Wymagania na egzamin poprawkowy z języka polskiego po klasie pierwszej

Antyk średniowiecze renesans

Świat starożytny i Biblia

1. Znajomość fragmentów Biblii zamieszczonych w podręczniku:
a) orientacja w treści fragmentów zamieszczonych w podręczniku,
b) najważniejsze informacje na temat Biblii,
c) gatunki biblijne,
d) symbolika biblijna (góra, droga, ryba, liczba trzy, …),
e) pojęcia związane z Biblią (sacrum i profanum, vanitas, …),
f) postacie biblijne (zwłaszcza Abraham, Mojżesz, Hiob, św. Jan, …),
g) funkcje nawiązań do Biblii w poezji współczesnej (Anna Kamieńska, Wisława Szymborska…).
2. Rodzaje i gatunki literatury antycznej.
3. Interpretacja tekstów poetyckich zamieszczonych w podręczniku (Safona, Tyrtajos).
4. Filozofia grecka (Platon i Sokrates).
5. Znajomość mitów greckich i sposobów nawiązania do nich w literaturze współczesnej (w oparciu o teksty zamieszczone w podręczniku):
a) najważniejsi bogowie,
b) powstanie świata,
c) symbolika mitu o Orfeuszu,
d) symbolika mitu o Prometeuszu,
e) symbolika grecko-rzymska,
f) znajomość związków frazeologicznych nawiązujących do mitologii (zamieszczonych w podręczniku),
g) interpretacja wierszy poetów późniejszych epok nawiązujących do mitologii (Zbigniew Herbert, Jacek Kaczmarski).
6. Znajomość treści fr. Iliady i Odysei Homera (zamieszczonych w podręczniku).
7. Rozumienie problematyki tragedii Antygona Sofoklesa i umiejętność interpretacji podanych fragmentów. Rozpoznawanie ironii tragicznej i objaśnianie jej mechanizmu oraz funkcji. Pojęcia: katharsis, fatum, tragizm, ironia tragiczna, zbłądzenie tragiczne, hybris, hamartia.
8. Sylwetka Herodota i jego koncepcje (w oparciu o fr. tekstu Ryszarda Kapuścińskiego). Pojęcia: Inny, ksenofobia, etnocentryzm, pluralizm kulturowy.
9. Poezja Horacego – interpretacja podanych fragmentów, wskazywanie charakterystycznych cech stylu, rozpoznawanie zastosowanych w nim środków językowych i określenie funkcji w tekście.
10. Motywy antyczne (cierpienia, miłości, wojny, ojczyzny, życia-wędrówki).

Średniowiecze

1. Realia historyczne epoki, wizja świata, poglądy religijne i filozoficzne.
2. Pojęcia: uniwersalizm, teocentryzm, hierarchizm, literatura parenetyczna, antyteza, plankt.
3. Cechy ikonografii średniowiecznej.
4. Najdawniejsze zabytki języka polskiego.
5. Bogurodzica (kompozycja tekstu, analiza języka, pojęcie i przykłady archaizmów, rola utworu w historii Polski, wskazanie i określenie funkcji środków stylistycznych występujących w pieśni, kompozycja dzieła w kontekście ikonografii epoki – m. in. motyw deesis).
6. Motyw śmierci w literaturze średniowiecznej (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią).
7. Cierpienie w literaturze średniowiecznej – Lament świętokrzyski (Posłuchajcie, bracia miła…): kompozycja, interpretacja tekstu, wizerunek Matki Boskiej w utworze.
8. Etos rycerski w oparciu o fr. Pieśni o Rolandzie.
9. Wizerunek władcy doskonałego na podstawie Kroniki polskiej Galla Anonima.
10. Św. Aleksy a św. Franciszek – porównanie postaw.
11. Obraz śmierci w utworze Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (pojęcia: danse macabre, groteska, satyra).
12. Miłość średniowieczna na przykładzie opowieści o Tristanie i Izoldzie.
13. Wizja świata i człowieka w Boskiej komedii Dantego. Schemat kompozycyjny utworu. Pojęcie sceny dantejskie.
14. Alegorie w kulturze średniowiecza.
15. Interpretacja tekstów kultury epoki średniowiecza (literatura, malarstwo, rzeźba, architektura).
16. Interpretacja wierszy poetów późniejszych epok nawiązujących do średniowiecza (Jan Twardowski, Miron Białoszewski, Halina Poświatowska).

Renesans

1. Podstawowe informacje o epoce:
a) humanizm i humaniści renesansowi,
b) główne idee i hasła renesansu,
c) pojęcia: reformacja, antropocentryzm, humanizm,
d) koncepcja człowieka,
e) system wartości,
f) cechy stylu klasycznego.
2. Problematyka traktatu Andrzeja Frycza Modrzewskiego O poprawie Rzeczypospolitej (pojęcie pacyfizmu i utopii).
3. Nowela jako gatunek – na przykładzie utworu Sokół G. Boccaccio.
4. Obraz małżeństwa doskonałego oraz renesansowy wzór gospodarza w Żywocie człowieka poczciwego Mikołaja Reja. Cechy stylu pisarza (funkcje zdrobnień i wyliczeń).
5. Znaczenie Jana Kochanowskiego w rozwoju polskiej kultury. Interpretacja jego pieśni omówionych na lekcji. Pojęcia: klasycyzm, pieśń, horacjanizm.

Nauka o języku

1) Pojęcie znaku i rodzaje znaków.
2) Akt komunikacji językowej i funkcje języka.
3) Frazeologizmy biblijne.
4) Styl biblijny (cechy).
5) Retoryka i cechy stylu retorycznego – kompozycja mowy.
6) Język oficjalny i nieoficjalny, odmiany języka, gatunki pisemne języka użytkowego (konstrukcja form użytkowych).
7) Język jako system znaków – podsystemy języka.