyki Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Okoliczności powstania poematu. Historia i sposoby jej obecności w utworze. Obraz obyczajów. Motywy przyrody i sposoby jej przedstawiania. Obraz narodu (problem: od rodu do narodu). Podział szlachty. Sylwetki głównych bohaterów. Idealizacja. Losy Jacka Soplicy i ocena bohatera.
9. Interpretacja wybranych liryków lozańskich Adama Mickiewicza.
10. Znajomość problematyki Kordiana Juliusza Słowackiego.

Nauka o języku

1. Relacje znaczeniowe między wyrazami (synonimia, antonimia, homonimia).
2. Język jako narzędzie perswazji (środki retoryczne, cechy stylu retorycznego – kompozycja mowy na przykładzie Kazań sejmowych Piotra Skargi).
3. Pojęcie stylu i stylizacji, rodzaje stylizacji i ich charakterystyka.