Problematyka Nocy listopadowej, płaszczyzna historyczna i mitologiczna, ocena powstania listopadowego
Geneza Nocy listopadowejStanisław Wyspiański zimą 1898 roku pojawił się w Warszawie, by zaprezentować projekty witraży na wystawie konkursowej zorganizowanej przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Był w Łazienkach Królewskich, widział pomnik Sobieskiego oraz rzeźby przedstawiające postaci mitologiczne. Kontakt z Warszawą był krótki, ale niezwykle inspirujący, a jego owocem była nie tylko Noc listopadowa, ale też Warszawianka. W ten sposób powstał tak zwany tryptyk listopadowy, czyli trzy utwory poświęcone problematyce powstania listopadowego.
Po skonstruowaniu planu dramatu, publikacji fragmentów w pismach "Krytyka" oraz "Czas", Noc listopadowa została wydana w całości w roku 1904.