L1 (4 IX 2024): Lekcja organizacyjna (POW, lektury, cele, wymagania, terminy,...).
LEKTURY 2025
PRZEDMIOTOWE OCENIANIE WEWNĄTRZSZKOLNE
WYMAGANIA
NOWA PODSTAWA
LISTA JAWNYCH ZADAŃ W CZĘŚCI USTNEJ
Informator maturalny od roku szkolnego 2024/2025
Matura - egzamin ustny - prezentacja PP
Matura - egzamin pisemny - prezentacja PP
L2 (4 IX 2024): Poezja wobec straty (Tren IX Jana Kochanowskiego).Podr. s. 100.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz Tren IX, zwracając uwagę na wpływ doświadczeń osobistych Jana Kochanowskiego na postawę światopoglądową i renesansowe wyobrażenia człowieka o sensie życia.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojawiające się w wierszu pojęcie "Mądrości".
2. Określam uczucia wyrażone w zakończeniu utworu.
3. Omawiam stosunek poety do "Mądrości".
4. Określam funkcje trzech wybranych środków stylistycznych.
5. Wskazuję dwa konteksty, które są szczególnie ważne dla właściwej interpretacji wiersza.
Ad. 2)
W zakończeniu utworu wyrażone zostało uczucie wielkiego rozczarowania, zawodu. Poeta używa tutaj epitetu nieszczęśliwy. Ponadto w zamykającym tekst dwuwersie mamy mowę o zrzuceniu ze stopni, co jest metaforą upadku.
Ad. 4)
Bardzo ważną rolę odgrywa apostrofa, bezpośredni zwrot do Mądrości.
Ważną funkcję pełni wtrącenie (ujęte w nawias): (jeśli prawdziwie mienią), gdyż wyraża ono zwątpienie podmiotu lirycznego w ową Mądrość, czyli w filzofię stoicką.
Kryteria dla uzU:
1. Opisuję krótko dramat życiowy Jana Kochanowskiego.
2. Wyjaśniam, za co poeta "chwali" "Mądrość", czyli filozofię stoicką (określam funkcje obu cudzysłowów).
3. Wskazuję fragment, w którym okazuje się, że poeta czuje się zawiedziony stoicyzmem.
4. Wyjaśniam przyczyny zwątpienia poety w stoicyzm.
L3 (5 IX 2024): Stoicyzm zaprzeczony (Tren XI Jana Kochanowskiego).
Kryteria z poprzedniej lekcji.
Cel lekcji:
Potrafisz zinterpretować Tren XI jako kolejny utwór potwierdzający kryzys światopoglądowy Jana Kochanowskiego, wyjaśnisz różne znaczenia pojęcia "fraszki" oraz określisz rolę cytatu w tekście.
Podr. s. 104.
Kryteria sukcesu:
1. Znam najistotniejsze dla zrozumienia wiersza fakty związane z postacią Brutusa (kontekst historyczny).
2. Wyjaśniam pojęcie "fraszki" i określam funkcje powtórzenia tego wyrazu.
3. Interpretuję pojęcie "nieznajomego wroga" i określam jego wpływ na życie człowieka.
4. Wyjaśniam, jaki obraz losu wyłania się z wersów 1-8.
5. Komentuję sposób przedstawienia przez poetę postaw ludzi, zwłaszcza mędrców.
6. Interpretuję wymowę pytań zamieszczonych w zakończeniu wiersza.
Podsumowanie.
L4 (5 IX 2024): Funkcje środków artystycznych w Trenie XI.
P.d. S. 107, zad. 11.
IX T2
L5 (9 IX 2024): Rozterki religijne w Trenach Jana Kochanowskiego (Tren X).
Podr. s. 108.
Cel lekcji:
Potrafisz zinterpretować Tren X Jana Kochanowskiego, zwracając uwagę na jego szczególne miejsce w cyklu (apogeum kryzysu światopoglądowego), wyjaśniając funkcje różnych środków stylistycznych (pytań retorycznych, anafor) i toposu gdzie jest? - ubi est?.
Kryteria sukcesu:
1. Analizuję strukturę tekstu - wyodrębniam wstęp, rozwinięcie i konkluzję.
2. Wskazuję topos gdzie jest? - ubi est? i określam jego funkcję.
3. Wyjaśniam przyczyny poszukiwania Orszulki w różnych przestrzeniach związanych z różnymi wyobrażeniami religijnymi.
4. Wskazuję kluczowe miejsce w utworze i wyjaśniam jego wymowę.
5. Wyjaśniam puentę wiersza.
P.d. S. 109, zad. 10 - parzyści, 11 - nieparzyści.
Obowiązuje znajomość treści następujących utworów Jana Kochanowskiego:
Pieśń IX z "Ksiąg pierwszych.
L6 (11 IX 2024): Motyw snu i problematyka konsolacji w utworze Tren XIX albo Sen Jana Kochanowskiego.
Podr. s. 110.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji utworu Tren XIX albo Sen Jana Kochanowskiego, zwracając uwagę na sposoby wyrażania konsolacji i na sens myśli oraz maksym pojawiających się w tekście oraz odniesiesz się do znaczenia motywu snu.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam argumenty matki pocieszającej syna i odpowiednio je grupuję (dotyczą: Orszuli, zwykłych ludzi, ojca - poety)
2. Rozróżniam argumenty stanowiące konsolację religijną i konsolację filozoficzną.
3. Wyjaśniam znaczenie faktu, że w utworze ważną rolę odgrywa sen - wzmacnia czy osłabia perswazję?
4. Interpretuję wymowę maksym i refleksji zawartych w utworze.
5. Omawiam różnicę między wymową Trenu X i Trenu XIX.
S. 112, zad. 9 lub 10.
Ad. 1)
Argumenty dotyczące Orszulki:
- ona żyje, żywotem "ważniejszym", dusza nie ginie, córka jest między aniołami i "duchami wiecznymi",
- uniknęła większych cierpień i dłuższych.
L7 (11 IX 2024): Podsumowanie twórczości Jana Kochanowskiego (redagowanie wypowiedzi).
Cel lekcji:
Potrafisz dokonać interpretacji wskazanego utworu Jana Kochanowskiego, odnosząc się do koncepcji epoki i określając funkcje środków stylistycznych oraz zredagujesz wypowiedź pisemną w formie wypowiedzi interpretacyjnej.
Kryteria sukcesu:
1. Stawiam tezę interpretacyjną składającą się z kilku rozpoznań najważniejszych elementów tekstu.
2. Redaguję argumenty.
3. Odwołuję się do kontekstów.
4. Odpowiednio komponuję pracę.
Praca nad tekstami: Tren XIX albo Sen, Tren X.
L8-9 (12 IX 2024): Tematy i motywy literatury renesansu (podsumowanie).
Podr. s. 139.
Motywy (tematy) zostały w podręczniku ułożone alfabetycznie. Uczniowie próbują uhierarchizować ze względu na znaczenie dla epoki renesansu.
Propozycja:
- wolna wola (człowiek sam może kształtować siebie; Pieśń o dobrej sławie Jana Kochanowskiego),
- patriotyzm (Pieśń o cnocie Kochanowskiego),
- przyroda.
Kierunki, koncepcje, idee: humanizm, klasycyzm, reformacja.
10 (12 IX 2024): Analiza tekstu nieliterackiego (Kobieta renesansu).
Podr. s. 150-151, zad. 1-4
P.d.
Pozostałe zad. s. 151 (5-10).
IX T3
L11 (16 IX 2024): Poezja Jana Kochanowskiego - praca klasowa.
Na następnej lekcji barok (s. 162). Znajdźcie jedną zasadniczą cechę nowej epoki.
L12 (18 IX 2024): Barok - epoka przeciwieństw.
Podr. s. 162.
Cel lekcji:
Potrafisz scharakteryzować barok, zwracając uwagę na fakt, że jest to epoka przeciwieństw i paradoksów.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam, na czym polegają przeciwieństwa (antynomie) w epoce baroku (s. 171).
- rozwój różnych dziedzin sztuki i odkrycia - z drugiej strony zacofanie, wojny, oziębienie klimatu,
- zagadnienia antynomiczne: życie - śmierć, niebo - ziemia, wojna - pokój, miłość - nienawiść, świętość - grzech, pragnienie spokoju - lęk i niepokój, piękno - brzydota,
2. Omawiam wpływ odkryć naukowych w czasach baroku na sposób postrzegania przez człowieka świata i siebie samego.
teleskop Galileusza (plamy na Słońcu, księżyce Jowisza),
- mikroskop Holendrów (bakterie, ciałka krwi).
3. Przedstawiam najważniejsze wydarzenia historyczne XVII wieku i wyciągam jeden najistotniejszy wniosek z tych wydarzeń.
4. Wyjaśniam przyczyny i skutki kontrreformacji.
Symbole kultury baroku (s. 163).
L13 (18 IX 2024): Antynomie myśli barokowej.
Symbole kultury baroku:
- zegary (symbol vanitas),
- labirynt (symbol zagubienia na drodze do zbawienia),
- lustro (symbol ułudy, pozornego istnienia),
- kwiaty (piękno i zarazem kruchość),
- paw (piękno zmysłowego świata, które jednak może prowadzić ku upadkowi).
1. Kontekst filozoficzny (s. 167). Co nam uświadamia schemat na str. 167?
Antynomie myśli barokowej wynikały z faktu, że stosowano metody racjonalizmu (logiczne myślenie i wnioskowanie) do rozważań nad problemami metafizycznymi (Bóg, szatan, zbawienie, wieczność).
2. Interpretacja fr. Myśli Pascala - metafora trzciny myślącej.
P.d.
1. Nieparzyści - jaki obraz człowieka wyłania się z Sonetu IV? 2. Parzyści: - jaki obraz relacji Bóg - człowiek wyłania się z utworu?
L14 (19 IX 2024): Człowiek - Bóg - świat w poezji metafizycznej.
1. Sylwetka Mikołaja Sępa Szarzyńskiego (s. 171).
2. Sonet IV. O wojnie... (s. 172).
3. Jaki obraz człowieka wyłania się z utworu i za pomocą jakich środków stylistycznch jest przedstawiony?
- człowiek zmaga się z przeciwnościami,
- to zmaganie zostało określone za pomocą wyrazu wojna, a także bój i bojowanie - jest to hiperbola, czyli przesadnia poetycka, wyolbrzymiająca określone zjawisko, w tym wypadku - życie człowieka,
- wspomniana wojna toczy się wobec trzech przeciwników, wskazanych już w drugiej części tytułu: wrogowie to szatan, świat i ciało (czyli już w tytule pojawia się wyliczenie, które obrazuje sytuację człowieka zmagającego się z tak groźnymi przeciwnikami),
4. jaki obraz relacji Bóg - człowiek wyłania się z utworu i za pomocą jakich środków stylistycznch jest przedstawiony? Wypożyczyć Makbeta Szekspira.
L15 (19 IX 2024): Sprzeczności ludzkiego życia w poezji Mikołaja Sępa Szarzyńskiego.
Realizacja tematu lekcji.
Interpretacja Sonetu V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego (s. 173).
Czego spodziewasz w utworze, analizując jego tytuł?
Interpretacja wiersza - wskazywanie środków artystycznych i określanie ich funkcji.
Notatka z obu wierszy i rozmowa po prezentacji pracy pisemnej.
IX T4
L16 (23 IX 2024): Wybór czy przeznaczenie? (Makbet Szekspira).
1. Cechy tragedii nowożytnej:
a) podobieństwa między tragedią nowożytną a antyczną: - doniosła problematyka moralna dotycząca obecności w życiu człowieka dobra i zła oraz zawierająca zagadnienia dotyczące sensu życia,
- mroczna atmosfera, powaga (?),
- nieszczęśliwe zakończenie losów głównych bohaterów.
b) różnice:
- brak Fatum w tragedii nowożytnej,
- pokazanie wpływu na bohaterów cech osobowości (ambicji, pragnień często sprzecznych z moralnością),
- obecność scen humorystycznych, komizmu i szyderstwa,
- sceny zbiorowe,
- nierespektowanie trzech jedności: miejsca, czasu i akcji.
- odmienność budowy (akty i sceny).
P.d. S. 178. Zadania należy przeanalizować, aby znaleźć w nich pomoc w interpretacji fragmentu.
L17 (25 IX 2024): Ludzie - wolni czy zdeterminowani w swoich działaniach? (Makbet Szekspira i inne utwory literackie).
L18 (25 IX 2024): Zbrodnia i jej motywacja (Makbet Szekspira).
Cel lekcji:
Potrafisz omówić tok argumentowania Makbeta, wstępującego - po pewnych wahaniach - na drogę zbrodni, a także wskażesz czynniki, które w jakiejś mierze pchnęły go do morderstwa. Ponadto przypomnisz inne utwory literackie, zawierające motyw zbrodni.
Kryteria sukcesu:
1. Sporządzam tabelę z następującymi kolumnami:
a) bohater i tytuł utworu,
b) przyczyny zbrodni,
c) przebieg morderstwa,
d) skutki zbrodni.
2. Omawiam szczegółowo przyczyny, które doprowadziły Makbeta do zbrodni i układam je na zasadzie hierarchii, zaczynając od przyczyny dominującej.
3. Wyjaśniam, co Makbet zyskał, a co stracił z powodu zabicia Dunkana.
Makbet - cel i kryteria sukcesu do wydruku
Ad. 3)
Makbet zostaje królem i może korzystać z plusów bycia władcą: decydowanie o sprawach najważniejszych dla państwa, luksus, jaki gwarantuje ta pozycja.
Podr. s. 179.
Zadanie podsumowujące:
W jaki sposób Makbet patrzy na planowany czyn przed rozmową z żoną? Zinterpretuj wersy 1-24 (s. 180).
L19 (26 IX 2024): Wnioski z analizy pracy klasowej (poezja Jana Kochanowskiego).
Na ocenę: p.d. S. 182-183: zad. 6, 8, wybrane 9 lub 10.
L20 (26 IX 2024): Interpretacja plakatów teatralnych inspirowanych Makbetem Szekspira.
Plakaty teatralne s. 177, 181, 182, 185, 188 (przydział plakatów uczniom - propozycje interpretacji).
1. Ad. s. 177 (Fuessli, Trzy wiedźmy z Makbeta:
Obrazy zła w tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie zamieszczonego poniżej materiału oraz wybranego utworu literackiego.
2. Ad. s. 181 (Ionesco, Macbett):
Motyw zbrodni w tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie zamieszczonego poniżej materiału oraz wybranego utworu literackiego.
3. Ad. 182 (Olbiński, Makbet):
Motyw władzy w tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie zamieszczonego poniżej materiału oraz wybranego utworu literackiego.
P.d. Obowiązują wszystkie wskazane plakaty. Na ocenę będą trzy: wskazany przez nauczyciela, wybrany przez ucznia, wybrany inny z zasobów internetowych.
X T1 (5)
L21 (30 IX 2024): Postaci zła w Makbecie Szekspira.
Interpretacja wybranego plakatu.
Co to jest zło i skąd się bierze?
Podr. s. 184 - interpretacja tekstu: "sprawy śmiertelne".
P.d.
1. Zad. 1-4 s. 187 (jak na lekcji)
2. Akt IV scena 1 (Makbet w jaskini czarownic).
L22 (2 X 2024): Wina i kara - postać Lady Makbet.
Na ocenę - plakaty (zob. wyżej).
Podr. s. 189.
1. Postrzeganie choroby psychicznej w XVII wieku.
2. Zadania z analizy (1-4).
3. Zadania z interpretacji (5-7).
Zad. z zakresu 1-10, s. 190 oraz jedno wybrane z zakresu 11-13.
L23 (2 X 2024): Jakie problemy rozważa Szekspir w Makbecie?
Praca w grupach:
I, IV
W jaki sposób artyści przedstawiają psychikę człowieka? Omów zagadnienie w oparciu o Makbeta i inny utwór literacki.
II, V
Sporządź wykaz problemów wynikających z utworu. Omów sposób przedstawienia tych problemów. Które z nich mają charakter uniwersalny? Uzasadnij.
Szekspir przedstawia problem, jak daleko może posunąć się człowiek, żeby osiągnąć zamierzony cel.
III, VI
Interpretacja sceny 3. aktu IV.
Malkolm sprawdza szczerość intencji Makdufa. Problem dotyczy kwestii zaufania władcy do swoich najbliższych współpracowników. Malkom - wskutek doświadczeń z przeszłości - chce upewnić się co intencji Makdufa. Młody władca wszak widział, co uczynił Makbet królowi Dunkanowi, a przecież wydawało się, że król właśnie Makbetowi może w pełni zaufać.
Wnioski dotycząc problemów poruszonych w dramacie:
1. Przyczyny i skutki zbrodni.
2. Psychika człowieka i procesy prowadzące do zaburzeń.
3. Władca dobry a władca zły - jaki ma to wpływ na państwo?
4. Co może zniszczyć relacje międzyludzkie (małżeństwo, przyjaźń, relacje z podwładnymi)?
Na ocenę na następnej lekcji: jedno zadanie wybrane, jedno wskazane przez nauczyciela i plakat.
Zadania jawne CKE:
1. Moralna odpowiedzialność za czyny. Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Czy człowiek decyduje o własnym losie?
3. Jaki wpływ na człowieka ma sprawowanie przez niego władzy?
P.d.
1. Interpretacja sceny 3 aktu IV (s. 79).
2. Wybrane zadanie jawne CKE.
L24 (3 X 2024): Makbet Szekspira - podsumowanie.
Obowiązują na następnych lekcjach:
1. Interpretacja plakatów wskazanych przez nauczyciela oraz plakatów nowych.
2. Interpretacja fragmentu tekstu.
3. Zadania jawne CKE.
L25 (3 X 2024): Fenomen piękna i czasu w poezji barokowej (Na oczy królewny angielskiej [...] Daniela Naborowskiego).
Podr. s. 192.
1. Sylwetka Daniela Naborowskiego (wykształcenie, podróże po Europie, różnorodne funkcje i twórczość).
Praca w parach: przygotowanie rozmowy do programu radiowego poświęconego sylwetce i twórczości poety. W rozmowie musi się pojawić pytanie o wiersz, który poecie szczególnie się podoba. Trzeba wypytać rozmwówcę o szczegóły.
2. Panegiryk jako specyficzna cecha gatunkowa (utwór pochwalny).
3. Kontekst historyczny - sylwetka Elżbiety Stuart.
4. Ważne pojęcia niezbędne do interpretacji wiersza:
a) gradacja,
b) figura sumacji.
5. Jak w tekstach artyści ukazują miłość, zauroczenie lub zakochanie? Odnieś do omawianego wiersza i wybranego tekstu kultury.
Obowiązują:
1. Interpretacja plakatów wskazanych przez nauczyciela oraz plakatów nowych.
2. Interpretacja fragmentu tekstu.
3. Zadania jawne CKE.
4. Miłość i zauroczenie w tekstach kultury.
To wszystko można zastąpić wywiadem radiowym.
X T2 (6)
L26 (9 X 2024): Motyw czasu w poezji barokowej (Daniel Naborowski, Krótkość żywota).
Sprawdzenie zgodnie z instrukcją na koniec L25.
Praca nad wierszem Krótkość żywota.
W jaki sposób twórcy przedstawiają życie człowieka w kontekście przemijania? Omów zagadnienie w oparciu o:
a) fragment Makbeta Szekspira (s. 100),
b) wiersz Krótkość żywota Daniela Naborowskiego (s. 194).
Uwzględnij wybrany kontekst.
L27 (9 X 2024): Słowa wieloznaczne (treść i zakres znaczeniowy wyrazów, relacje znaczeniowe).
Podr. s. 204.
1. Relacje między treścią a zakresem znaczeniowym wyrazów.
Wyjaśnij punkt 1. w oparciu o przykład: kwiat, roślina, róża.
2. Znaczenia nieostre (w oparciu o przykłady).
3. Różne relacje znaczeniowe między wyrazami:
a) polisemia (wieloznaczność), np. miłość,
b) antonimia (wyrazy przeciwstawne),
c) homonimia (wyrazy o takim samym brzmieniu, które nie są powiązane znaczeniami),
d) synonimia (wyrazy bliskoznaczne), P.d. S. 205 - fr. o wieloznaczności opartej na metaforze.
L28 (10 X 2024): Słowa neutralne i wartościujące.
Podr. s. 207.
1. Sposoby wyrażania emocji i ocen (wartościowania).
2. Elementy oceny w opisie obrazu Salvadora Dali Siedząca kobieta widziana od tyłu.
3. Ćwiczenia pod tekstem Niestatek: 1-3.
L29 (10 X 2024): Sarmacki system wartości.
1. Definicja sarmatyzmu (s. 226).
2. System wartości szlachty sarmackiej.
3. Koncepcja mesjanizmu sarmackiego.
4. Pamiętnik jako gatunek.
5. Sylwetka Jana Chryzostoma Paska.
6. Gawęda i jej cechy.
8. Cechy stylu makaronicznego.
6. Praca z tekstem literackim: Pamiętniki J. Ch. Paska (s. 230 zad. 1, 2, 3, 9, 10).
X T3 (7)
L30 (16 X 2024): Sarmacki portret polskiego szlachcica.
Cel lekcji:
Potrafisz opisać sarmacki styl życia i scharakteryzować typowego szlachcica żyjącego w XVII wielu.
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję strój sarmacki, podając przynajmniej po jednym przykładzie elementu tego stroju zaczerpniętego z wzorców wschodnich (tureckich, tatarskich) i zachodnich (wyjaśniam nazwy: żupan, kontusz).
2. Omawiam styl życia szlachcica XVII wieku:
a) jak spędza czas,
b) jak chce być postrzegany,
c) jak organizuje uroczystości.
3. Przedstawiam system wartości sarmackich, zwracając uwagę na określenie mesjanizm sarmacki.
4. Wskazuję pozytywy i negatywy sarmackiego stylu życia.
Cel lekcji dla ucznia z Ukrainy:
Potrafisz opisać sarmacki styl życia i scharakteryzować typowego szlachcica żyjącego w XVII wielu.
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję strój sarmacki, wyjaśniając, co oznacza nazwa żupan i kontusz
2. Omawiam styl życia szlachcica XVII wieku:
a) jak spędza czas (co lubi robić):
- zajmuje się myślistwem,
- jeździ dobrze konno,
- biesiaduje,
b) jakie uroczystości chętnie organizuje.
3. Wskazuję pozytywy i negatywy sarmackiego stylu życia (po jednym przykładzie).
p o z y t y w y:
Praca z wykorzystaniem podręcznika s. 226 i dalej oraz zasobów internetowych.
Uwaga! Wypożyczyć Skąpca Moliera.
L31 (16 X 2024): Klucze do kultury baroku (podsumowanie).
Praca nad obrazami s. 234-235. Uczniowie mają za zadanie charakteryzować barok w oparciu o wnioski z interpretacji obrazów. Przygotowują wypowiedź ustną. W czasie jej prezentacji mogą patrzeć tylko na obrazy, na tekst - nie (książka ma być odsunięta na taką odległość, by tekstu nie widzieć).
Barok i sarmatyzm - jak powinna wyglądać prezentacja.
Prezentacja o baroku i sarmatyzmie (o sarmatyzmie od 24' do 34').
1. Barokowy kontrast.
2. Motyw "vanitas".
3. Ozdobność i dynamizm.
4. Łączenie problematyki religijnej z realizmem i sensusalizmem.
5. Zjawisko sarmatyzmu.
Obowiązuje znajomość treści Skąpca Moliera na przyszły tydzień. Na następną lekcję - akt I.
Zadania jawne CKE:
1. Czy dobra materialne czynią człowieka szczęśliwym? Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Przyczyny nieporozumień między rodzicami a dziećmi. Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
W ramach p.d. przygotujcie swoje refleksje wstępne i zastanówcie się, w których utworach literackich podane wyżej problemy się już pojawiały.
L32 (17 X 2024): Skąpiec Moliera jako komedia charakterów.
Zadania:
1. Pozytywy i negatywy zjawiska określanego jako sarmatyzm: co i dla kogo?
2. Omów system wartości sarmackich.
3. Czym, jakimi zjawiskami wyróżnia się barok?
4. Omów jedno z wybranych zagadnień:
a) czy dobra materialne czynią człowieka szczęśliwym?
b) przyczyny nieporozumień między rodzicami a dziećmi.
Odnieś się do wybrangeo tekstu kultury.
1. Kontekst historyczny i kulturowy (Co się działo w czasach Ludwika XIV i która warstwa społeczna zaczęła odgrywać szczególnie ważną rolę?) (s. 236).
2. Komedia jako gatunek.
3. Odmiany gatunkowe komedii:
a) komedia charakterów,
b) komedia intrygi.
4. Rodzaje komizmu:
a) słowny,
b) postaci,
c) sytuacyjny.
5. Sylwetka Moliera (s. 237).
6. O mieszczaństwie XVII wieku w kontekście obrazu Vermeera Kobieta ważąca perły (s. 237).
7. Praca z fr. sceny 1. aktu I (s. 239-240, zad. 1).
Analiza wypowiedzi Walerego na temat roli pochlebstw w pozyskiwaniu przychylności ludzi.
L33 (17 X 2024): Komizm postaci tytułowej Skąpca Moliera.
Praca z grupach:
1. Jaką rolę odgrywa komizm w tekstach kultury? Omów zagadnienie w oparciu o Skąpca i przydzielony fragment (nr 1 - akt I, nr 2 - akt II, nr 6 - akt I itp.).
2. W jaki sposób komizm jest osiągany?
Wnioski dotyczące roli komizmu.
1. Akt I, sc. 3 (Harpagon o oczach, które śledzą wszystko, co robię, pożerają wszystko, co posiadam i myszkują na wsze strony, czyby się nie udało czegoś złasować) - komizm słowny (metafora oczu pożerających wszystko, w połączeniu z komizmem charakteru; te dwa czynniki łączy karykaturalizacja, która obnaża osobowość Harpagona, jego obsesje i nieustanne lęki).
P.d. Obowiązuje znajomość treści całego utworu.
Przykładowe pytania z treści:
- W jaki sposób Frozyna próbowała pozyskać Harpagona, czy jej się to udało i jak skończyła się cała sytuacja?
- W jaki sposób i od kogo Kleant próbował pożyczyć pieniądze, do jakiej sytuacji doszło i jak ta historia się zakończyła?
X T4 (8)
L34 (23 X 2024): Dramat pewnej wady (Skąpiec Moliera).
Podr. s. 241.
1. Czym się różni skąpstwo od chciwości i gdzie jest granica między skąpstwem a oszczędnością?
2. Jaki wpływ ma chciwość na psychikę człowieka i jego relacje społeczne?
Zad. s. 244: 1, 2, 3, 4.
Przerywnik lekcyjny
1. Fr. filmu 10' 58'' - 14' - czy jest w tekście?
L35 (23 X 2024): Skąpstwo i chciwość w utworach literackich różnych epok.
Analiza kontekstu literackiego s. 241 (postać króla Midasa w mitologii, ...).
1. Postać króla Midasa - konsekwencje chciwości.
2. Judasz i motywy jego zdrady (30 srebrników) oraz jej skutki.
3. Sylwetki Rejenta Milczka i Cześnika Raptusiewicza - relacja: ojcowie (opiekunowie) - dzieci.
4. Ebenezer Scrooge z Opowieści wigilijnej Dickensa - przemiana bohatera.
Wypowiedź ustna (praca w parach - jeden uczeń prezentuje koledze swoje refleksje, potem zmiana ról):
Jaki obraz skąpstwa i chciwości wyłania się z różnych tekstów kultury? Omów zagadnienie w oparciu o Skąpca Moliera i odnieś się do innych tekstów kultury.
Fr. filmu: Film Skąpiec - w roli głównej Louis de Funès
L36 (24 X 2024): Czy dobra materialne czynią człowieka szczęśliwym (wypowiedź na podstawie Skąpca i innych utworów).
Cel lekcji:
Potrafisz zredagować wypowiedź argumentacyjną zgodnie z wymaganiami maturalnymi dotyczącymi części ustnej egzaminu.
Kryteria sukcesu:
1. Redaguję w formie pisemnej plan wypowiedzi w punktach.
2. Prezentuję wstęp, który związany jest z tematem wypowiedzi, ale nie dotyczy jeszcze Skąpca Moliera.
3. Formułuję tezę swojej wypowiedzi.
4. Przedstawiam kolejno argumenty wspierające moją tezę.
5. Odwołuję się do wybranego kontekstu w dowolnym, ale nieprzypadkowym miejscu swojej wypowiedzi.
6. Podsumowuję i kończę swoją wypowiedź.
L37 (24 X 2024): Przyczyny nieporozumień między rodzicami a dziećmi (na podstawie Skąpca Moliera i innych utworów).
Cel lekcji i kryteria sukcesu - jak na poprzedniej lekcji.
Uwaga! 30 X 2024 praca klasowa ze Skąpca.
Wymagania:
Celem pracy klasowej jest sprawdzenie umiejętności redagowania wypracowania na temat związany ze Skąpcem Moliera.
Kryteria sukcesu:
1. Znam dobrze treść utworu i redagując wypowiedź argumentacyjną, odwołuję się do tekstu.
2. Redaguję wstęp, który dotyczy tematu, ale nie zajmuję się w nim jeszcze Skąpcem.
3. Formułuję tezę wynikającą z tematu.
4. Redaguję kolejno argumenty wspierające tezę, pamiętając o segmentacji w akapitach.
5. W wybranych miejscach odwołuję się do lektury z podanej listy lektur oraz do kontekstu.
6. Podsumowuję całość i kończę wypracowanie.
X T5 (9)
L38 (28 X 2024): Rodzaje zapożyczeń i ich funkcje (redagowanie wypowiedzi ustnej).
1. Faza wstępna pracy - bez podręcznika. Zapożyczenia - wzbogacają czy zaśmiecają język? Rozważ problem w kontekście ......... ................................ wybranego utworu literackiego. Przygotowanie krótkiego wystąpienia. Ważne, aby zacytować jakieś przykłady.
2. Praca z tekstem ksero - temat jak w punkcie 1. Pełne brzmienie polecenia:
Zapożyczenia - wzbogacają czy zaśmiecają język? Rozważ problem w kontekście podanego fragmentu pracy polskiego historyka oraz wybranego utworu literackiego.
3. Teraz można korzysta c z podręcznika - zob. s. 257: jak brzmi teza, argumenty, tok wypowiedzi.
4. Rodzaje zapożyczeń - praca z zasobami internetowymi. Pojęcia razem z przykładami (s. 256):
a) zapożyczenia właściwe,
b) zapożyczenia sztuczne,
c) kalki,
d) hybrydy.
3. Praca z tekstem - podr. s. 255.
L39-40 (30 X 2024): Praca klasowa - wypowiedź argumentacyjna wg wymagań maturalnych (Skąpiec Moliera).
L41 (31 X 2024): Epoka baroku - podsumowanie.
Podr. s. 245.
1. Z czym kojarzy Ci się barok?
2. Które idee, koncepcje i pomysły z epoki baroku uważasz za:
a) ważne, jeśli chodzi o XVII wiek i sytuację polityczną oraz społeczną,
b) aktualne w dzisiejszych czasach.
3. Co według Ciebie było najczęstszym tematem rozważań artystów baroku? Omów ten temat.
Nieparzyści - pkt 1 oraz 2a;
Parzyści - 2b oraz pkt 3.
L42 (31 X 2024): Epoka rozumu - wprowadzenie do oświecenia.
Podr. s. 260.
1. Co się kryje pod nazwą "oświecenie"?
2. Oświecenie w Europie a oświecenie w Polsce (czas).
3. Ważne wnioski dotyczące kontekstu kulturowego. Przyczyny przemian:
- wyniszczenie Europy wojnami religijnymi,
- odkrycia naukowe burzące religijne wyobrażenia o świecie,
- rola mieszczaństwa i narastające poczucie niesprawiedliwości wśród chłopstwa (ucisk pańszczyźniany),
- rozwój gospodarki kapitalistycznej.
4. Co oświecenie pochwalało? Praca w parach - podpowiadanie hasła za pomocą sugestywnych znaków.
5. Co oświecenie potępiało? Praca w parach: U1 podaje idee pochwalane - U2 ich negatywne odpowiedniki.
6. Trzy nurty w sztuce oświecenia:
a) klasycyzm,
b) sentymentalizm,
c) rokoko.
P.d.
Oświecenie w Polsce (s. 261).
XI T1 (10)
L43 (4 XI 2024): Obyczaj sarmacki w krzywym zwierciadle satyry (Ignacy Krasicki, Pijaństwo).
Podr. s. 277.
1. Sylwetka Ignacego Krasickiego - co w tej biografii zadziwia Cię szczególnie i dlaczego? (podr. s. 277).
2. Satyra jako gatunek.
3. Stosunek Krasickiego do sarmatyzmu i do młodego pokolenia.
Praca z tekstem (s. 278). Przedstaw wydarzenia ukazane w satyrze Ignacego Krasickiego Pijaństwo.
P.d.
Obowiązują zadania z analizy (jak na lekcji) i zadania z interpretacji (s. 281).
L44 (6 XI 2024): Zaakceptować władzę? Satyra Do króla Ignacego Krasickiego.
Wady ludzkie w krzywym zwierciadle satyry. Omów zagadnienie na podstawie znanej Ci satyry Ignacego Krasickiego. W swojej wypowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
1. Sylwetka króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (w oparciu o podręcznik i zasoby internetowe).
Podr. s. 284.
2. Praca z tekstem. Zdecyduj, czy Ignacy Krasicki chwali króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, czy też go krytykuje.
3. S. 287, zad. 1-6.
L45 (6 XI 2024): Hymn młodych patriotów (Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego).
Podr. s. 288. Zad, 1-5 z analizy s. 289.
1. Etymologia wyrazu ojczyzna:
- ziemia rodzinna, majątek po ojcu, ojcowizna,
- dopiero pod koniec XVIII wieku wyraz ojczyzna nabiera znaczenia takiego jak dzisiaj.
2. Hymn do miłości ojczyzny - fragment zamieszczony w poemacie heroikomicznym Myszeida.
Zadania z analizy s. 289, z interpretacji - wybrane.
P.d. S. 290, zad. 14.
XI T2 (11)
L46 (13 XI 2024): Wnioski z analizy pracy klasowej - wypowiedź argumentacyjna w oparciu o Skąpca Moliera.
Wady ludzkie w krzywym zwierciadle satyry. Omów zagadnienie na podstawie znanej Ci satyry Ignacego Krasickiego. W swojej wypowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
1. W pracy należy stosować akapity.
2. Stosowanie znaków interpunkcyjnych oraz ich pomijanie.
3. Zwracanie uwagi na poprawność ortograficzną:
a) pisownia wyrazów małą lub dużą literą (nie ma powodu, aby wyraz "bohater" pisać dużą literą),
b) celownik liczby mnogiej: "zbiórka" - "zbiórkom".
L47 (13 XI 2024): Stylizacja językowa - rodzaje stylizacji.
1. Styl językowy. Podr. s. 291.
a) styl artystyczny,
b) style użytkowe (naukowy, dziennikarsko-publicystyczny, popularnonaukowy, urzędowy).
2. Podstawowe rodzaje stylizacji:
a) archaizacja,
b) dialektyzacja,
c) kolokwializacja,
d) stylizacja biblijna,
e) stylizacja środowiskowa.
L48 (14 XI 2024): Romantyzm, czyli inna nowoczesność.
1. Czego się spodziewasz po romantyzmie, patrząc na Domek Murgrabiego w parku Arkadia w Nieborowie? (s. 9)
2. Co się kryje pod nazwą epoki? Co oznacza przymiotnik romantyczny?
- nastrojowy pejzaż i określony typ uczuciowości oraz wrażliwości, nowatorska literatura, bez ograniczeń, otwarta na emocje bohaterów, konflikty wewnętrzne i zewnętrzne.
3. Romantyzm na ziemiach polskich a romantyzm w Europie.
4. Główne idee i tendencje oraz wartości romantyzmu: (s. 11).
a) uczucie,
b) naród,
c) indywidualizm,
d) irracjonalizm (metafizyka),
e) ludowość,
f) natura,
g) historyzm,
h) orientalizm.
5. Porównanie romantyzmu z oświeceniem (tabela, ale należy podać tylko dane z oświecenia - s.12). Uczniowie proponują samodzielnie informacje o romantyzmie.
Nie uzupełniamy tabeli, ale należy umieć omówić jej prawą stronę. Można się wesprzeć grafiką lub trzema wyrazami z języków obcych.
L49 (14 XI 2024): Wielkie stulecie Polaków (praca z tekstem Aliny Witkowskiej).
Zad. s. 14 do pracy z tekstem.
Zdobycze romantyzmu - s. 14.
Zadania z analizy.
P.d. Parzyści zad. 8, nieparzyści 7, s. 14.
XI T3 (12)
L50 (20 XI 2024): "Stare" i "nowe" w Odzie do młodości Adama Mickiewicza.
Spr. p.d. Parzyści zad. 8, nieparzyści 7, s. 14.
Podr. s. 66.
Cel lekcji:
Potrafisz zinterpretować Odę do młodości Adama Mickiewicza, zwracając uwagę na kontekst biograficzny i gatunek (oda) oraz na sposób ukształtowania i symbolikę przestrzeni.
Kryteria sukcesu (na dwie lekcje):
1. Znam podstawowe informacje z biografii Mickiewicza, dotyczące okoliczności powstania pierwszych utworów poety (s. 66).
2. Podaję pięć cech ody jako gatunku i wskazuję fragmenty tekstu realizujące te cechy.
3. Wyjaśniam, jaką rolę odgrywa sposób przedstawienia przestrzeni (przestrzeń kosmiczna).
4. Określam cechy młodości i rolę, jaką może odegrać w świecie.
5. Porównuję sposób przedstawienia młodości i starości.
6. Interpretuję cztery ostatnie wersy utworu.
Cel lekcji i kryteria sukcesu - do wydruku
Ad. 2) Cechy ody - przykłady:
wysoki styl (patos) - wykrzyknienia (Młodości! dodaj mi skrzydła!), górnolotne wezwania (Niech nad martwym wzlecę światem / W rajską dziedzinę ułudy, nawiązania do mitologii, hiperbole.
L51 (20 XI 2024): Co może młodość? Oda do młodości Adama Mickiewicza. Jakie wartości muszą jeszcze towarzyszyć młodości, aby osiągnąć cel. Określ ten cel.
Prezentacja zagadnień wynikających z kryteriów sukcesu.
Problem do podsumowania:
Które cechy ody - jako gatunku charakterystycznego dla klasycyzmu - mogły zainteresować poetów romantycznych?
P.d.
Wskaż w tekście elementy oświeceniowe i romantyczne oraz wspólne
L52 (21 XI 2024): Oda do młodości - między klasycyzmem oświeceniowym a romantyzmem.
Obrazy młodości i jej rola w literaturze. Omów zagadnienie w oparciu o Odę do młodości Adama Mickiewicza, odnieś się do innego utworu literackiego i uwzględnij wybrany kontekst.
Elementy oświeceniowe i romantyczne oraz wspólne:
o ś w i e c e n i e
- oda jako gatunek bliższa jest oświeceniu,
- utylitaryzm (W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele),
- styl dydaktyczny.
r o m a n t y z m
- dynamika,
- emocjonalność,
- rewolucyjność.
e l e m e n t y w s p ó l n e
- wspólne działanie (z tą różnicą, że oświecenie mówiło o wspólnym działaniu reformującym, a romantyzm koncentrował się na wspólnym działaniu rewolucyjnym),
- dążenie do celu.
Podr. s. 71.
L53 (21 XI 2024): Bohaterowie romantyczni i ich system wartości oraz sposoby kreacji.
Podr. s. 74.
Który z bohaterów romantycznych mógłby być dziś popularny, gdzie, w jakiej przestrzeni kulturowej i dla kogo?
Omówiono czterech bohaterów (s. 74). Reszta w domu i pytanie wiodące z lekcji.
XI T4 (13)
L54 (27 XI 2024): Manifest polskiego romantyzmu - ballada Romantyczność Adama Mickiewicza.
Podr. s. 76.
Praca z parach lub grupach trzyosobowych:
Gr. 1. Zadania z podręcznika.
Gr. 2. Koło interpretacji.
Gr. 3. Sama opracowuje cel lekcji i kryteria sukcesu.
Gr. 4. Opracowuje otrzymane od grupy 3. cel lekcji i kryteria sukcesu.
Gr. 5. Sama wybiera metodę pracy.
Uwaga! Szczególnie ważne są wnioski z tej pracy. Do czego doszliście? Jakie problemy zauważyliście w utworze? Jak jest on zbudowany, jakie środki dominują (co najmniej dwa) i jakie pełnią funkcje?
Finalnie każda grupa przygotowuje wypowiedź argumentacyjną na temat podany w L55, odnosi się do Romantyczności i wybranego kontekstu.
L55 (27 XI 2024): Świat ducha a świat rozumu (prezentacja wypowiedzi argumentacyjnych).
Podr. s. 76.
Po prezentacji grup propozycje pomysłów do zadania jawnego CKE:
Świat ducha a świat rozumu. Omów zagadnienie w oparciu o balladę Romantyczność i odnieś się do innego utworu literackiego z listy lektur obowiązkowych oraz do wybranego kontekstu.
Wypowiedź podana wyżej w formie ustnej. Uczniowie mają kilka minut na znalezienie w internecie informacji kontekstowych:
- nieparzyści: kto był pierwowzorem Starca i jaki ma to wpływ na wymowę utworu,
- parzyści: skąd się wzięły w balladach Mickiewicza duchy? Co takiego mogło na to wpłynąć w dzieciństwie Mickiewicza.
L56 (28 XI 2024): Natura i historia w balladzie Świteź Adama Mickiewicza.
Podr. s. 85.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji ballady Świteź Adama Mickiewicza, zwracając uwagę na sposób przedstawienia wydarzeń historycznych i legendarnych oraz na kreację obrazów przyrody.
Kryteria sukcesu:
1. Streszczam wydarzenia przedstawione w balladzie Świteź.
2. Rozróżniam fakty o charakterze historycznym oraz wydarzenia typowe dla legendy.
3. Wyjaśniam, jaką rolę odgrywa sposób ukazania w utworze przyrody, a zwłaszcza interpretuję przemianę kobiet w zioła i kwiaty.
Zebrać pomysły do zadania jawnego CKE:
Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Omów zagadnienie na podstawie wybranych ballad Mickiewicza oraz uwzględnij dowolny kontekst.
L57 (28 XI 2024): Rola przyrody i jej sposób przedstawienia w balladach Mickiewicza.
Wypowiedź ustna.
1. Przedstaw wydarzenia ukazane w balladzie Świteź i wyjaśnij, z którymi kontekstami można je wiązać.
2. Wykaż związek ballady z legendą i historią.
3. Jaką rolę odgrywa w utworze przyroda i w jaki sposób jest przedstawiana?
XII T1 (14)
L58 (2 XII 2024): Ludowy kodeks moralny i odniesienia historyczne w balladzie Lilije Adama Mickiewicza.
Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci ballada Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Realizacja tematu lekcji:
1. Ludowy kodeks moralny (s. 91).
2. Kontekst hitoryczny - wyprawa Bolesława Śmiałego na Kijów i powrót (zemsta na żonach rycerzy).
3. Kontekst jezykowy - stylizacja środowiskowa, nobilitacja potocyzmów.
4. Praca z tekstem - zad. s. 97.
P.d. S. 97, zad. dwa wybrane i 12 (rola fantastyki w balladach romantycznych).
L59 (4 XII 2024): Motyw kary, funkcje odniesień do przyrody i rola fantastyki w balladach Adama Mickiewicza.
1. Motyw kary.
2. Funkcje odniesień do przyrody.
3. Rola fantastyki.
Losowanie zadań, następnie losowanie. Osoby w parach prezentują wypowiedź. Przygotowują wnioski wspólnie, uzupełniają pomysły na wypowiedź.
L60 (4 XII 2024): Wypowiedź argumentacyjna w oparciu o ballady Adama Mickiewicza.
Prezentacja zagadnień z poprzedniej lekcji.
Przedstawienie przez pary wniosków.
L61 (5 XII 2024): Antynomie miłości romantycznej (Dziady, część IV Adama Mickiewicza).
Podr. s. 118.
Cel lekcji:
Poznasz genezę IV (oraz częściowo II) części Dziadów i interpretujesz wskazane fragmenty w odniesieniu do problemu miłości romantycznej.
Kryteria sukcesu:
1. Określam czas powstania i okoliczności towarzyszące pracy nad IV i II częścią Dziadów.
- śmierć matki Barbary z Majewskich w 1820,
- nieszczęśliwa miłość do Maryli Wereszczakówny.
2. Omawiam kontekst kulturowy - obrzęd dziadów.
- obrzęd prasłowiański, kultywowany przez białoruskich chłopów jak źródło inspiracji do napisania II części Dziadów.
3. Przedstawiam funkcje co najmniej dwóch środków stylistyczno-językowych.
4. Redaguję notatkę syntetyzującą na temat obrazu miłości romantycznej ukazanej w IV części Dziadów (liczba słów: 60-90).
L62 (5 XII 2024): Adam Mickiewicz, Dziady część II.
1. Sprawiedliwość i moralność w kulturze ludowej. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część II Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Relacje między światem realnym i fantastycznym. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część II Adama Mickiewicza.
3. Kara za popełnione winy jako podstawa sprawiedliwości ludowej. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część II Adama Mickiewicza.
Ad. 1. oraz ad. 3. Sprawiedliwość i moralność w kulturze ludowej. / Kara za popełnione winy jako podstawa sprawiedliwości ludowej.
- wypowiedź Widma (s. 19):
Bo kto nie był ni razu człowiekiem,
Temu człowiek nic nie pomoże.
- wypowiedź Sowy wyjaśnia, na czym polegała wina tego człowieka - złego pana - za życia: Temu człowiek nic nie pomoże.
Nie lubisz umierać z głodu!
Pomnisz, jak w kucyją samą,
Pośród najtęższego chłodu,
Stałam z dziecięciem pod bramą.
Panie! wołałam ze łzami,
Zlituj się nad sierotami!
Mąż mój już na tamtym świecie,
Córkę zabrałeś do dwora,
Matka w chacie leży chora,
Przy piersiach maleńkie dziecię.
Panie, daj nam zapomogę,
Bo dalej wyżyć nie mogę!
Ale ty, panie, bez duszy!
Hulając w pjanej ochocie,
Przewalając się po złocie,
Hajdukowi rzekłeś z cicha:
"Kto tam gościom trąbi w uszy?
Wypędź żebraczkę, do licha".
Posłuchał hajduk niecnota,
Za włosy wywlekł za wrota!
Wepchnął mię z dzieckiem do śniegu!
Zbita i przeziębła srodze,
Nie mogłam znaleźć noclegu;
Zmarzłam z dziecięciem na drodze.
Nie znałeś litości, panie!
W kulturze ludowej istniało przekonanie, że za brak moralności człowiek musi zapłacić, jeśli nie na tym,
to na tamtym świecie. Kara po śmierci stnaowi nawiązanie do złego czynu popełnionego przez człowieka. Zły pan nie przyjął i nie
nakarmił żebraczki z dziećmi, więc po śmierci doskwiera mu głód. Chór ptaków rozszarpuje jadło, a następnie rozszarpuje
ciało Widma. Pomnisz, jak w kucyją samą,
Pośród najtęższego chłodu,
Stałam z dziecięciem pod bramą.
Panie! wołałam ze łzami,
Zlituj się nad sierotami!
Mąż mój już na tamtym świecie,
Córkę zabrałeś do dwora,
Matka w chacie leży chora,
Przy piersiach maleńkie dziecię.
Panie, daj nam zapomogę,
Bo dalej wyżyć nie mogę!
Ale ty, panie, bez duszy!
Hulając w pjanej ochocie,
Przewalając się po złocie,
Hajdukowi rzekłeś z cicha:
"Kto tam gościom trąbi w uszy?
Wypędź żebraczkę, do licha".
Posłuchał hajduk niecnota,
Za włosy wywlekł za wrota!
Wepchnął mię z dzieckiem do śniegu!
Zbita i przeziębła srodze,
Nie mogłam znaleźć noclegu;
Zmarzłam z dziecięciem na drodze.
Nie znałeś litości, panie!
Ad. 2. Relacje między światem realnym i fantastycznym.
Ad. 3. Kara za popełnione winy jako podstawa sprawiedliwości ludowej (to samo, co w punkcie 1).
P.d. Notatka syntetyzująca do II części Dziadów (ok. 90 słów).
XII T2 (15)
L63 (11 XII 2024): Samotność poety, tęsknota za ojczyzną czy fascynacja przestrzenią orientalną w Stepach akermańskich Adama Mickiewicza?
Podr. s. 129.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz sonet Stepy akermańskie w kontekście biograficznym i kulturowym (orientalizm), zwracając uwagę na funkcje środków poetyckich opisujących przyrodę i wyrażających uczucia.
Kryteria sukcesu:
1. Przypominam sobie definicję sonetu jako gatunku i jego historię.
2. Znam fakty biograficzne związane z powstaniem utworu i wyjaśniam, dlaczego sonet Stepy akermańskie nie pasuje do całego cyklu Sonetów krymskich.
3. Określam funkcje skrzyżowania środków stylistycznych związanych z akwatyką ze środkami opisującymi przestrzeń stepu.
4. Decyduję, czy utwór wyraża przede wszystkim samotność poety, tęsknotę za ojczyzną, czy też fascynację przestrzenią orientalną - uzasadniam swój wybór.
Ad. 3) Omówienie pierwszej strofy - linia prosta - step, linia falista - ocean.
Zadanie podsumowujące:
Jaką rolę mogą odgrywać w tekstach literackich obrazy przyrody? Omów zagadnienie na podstawie sonetu Stepy akermańskie i uwzględnij wybrany kontekst.
L64 (11 XII 2024): Doświadczenie w sytuacji ekstremalnej i jego wpływ na świadomość człowieka (sonet Burza Adama Mickiewicza).
Podr. s. 131.
Cel lekcji:
Interpretujesz sonet Burza Adama Mickiewicza w kontekście doświadczenia egzystencjalnego i określasz funkcje środków stylistycznych ożywiających obraz żywiołu morskiego.
Kryteria sukcesu:
1. Określam funkcje instrumentacji głoskowej, rekonstruując przebieg wydarzeń na okręcie.
2. Wyjaśniam, w jaki sposób zostały uzyskane efekty artystyczne za pomocą metafor, hiperboli i personifikacji.
3. Redaguję własne kryterium sukcesu.
P.d. Obowiązują kryteria.
L65 (12 XII 2024): Historiozofia w scenerii Orientu (Adam Mickiewicz, Bakczysaraj).
Podr. s. 133.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz sonet Bakczysaraj w kontekście historiozoficznym, zwracając uwagę na motyw vanitas i odniesienia do świata natury i kultury.
Kryteria sukcesu:
1. Znam kontekst historyczny związany z historią Tatarów zamieszkujących Krym.
2. Wskazuję w wierszu elementy przynależne do przestrzeni natury i do przestrzeni kultury.
3. Wyjaśniam sens aluzji do biblijnej Księgi Daniela.
4. Interpretuję efekt znaczeniowy zastosowania instrumentacji głoskowej.
5. Odczytuję refleksję historiozoficzną zawartą w wierszu.
L66 (12 XII 2024): Romantyczny pielgrzym (Ajudah Adama Mickiewicza).
Interpretacja sonetu Ajudah. Podr. s. 138.
1. Uczniowie proponują słowa kluczowe (z tekstu i spoza tekstu).
2. Podział wiersza - która część jest nadrzędna (zad. 1. s. 138).
3. Pozostałe zadania z analizy.
P.d. Obowiązuje cztery omówione sonety. Jeden wybierze uczeń, drugi zaproponuje nauczyciel.
XII T3 (16)
L ZASTĘPSTWO (16 XII 2024): Przedmowa autora, dedykacja, motto i Prolog do III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji przedmowy Mickiewicza, dedykacji, motta oraz Prologu do III części Dziadów, zwracając uwagę na cele, jakie postawił sobie Mickiewicz, tworząc Dziady drezdeńskie.
Kryteria sukcesu:
1. Wskazuję w w/w częściach odniesienia historyczne i wyjaśniam ich funkcje.
2. Wskazuję w w/w częściach odniesienia religijne i wyjaśniam ich funkcje.
3. Charakteryzuję postać Więźnia (Gustawa), biorąc pod uwagę punkt widzenia Anioła Stróża, Anioła i Duchów nocnych oraz Duchów z lewej strony.
4. Interpretuję wymowę zmiany imienia Gustawa, który przybiera imię Konrada.
L67 (16 XII 2024): Polski arcydramat romantyczny - III część Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 160.
1. Czas i miejsce powstania Dziadów drezdeńskich (s. 160).
2. Obrzęd dziadów (wyraz kultu zmarłych).
3. Cechy dramatu romantycznego.
4. Sceniczność czy asceniczność dramatu romantycznego? Na czym polegały problemy oraz jak zostały przezwyciężone?
5. Budowa dramatu - uwagi o przedmowie i dedykacji.
6. Budowa całości - najważniejsze elementy scen.
W dniu 16 XII 2024 podano p.d.: cechy dramatu romantycznego.
I T1 (17)
L68 (8 I 2025): Środowisko patriotów w III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 166.
Cel lekcji:
Potrafisz scharakteryzować młodych patriotów, których postawy i zamierzenia zostały przedstawione w scenie I aktu I.
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję miejsce i czas wydarzeń ukazanych w scenie I, zwracając uwagę na przemieszczanie się bohaterów.
2. Opisuję reakcje nowicjusza Żegoty i sposób uświadamiania go przez współwięźniów odnośnie sytuacji, w jakiej się znalazł on i jego kompani.
3. Wyjaśniam, jakim represjom poddawana była młodzież polska przez władze carskie.
4. Przedstawiam propozycję złożoną przez Tomasza współwięźniom i omawiam odpowiedź Frejenda.
L69 (8 I 2025): Opowieść Jana Sobolewskiego ze sceny I III części Dziadów w kontekście martyrologii i mesjanizmu.
Martyrologia młodzieży.
Podr. s. 167, zad. s. 170 / Tekst s. 104 i dalej (wersy 198-288).
Redagowanie planu dekompozycyjnego opowieści Sobolewskiego.
1. Sobolewski prowadzony na śledztwo przez kaprala.
2. Opis przez bohatera tego, co widzi w kościele i przed kościołem - wywózka młodzieży na Syberię (kibitkami).
3. Msza w kościele - ksiądz z kielichem w ręku w czasie eucharystii.
4. Lud zgromadzony wokół więzienia - reakcje ludzi.
5. Pojawienie się policmajstra i jego zachowanie (ironia: "triumf nad dziatwą").
6. Opis więźniów, zwrócenie uwagi na dziesięcioletniego chłopca i jego rany z powodu łańcucha - reakcja policmajstra.
7. Postać Janczewskiego:
a) jego wygląd (wyniszczony),
b) postawa - porównany do Cesarza,
c) jego okrzyk ("Jeszcze Polska nie zginęła"),
d) znaczenie tej sytuacji dla opowiadającego (porównanie do kompasu).
8. Postać Wasilewskiego - niesiony przez żołnierza po pobiciu na śledztwie, porównany do zdjętego z krzyża Chrystusa.
9. Odjazd kibitek na Sybir - w tym czasie kluczowy moment Eucharystii (prośba Sobolewskiego o przyjęcie ofiary młodzieży - porównanie do ofiary Chrystusa = mesjanizm).
L70 (9 I 2025): Zróżnicowanie rodzajowe i stylistyczne fragmentów sceny I III części Dziadów.
Sporządź wykaz odrębnych fragmentów stanowiących pewną całość (po opowieści Sobolewskiego).
1. Bajka Goreckiego opowiedziana przez Żegotę.
2. Pieśń bluźniercza Jankowskiego.
3. Opowieść Kaprala.
4. Pieśń Feliksa.
5. Pieśń zemsty Konrada.
6. Mała improwizacja.
L71 (9 I 2025): Bajka Goreckiego, Pieśń Feliksa i Mała Improwizacja Konrada - interpretacja.
Interpretacja odrębnych fragmentów stanowiących pewną całość (po opowieści Sobolewskiego).
1. Bajka Goreckiego opowiedziana przez Żegotę.
2. Pieśń bluźniercza Jankowskiego.
3. Opowieść Kaprala.
4. Pieśń Feliksa.
5. Pieśń zemsty Konrada.
6. Mała improwizacja.
P.d. Jeden fragment wskazany przez nauczyciela, jeden wybrany przez ucznia, mała improwizacja.
I T2 (18)
L72 (13 I 2025): Wizja poezji i poety w III części Dziadów.
Zadanie wstępne:
Jaka wizja poety i poezji ujawnia się w tak zwanej pieśni zemsty Konrada?
Podr. s. 175.
Cel lekcji:
Interpretuję fragmenty Wielkiej Improwizacji, zwracając uwagę na postawę Konrada wobec innych poetów, oczekiwania wobec własnej poezji i żądania kierowane do Boga.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojęcie improwizacji i odwołuję się do antycznych wyobrażeń na temat źródeł natchnienia poetyckiego.
2. Opisuję sposób postrzegania przez Konrada relacji z ludźmi (w. 1-9).
3. Omawiam funkcje metafor i epitetów określających poezję ("pieśń").
4. Redaguję notatkę syntetyzującą na temat pragnień Konrada-poety.
5. Wyjaśniam określenie "rząd dusz".
Cel lekcji i kryteria sukcesu do wydruku
P.d. Kyterium 1., 2. oraz jedno wybrane.
L73 (15 I 2025): Redagowanie notatki syntetyzującej (w oparciu o fr. III części Dziadów - Wielka Improwizacja).
L74 (15 I 2025): Romantyczny prometeizm w III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 179.
Jakie funkcje mogą pełnić odwołania do mitologii?
Sylwetka i symbolika mitologicznego Prometeusza.
P.d. Redagowanie notatki syntetyzującej (1 str.).
L75 (16 I 2025): Myśl mesjanistyczna Mickiewicza (Widzenie księdza Piotra).
Podr. s. 182.
S. 187 zad. 3 - alegoryczna opowieść o rozbiorach Polski.
P.d. S. 187, zad. 6, 9 i jedno wybrane.
L76 (16 I 2025): Funkcje fantastyki w III części Dziadów.
Redagowanie wypowiedzi ustnej wg standardów maturalnych.
Analiza poszczególnych fragmentów z elementami fantastycznymi:
1. Prolog - wypowiedź Anioła Stróża (s. 90).
2. Duchy nocne i Anioł o Konradzie (s. 92-93).
3. Wypowiedź Ducha na końcu Prologu (s. 95).
Zwrócenie uwagi na przemienność scen fantastycznych i realistycznych.
> 4. Pojawienie się głosów duchów w czasie Wielkiej Improwizacji (s. 120).
5. Scena egzorcyzmow (Scena III - s. 126).
6. Wypowiedzi aniołów pod koniec Sceny III (s. 133).
7. Aniołowie i ich wypowiedzi towarzyszące postaci Ewy w Scenie IV rogrywającej się pod Lwowem (s. 136, 138).
8. Wypowiedź aniołów po Widzeniu księdza Piotra w Scenie V (s. 140).
9. Rozmowy diabłów w Scenie VI podczas Widzenia Senatora (s. 141).
10. Widmo w noc dziadów w Scenie IX (s. 189).
P.d. Przydział pracy:
a) wg numerów,
b) nieparzyści - pkt 9, parzyści - pkt 10,
c) pkt wybrany.
I T3 (19)
L77 (20 I 2025): W jaki sposób w różnych tekstach kultury przedstawiani są wrogowie ojczyzny? Sylwetka Nowosilcowa.
Spr. p.d. - zob. L76.
1. Kreacja sylwetki Nowosilcowa.
W jaki sposób Nowosilcow przedstawiony jest w scenie VI?
- z didaskalium dowiadujemy się, że Nowosilcow żyje w komfortowych warunkach, jego sypialnia jest wspaniała;
- obraz życia Nowosilcowa tworzy kontrast z obrazem życia Litwinów i Polaków (np. sytuacja więźniów z klasztoru Bazylianów, sytuacja Cichowskiego i jego rodziny, katowanie Rollisona).
- przy postaci uosabiającej zło pojawiają się tylko diabły, które nazywają Senatora braciszkiem, najmilszym synem, a więc widzą w nim kogoś bliskiego sobie,
2. Sposób przedstawienia obrazu wrogów ojczyzny w wybranym tekście kultury.
L78 (22 I 2025): Lojaliści i zdrajcy w III części Dziadów.
1. Porównaj towarzystwo stolikowe i towarzystwo przy drzwiach w oparciu o całą scenę VII. W tym celu ustal kryteria porównania:
a) skład grupy (charakterystyka społeczna),
b) tematy rozmów,
c) język, jakim się posługują,
d) stosunek do spraw związanych z sytuacją polityczną i prześladowaniami (stosunek do władzy carskiej, postrzeganie Nowosilcowa),
e) sposób patrzenia na rolę literatury,
f) usytuowanie w przestrzeni,
g) stosunek do młodzieży i patriotów,
2. Zinterpretuj wypowiedź Wysockiego porównującego naród do lawy.
3. Losy Cichowskiego.
4. Scharakteryzuj na podstawie sceny VIII:
a) Doktora,
b) Pelikana,
c) Bajkowa,
d) Senatora.
L79 (22 I 2025): Literackie wizerunki matek: III część Dziadów i Lament świętokrzyski.
Elementy wspólne:
1. Niezwykła wrażliwość obu bohaterek na cierpienie syna.
2. Obydwie matki wypowiadają się w sytuacji obecności innych osób.
Elementy odmienne:
1. W przypadku Matki Boskiej dominują elementy wizualne (widzi rozkrwawione me narodzenie) a u Rollisonowej dominują bodźce akustyczne.
2. Matka Boska zwraca się do konkretnych adresatów lirycznych (Chrystus, Anioł Gabriel), ale też do starych i młodych oraz do matek; Rollisonowa zwraca się przede wszystkim do Senatora, ale też do panienki, który przybiegła z sali balowej, żeby prosić gospodarza o powrót do gości. Odbiorcami jej wypowiedzi są najpierw ludzie z otoczenia Senatora, a potem uczestnicy balu.
3. Pani Rollisonowa działa aktywnie, ma nadzieję, że uratuje syna, natomiast Matka Boska wie, że już syna nie uratuje, ubolewa nas swoją bezradnością, nawet nie może napoić syna, gdyż wisi za wysoko.
L80/81 (23 I 2025): III część Dziadów Adama Mickiewicza - praca klasowa.
Omówiono jeszcze str. 174-176.
P.d. Dalsze strony i Scena IX.
I T4 (20)
L82 (27 I 2025): Analiza Ustępu do III części Dziadów: Droga do Rosji, Przedmieścia stolicy, Petersburg.
Praca w grupach (sześć części Ustępu).
1. Co stanowi najważniejszy problem? Omów ten problem.
2. Co wiąże dany fragment ze scenami III części Dziadów?
3. Interpretacja wybranego, ważnego dla wymowy utworu fragmentu (objętość: 10-20 wersów).
Praca w grupach wg numerów classroom.
Omówiono do s. 198.
P.d.
Obowiązuje sześć fr. Ustępu.
L83 (29 I 2025): Wnioski z pracy grupowej w classroomie - interpretacja Ustępu do III części Dziadów.
L84 (29 I 2025): Interpretacja plakatów teatralnych (III część Dziadów A. Mickiewicza na deskach scenicznych).
Spektakl Dziady w reż. Kazimierza Dejmka i wydarzenia polityczne w roku 1968.
Wyjaśnij, jakie prawdy chciał przedstawić Mickiewicz porównując pomnik cara Piotra Wielkiego z pomnikiem cesarza rzymskiego Marka Aureliusza. Zapisz w formie krótkiej notatki.
L85 (30 I 2025): Interpretacja filmowa Dziadów A. Mickiewicza (film Lawa Tadeusza Konwickiego.
Praca na sceną rozmowy Senatora z Rollisonową.
L86 (30 I 2025): Interpretacja wiersza Do przyjaciół Moskali Adama Mickiewicza.
Na ocenę:
1. Jakie wnioski można wyciągnąć z porównania dwóch pomników władcy: Piotra Wielkiego i Marka Aureliusza?
2. Jaki obraz cara i systemu carskiego wyłania się z Przeglądu wojska? Wybierz odpowiednie fragmenty i dokonaj ich interpretacji?
3. Wskaż co najmniej jeden fragment obrazujący martyrologię narodu polskiego.
4. Jaką interpretację III części Dziadów sugeruje plakat:
a) wybrany przez ucznia,
b) wskazany przez nauczyciela.
5. Scharakteryzuj postaci przedstawione we fragmencie filmu Lawa w reżyserii Tadeusza Konwickiego i opisz ukazaną sytuację.
II T1 (21)
L87 (17 II 2025): Wnioski z analizy pracy klasowej (III część Dziadów).
Błędy merytoryczne (również rzeczowe):
Gustaw po swojej śmierci przemienił się w Konrada. Jest tu błąd rzeczowy, gdyż nie było tu żadnej śmierci. Drugi błąd ma charaktery językowy i dotyczy czasownika "przemienić się". Powinno być: uległ przemianie.
Twierdzenie, że Rollison był psychicznie chory, jest w jakiejś mierze częściowym błędem rzeczowym. Trzeba zacząć od tego, że był torturowany, a skutki psychiczne są tego następstwem.
Błąd pojawia się w interpretacji fragmentu Wielkiej Improwizacji:
Kłamca, kto Ciebie nazywał miłością,
Ty jesteś tylko mądrością.
Według uczennicy Konrad twierdzi, że Bóg jest kłamcą. Ale z tekstu wynika coś innego. Kłamali ci, którzy nazywali
Boga miłością.Ty jesteś tylko mądrością.
W zadaniu nr 5 gr. Ax należało omówić stosunek Konrada do swojej poezji i jej roli, tymczasem uczennica pisze w tym miejscu o dążeniu Konrada do otrzymania od Boga władzy.
Błędy językowe:
W poniższym zdaniu został błędnie zastosowany zwrot z czasownikiem bronić:
- Konrad chce za wszelką cenę władzy, aby bronić ojczyznę. Powinno być: bronić ojczyzny, czyli dopełniacz, a nie biernik;
- podobnie: wysłuchać prośby. Chodzi o liczbę mnogą, więc powinno być: wysłuchać próśb;
- Konrad przemienił się w Konrada (uległ przemianie, przybierając imię Konrad).
Błędy ortograficzne:
- "
- "
- "
- Konrad nie dostaję odpowiedzi od Boga. Powinno być: nie dostaje, czyli bez nosówki;
- pisownia "nie" z czasownikami (rozdzielna);
- "
- pisownia: "kościół" (konkretna budowla) / "Kościół" (instytucja);
- "Polak", "Polacy" - piszemy dużą literą;
- mylenie form 1. i 3. os. l. poj. ("
- błędne zapisy nazwiska "Rollison";
- "
- zamiast "darzyć miłością" (bo piszemy "dar"), myli się z czasownikiem "dążyć".
Błędy interpunkcyjne:
- Konrad chce ... aby Bóg dał mu władz
- przecinek w niewłaściwym miejscu, np. po spójniku, zamiast przed spójnikiem (że, bo) lub w ogóle brak przecinka.
Inne uwagi:
- problem kryptocytatów;
- powierzchowność prac, połowiczność.
L88 (19 II 2025): Współczesne nawiązania do mesjanizmu.
Na ocenę: zadanie poniżej, interpretacja Ustępu lub plakat.
W jaki sposób w różnych tekstach kultury przedstawiany jest motyw przyjaźni i jakie pełni funkcje? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Adama Mickiewicza Do przyjaciół Moskali i odnieś się do innego utworu literackiego.
Podr. s. 188.
Zadania jawne CKE (2025):
1. Losy młodzieży polskiej pod zaborami. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Mesjanizm jako romantyczna idea poświęcenia.
3. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborcy.
4. Różne postawy człowieka wobec Boga.
5. Jakie prawdy o człowieku ujawniają jego sny albo widzenia?
6. W jakim celu twórca nawiązuje do motywów biblijnych?
L89 (19 II 2025): Wypowiedzi niejednoznaczne.
Podr. s. 191.
P.d. Zad. s. 193 - zaznaczono w podr. To samo zadanie też co na lekcji (przyjaźń).
L90 (20 II 2025): Romantyczny topos ojczyzny - współcześnie.
Podr. s. 198.
Interpretacja wiersza Ewy Lipskiej Kraj podobny do innych
.
Obraz ojczyzny we fragmencie Pana Tadeusza (s. 200).
L91 (20 II 2025): Przypomnienie problematyki dotyczącej Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.
Praca nad zagadnieniami dotyczącymi Pana Tadeusza (w oparciu o ubiegłoroczne zadania jawne CKE):
I W jakim celu literatura ukazuje wyidealizowany obraz danej społeczności?
II Utwór literacki jako wyraz tęsknoty za ojczyzną.
III Zwyczaje i obyczaje szlacheckie w kulturze polskiej.
IV Czy szlachetnymi uczynkami można odkupić ciężką winę?
V Przemiana wewnętrzna bohatera.
Zad. I
I W jakim celu literatura ukazuje wyidealizowany obraz danej społeczności?
1. Ukazanie piękna i bogactwa polskiej kultury oraz tradycji szlacheckiej.
2. Podkreślenie wartości patriotycznych i miłości do ojczyzny.
3. Przypomnienie o dawnych czasach świetności Polski i wzbudzenie tęsknoty za utraconą niepodległością.
4. Stworzenie wzorca patriotyzmu do naśladowania dla przyszłych pokoleń.
5. Zjednoczenie Polaków wokół wspólnych wartości i tradycji w trudnych czasach zaborów.
6. Pokazanie piękna przyrody i bliskich relacji między naturą a człowiekiem.
P.d.
1. Wszyscy opracowują pkt I wg podanych podpunktów.
2. II - wiosna, III - lato, IV - jesień, V - zima.
II T2 (22)
L92 (24 II 2025): Poprawa pracy klasowej z III części Dziadów.
L ZASTĘPSTWO (24 II 2025): Praca w grupach nad zadaniami jawnymi CKE (III część Dziadów).
L93 (26 II 2025): Prezentacja prac dotyczących zagadnień związanych z Panem Tadeuszem.
II Utwór literacki jako wyraz tęsknoty za ojczyzną.
Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu wyraża tęsknotę za ojczyzną, którą utracił w wyniku zaborów. Utwór ten jest pełen nostalgii za dawną Polską, jej tradycjami, kulturą i przyrodą. Mickiewicz idealizuje życie szlacheckie, ukazując piękno polskiego krajobrazu, obyczajów i zwyczajów.
- Opis przyrody - Księga I, wersy 1-22:,br> Mickiewicz maluje słowami piękne obrazy litewskich krajobrazów, które są symbolem utraconej ojczyzny. Opisy przyrody w Panu Tadeuszu są pełne szczegółów i emocji, co podkreśla tęsknotę poety za ojczystymi stronami.
- Tradycje i obyczaje: Utwór ukazuje życie szlachty polskiej, jej zwyczaje, obrzędy i codzienne zajęcia. Mickiewicz idealizuje te elementy, co jest wyrazem jego tęsknoty za dawną Polską.
- Postacie: Bohaterowie są przedstawieni jako ludzie honoru, patriotyzmu i miłości do ojczyzny. Ich postawy i działania są wyrazem tęsknoty za wolną Polską.
Rodzi się w tym kontekście pytanie o sens ukazywania wielkich błędów i popełniania przestępstw? Jaki cel miał Mickiewicz w kreacji postaci Jacka Soplicy, który popełnia zbrodnię, zabijając Stolnika Horeszkę uchodzącego za zwolennika Konstytucji 3 Maja?
Jacek Soplica to postać złożona i dynamiczna. Początkowo jest szlachcicem, który zakochuje się w Ewie Horeszkównie, córce Stolnika Horeszki. Jednak jego miłość zostaje odrzucona, co prowadzi do konfliktu z Horeszką. W przypływie gniewu i rozpaczy, Jacek zabija Stolnika, co staje się punktem zwrotnym w jego życiu. Po tym wydarzeniu, Jacek opuszcza Litwę i przyjmuje tożsamość księdza Robaka, poświęcając się walce o niepodległość Polski. Jego postać symbolizuje przemianę wewnętrzną i odkupienie win przez służbę ojczyźnie.
W ten sposób Mickiewicza chce przekonać, że nawet ludzie mający ma sumieniu ciężkie winy mogą zmienić swoje życie i poświęcić się dla ojczyzny. Jacek Soplica jest więc symbolem nadziei i możliwości nawrócenia po popełnieniu błędów.
- Wspomnienia: W utworze pojawiają się liczne wspomnienia o dawnej Polsce, jej historii i bohaterach. Mickiewicz przypomina o wielkich wydarzeniach i postaciach, które kształtowały polską tożsamość narodową.
Pan Tadeusz jest więc nie tylko epopeją narodową, ale także wyrazem głębokiej tęsknoty Mickiewicza za ojczyzną, którą utracił, ale której obraz nosił w sercu przez całe życie.
Każda z grup omówiła krótko każde z zadań. Na następnej lekcji należy rozwinąć wypowiedzi.
L94 (26 II 2025): Zwyczaje i obyczaje szlacheckie oraz artystyczne sposoby ich ukazania w Panu Tadeuszu.
Zad. III Zwyczaje i obyczaje szlacheckie w kulturze polskiej.
- Szlachta polska miała swoje unikalne zwyczaje i obyczaje, które były kultywowane przez wieki.
- Jednym z najbardziej znanych zwyczajów była gościnność, która była uważana za święty obowiązek. Szlachta często organizowała wystawne uczty i bale, na które zapraszano licznych gości.
- Innym ważnym obyczajem była tradycja polowań, które były nie tylko formą rozrywki, ale także sposobem na zacieśnianie więzi społecznych.
- Szlachta polska była również znana z zamiłowania do koni i jeździectwa. Posiadanie dobrze wyszkolonego konia było oznaką statusu społecznego.
- Ważnym elementem życia szlacheckiego były także sejmiki, czyli lokalne zgromadzenia szlachty, na których podejmowano decyzje dotyczące spraw lokalnych i krajowych.
- Szlachta miała również swoje specyficzne stroje, które były symbolem ich statusu. Mężczyźni nosili kontusze i żupany, a kobiety bogato zdobione suknie.
- W kulturze szlacheckiej dużą rolę odgrywała religia. Szlachta często fundowała kościoły i klasztory, a także uczestniczyła w licznych nabożeństwach i procesjach.
L95 (27 II 2025): Motyw winy i przemiany bohatera w Panu Tadeuszu.
Zad. IV Czy szlachetnymi uczynkami można odkupić ciężką winę?
Szlachetnymi uczynkami można próbować odkupić ciężką winę, ale nie zawsze jest to możliwe. W literaturze często spotykamy bohaterów, którzy popełnili poważne błędy lub zbrodnie, a następnie starają się je naprawić poprzez dobre uczynki. Przykładem może być Jacek Soplica, który po zabiciu Stolnika Horeszki przyjmuje tożsamość księdza Robaka i poświęca się walce o niepodległość Polski. Jego przemiana i działania na rzecz ojczyzny są próbą odkupienia winy. Jednakże, mimo szlachetnych uczynków, nie zawsze udaje się całkowicie zmazać przeszłe przewinienia, a proces odkupienia może być długotrwały i bolesny.
Zad. V Przemiana wewnętrzna bohatera.
Przemiana wewnętrzna bohatera to proces, w którym postać literacka przechodzi znaczące zmiany w swoim charakterze, wartościach lub postawach w wyniku doświadczeń, które napotyka w trakcie fabuły. Przykładem takiej przemiany jest postać Andrzeja Kmicica z "Potopu" Henryka Sienkiewicza. Na początku powieści Kmicic jest porywczym i nieodpowiedzialnym szlachcicem, ale pod wpływem miłości do Oleńki Billewiczówny oraz patriotycznych obowiązków, przechodzi głęboką przemianę, stając się lojalnym i honorowym obrońcą ojczyzny. Jego przemiana jest kluczowym elementem fabuły, ukazującym, jak osobiste doświadczenia i refleksje mogą prowadzić do wewnętrznego odrodzenia i moralnego wzrostu. Przemiana wewnętrzna bohatera w "Panu Tadeuszu".
1. Biografia Jacka Soplicy przed przemianą, jego relacje z innymi bohaterami oraz jego czyny.
2. Momenty kluczowe dla przemiany wewnętrznej bohatera, takie jak zabójstwo Stolnika Horeszki i przyjęcie tożsamości księdza Robaka.
3. Motywy, które skłoniły Jacka Soplicę do zmiany swojego życia i przyjęcia nowej tożsamości.
4. Skutki przemiany wewnętrznej Jacka Soplicy - jego działania jako księdza Robaka i ich wpływ na innych bohaterów.
5. Porównanie Jacka Soplicy przed i po przemianie, wskazanie na różnice w jego charakterze i postawach.
Ad. 1) Jacek Soplica przed przemianą:
- Młody, porywczy szlachcic, zakochany w Ewie Horeszkównie, córce Stolnika Horeszki.
- Po odrzuceniu przez Stolnika, Jacek popada w rozpacz i gniew, co prowadzi do zabójstwa Stolnika.
- Po zabójstwie, Jacek staje się wyjętym spod prawa banitą, znanym z awanturniczego trybu życia.
Ad. 2) Kluczowe momenty przemiany:
- Zabójstwo Stolnika Horeszki, które staje się punktem zwrotnym w życiu Jacka.
- Przyjęcie tożsamości księdza Robaka, co symbolizuje jego duchową przemianę i chęć odkupienia win.
Ad. 3) Motywy przemiany:
- Poczucie winy za zabójstwo Stolnika i chęć odkupienia swoich grzechów.
- Pragnienie naprawienia krzywd wyrządzonych innym i służenia ojczyźnie.
Ad. 4) Skutki przemiany:
- Jako ksiądz Robak, Jacek angażuje się w działalność patriotyczną, starając się zjednoczyć szlachtę i chłopów w walce o niepodległość.
- Jego działania mają pozytywny wpływ na innych bohaterów, takich jak Tadeusz i Zosia, którzy czerpią z jego przykładu.
Ad. 5) Porównanie postaci przed i po przemianie:
- Przed przemianą: porywczy, impulsywny, skłonny do przemocy.
- Po przemianie: pokorny, oddany służbie ojczyźnie, dążący do odkupienia win.
L96 (27 II 2025): Romantyczna poezja egzystencji (Adam Mickiewicz, Nad wodą wielką i czystą).
Podr. s. 201.
Kontekst biograficzny.
P.d.
1. Zad. 9 - nieparzyści, 10 - parzyści.
2. Zad. 11 - wszyscy.
III T1 (23)
L97 (3 III 2025): Gorzki rozrachunek z narodem (Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona).
Zadanie wstępne, przed pracą z tekstem.
Jaka rola jest przypisywana poecie i poezji?
Horacy w wierszu Wybudowałem pomnik (Exegi monumentum) wyraża przekonanie, że jego poezja zapewni mu nieśmiertelność, gdyż jest trwalsza niż pomniki, nawet te zrobione ze spiżu.
Jan Kochanowski wyraził podobne przekonanie w pieśni Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony.
Podr. s. 289.
Symbolika bitwy pod Termopilami i pod Cheroneą. Odniesienie do upadku powstania listopadowego.
Uwaga! Od 10 marca podręcznik 2.2 nowe wydanie!
P.d. S. 292, dwa zadania z analizy i interpretacji, jedno z wartości i postaw.
L98 (5 III 2025): Poeta w roli oskarżyciela (Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona).
Na ocenę:
Jaką funkcję mogą pełnić aluzje historyczne?
1. Gorzki rozrachunek Słowackiego z narodem.
2. Symbolika kojarzona z bitwami: Termopile i Cheronea.
Cel lekcji:
Pogłębisz interpretację wiersza Grób Agamemnona i określisz funkcje środków stylistycznych służących ekspresji artystycznej.
Kryteria sukcesu:
1. Wskazuję w utworze elementy współtworzące lirykę apelu oraz odwołuję się do wybranego tekstu innej epoki reprezentującego lirykę apelu.
2. Wyjaśniam, jakie wady narodowe zostały pokazane w utworze.
3. Wyjaśniam symbolikę zastosowaną w wierszu. 4. Dostrzegam specyficzny sposób wyrażania uczuć patriotycznych przez poetę.
Ad. 1)
Jan Kochanowski, Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie oraz Pieśń o spustoszeniu Podola - oba utwory są typowe dla liryki apelu.
W pierwszym tekście (będącym fr. Odprawy posłów greckich) poeta zwraca się do rządzących, przympominając im, że miejsce, jakie zajmują, nie jest miejscem przypadkowym, ale świętym. Bycie władcą oznacza konieczność myślenia o sprawach publicznych, a nie osobistych.
Podmiot mówiący zwraca się do ludzi władzy bezpośrednio.
L99 (5 III 2025): Poeta i śmierć (Juliusz Słowacki, Testament mój).
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Testament mój, odnajdując w nim motyw ojczyzny, motyw non omnis moriar oraz problem wpływu poezji na rzeczywistość.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam, w jaki sposób Słowacki patrzy na swoje życie i podjęte działania oraz relacje z innymi, rozważając jednocześnie problem, czy poeta był samotnikiem, czy też funkcjonował we wspólnocie z innymi.
2. Wyjaśniam pojęcie autotematyzmu, zwracając uwagę na ocenę swojej poezji dokonaną przez Słowackiego i w tym kontekście odnoszę się do motywu non omnis moriar.
3. Interpretuję motyw siły fatalnej.
L100 (6 III 2025): Ostatnie refleksje wieszcza (Juliusz Słowacki, Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała...).
Podr. s. 303
1. Autotematyzm i sposób jego obecności w utworze.
2. Utwory wyrażające podobne odczucia: Horacy, Exegi monumentum.
Praca w formularzu Google - interpretacja.
L101 (6 III 2025): Wpływ poezji na człowieka i rzeczywistość.
Czy poezja może wpływać na człowieka i na to, co dzieje się w świecie? Omów zagadnienie na podstawie wierszy Grób Agamemnona i Testament mój Juliusza Słowackiego. Odnieś się do wybranych kontekstów.
LZAST. (6 III 2025): Romantyzm - podsumowanie.
Uwaga! Nowy podręcznik od 10 III!
Podr. s. 101.
Cel lekcji:
Uporządkujesz wiadomości dotyczące najistotniejszych zagadnień związanych z romantyzmem.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam najważniejsze koncepcje epoki romantyzmu związane z pytaniami o przyszłość ojczyzny i wyjaśniam, na czym polegają (prometeizm, mesjanizm, winkelriedyzm, wallenrodyzm, solidaryzm społeczny).
2. Omawiam poglądy romantyków na temat roli miłości (w oparciu o teksty literackie i biografie autorów).
3. Przedstawiam poglądy romantyków na temat historii.
4. Wyjaśniam, na czym polegają związki romantyzmu z kulturą ludową.
5. Redaguję krótką wypowiedź na temat następujących motywów: dziecko, rewolucja, artysta, polskość.
Przebieg lekcji: Praca w formularzu Google: "Romantyzm - podsumowanie" (jedno przydzielone zadanie wg numeracji).
Na następnej lekcji rozliczenie wszystkich kryteriów.
III T2 (24)
L102 (10 III 2025): Między racjonalizmem a irracjonalizmem (W Weronie Cypriana Norwida).
Podr. s. 49.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza W Weronie, zwracając uwagę na jego wymowę i sposób wykorzystania aluzji literackich.
Kryteria sukcesu:
1. Znam treść i problematykę dramatu Szekspira Romeo i Julia (lektura uzupełniająca, wybrana do realizacji).
2. Opisuję przestrzeń wykreowaną w wierszu i interpretuję symbolikę cyprysów, nieba, gwiazd i kamieni.
3. Przedstawiam treść polemiki między "cyprysami" a ludźmi.
4. Wskazuję w wierszu ironię i wyjaśniam jej wydźwięk (ośmiesza czy wyraża gorycz).
5. Wyjaśniam, na czym polega związek wymowy utworu z Romantycznością Adama Mickiewicza.
P.d. S. 49, zad. pod obrazem lub s. 50 zad.9.
LZAST. (10 III 2025): Topos homo viator w wierszu Pielgrzym Cypriana Norwida.
Podr. s. 72.
Cel lekcji:
Interpretuję wiersz Pielgrzym Cypriana Norwida, zwracając uwagę na funkcję motywy homo viator i artystyczne ujęcie przestrzeni.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam określenie "stanów-stan" w wierszu Norwida.
2. Interpretuję sposób postrzegania przestrzeni w wierszu Norwida (znaczenie określenia "dopokąd").
3. Wyjaśniam fr. "dom mój ruchomy/Z wielbłądziej skóry".
P.d. Na ocenę dwa wiersze, tylko z jednego z nich można korzystać.
L103 (12 III 2025): Interpretacja wiersza Do obywatela Johna Brown Cypriana Norwida.
Podr. s. 80.
Po jednym zadaniu z każdej części.
L104 (12 III 2025): "Wiek pary i elektryczności" a romantyzm.
Uwaga! Wypożyczamy Lalkę Bolesława Prusa.
Podr. s. 110.
Cel lekcji:
Poznasz koncepcje i wartości charakterystyczne dla pozytywizmu i porównasz je z ideami epoki romantyzmu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
4. Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
Kryterium 1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
Upadek powstania styczniowego uświadomił Polaków, że odzyskanie niepodległości poprzez walkę jest niemożliwe biorąc dodatkowo pod uwagę fakt, że car Aleksander I uwłaszczył chłopów i społeczeństwo polskie nie mogło liczyć na pomoc tej licznej i zaangażowanej wcześniej społeczności. Chłopi pomagali w powstaniach, aby odzyskać ziemię od szlachty, a teraz nie chcieli ryzykować życia skoro mieli to do czego dążyli. Społeczeństwo polskie zamiast walczyć zbrojnie zaczęło stosować pracę organiczną i pracę u podstaw, które były głównymi koncepcjami w pozytywizmie. Chcieli pracować i kształcić społeczeństwo, żeby było dobrze rozwinięte w momencie gdy pojawi się możliwość na odzyskanie niepodległości. Chcieli zapewnić dobry start ojczyźnie.
Kryterium 2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
Pozytywiści warszawscy byli inteligencją pochodzenia szlacheckiego, które utraciło majątek na wskutek represji carskich. Przenieśli się do miasta, gdzie nie mogli się odnaleźć. Ale mieli jeden wspólny cel - odbudowę państwa polskiego. Fundamentalny wpływ na kształtowanie się polskiego pozytywizmu miała Szkoła Główna w Warszawie, gdzie wykłady po 1867 roku odbywały się w języku polskim.
Kryterium 3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
Podczas zaborów na obszarze wielkopolskich panował "Kulturkampf" i działała Hakata. Ich zadaniem było wyparcie polskiego pierwiastka z ludzi mieszkających na danym obszarze. Panowała totalna germanizacja. Zaborcy nie chcieli, aby w Polakach została jakakolwiek "polskość". Wykupywali oni ziemie od Polaków i wprowadzali zasady utrudniające im życie. Symbolem oporu stał się Michał Drzymała ze swoim słynnym wozem cyrkowym.
Kryterium 4.Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
Galicja po 1867 roku uzyskała szeroką autonomię kulturalną i społeczną. Powstało zgromadzenie zwane stańczykami od ,,Teki Stańczyka" oraz działali w Krakowie, więc zwano ich stańczykami krakowskimi. Tworzyli różne samorządy i ugrupowania, np:. szkołę historyczną, gdzie narodziła się refleksja nad historią.
Kryterium 5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
W sferze polityczno-społecznej:
- romantyzm: ludzie uważali i nazywali się narodem, mimo tego, że Polska nie istniała, ważna była prowincja, wolność można uzyskać przez wywoływanie wojen, czy rewolucji,
- pozytywizm: ludność nie identyfikowała się aż tak bardzo z ojczyzną, nie była nazywana narodem a społeczeństwem, miasto stało się lepsze od wsi, wolność można uzyskać pracą, planami nad zmianami rzeczy, które nie odpowiadają społeczeństwu.
sfera ideowa:
- romantyzm: ważny był świat metafizyczny, oraz wszystko co z nim związane wraz z wiarą w Boga
- pozytywizm: przestano wierzyć, że istnieje świat metafizyczny, zaczęto odchodzić od wiary w Boga przez co pojawił się ateizm.
L105 (13 III 2025): Praca z tekstem Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują.
Na ocenę - lekcja 49, problem zasadniczy - porównanie epok.
Podr. s. 112.
L106 (13 III 2025): Hasła polskiego pozytywizmu.
Podr. s. 116.
Cel lekcji:
Poznasz hasła polskiego pozytywizmu i ocenisz ich znaczenie w perspektywie rozwoju cywilizacyjnego.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem hasła i pojęcia: asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, praca organiczna, praca u podstaw, scjentyzm, utylitaryzm.
2. Rozstrzygam problem, czy można uporządkować w/w hasła hierarchicznie i uzasadniam.
3. Wybieram trzy hasła, które są istotne dla współczesności i uzasadniam swój wybór.
P.d. Wnikliwie kryteria.
III T3 (25)
L107 (17 III 2025): Filozofia pozytywizmu.
Podr. s. 132 (117 - stary).
Cel lekcji: Poznasz najważniejsze koncepcje filozoficzne i naukowe epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem, do czego zmierzała filozofia pozytywizmu i co odrzucała.
2. Wyjaśniam pojęcia: utylitaryzm, liberalizm, empiryzm, materializm, scjentyzm, ewolucjonizm.
Ad. 1.
Filozofia pozytywizmu zmierzała do oparcia wiedzy wyłącznie na faktach i doświadczeniu. Jej głównym celem było dążenie do postępu cywilizacyjnego poprzez naukę i rozum, odrzucając spekulacje metafizyczne.
Do czego zmierzał pozytywizm?
- Opieranie wiedzy na nauce – uznano, że empiryczne metody badania rzeczywistości są wartościowe.
- Postęp techniczny i społeczny opiera się na edukacji, nauce i pracy u podstaw oraz pracy organicznej.
- Scjentyzm – nauka jako najlepszy sposób wyjaśniania świata i rozwiązywania problemów społecznych.
- Praktyczność wiedzy – wiedza miała mieć zastosowanie w życiu codziennym.
Co odrzucał pozytywizm?
- Metafizykę – spekulacje o naturze bytu, duszy czy Boga uznano za bezpodstawne, ponieważ nie dało się ich zweryfikować naukowo.
- Idealizm i romantyzm – negowano irracjonalność, uczuciowość i mistycyzm typowe dla romantyków.
- Religię jako źródło wiedzy – choć pozytywiści nie zawsze byli ateistami, uważali, że religia nie powinna wpływać na naukę i społeczne postrzeganie rzeczywistości.
Podsumowując, pozytywizm był nurtem dążącym do racjonalnego, naukowego i praktycznego podejścia do świata, odrzucającym wszystko, co nieweryfikowalne empirycznie.
Ad. 2)
Utylitaryzm – doktryna etyczna, według której moralność czynu ocenia się na podstawie jego użyteczności i skutków. Najbardziej znaną formą utylitaryzmu jest zasada „największego szczęścia dla największej liczby ludzi”.
Liberalizm – nurt filozoficzny, polityczny i ekonomiczny opowiadający się za wolnością jednostki, równością wobec prawa i ograniczoną rolą państwa. Wyróżnia się liberalizm klasyczny (wolny rynek, minimalne państwo) i liberalizm współczesny (większa rola państwa w zapewnianiu równości społecznej).
Empiryzm – teoria poznawcza, według której cała wiedza pochodzi z doświadczenia zmysłowego. Przeciwieństwo racjonalizmu.
Materializm – pogląd filozoficzny uznający materię za jedyną rzeczywistość, a świadomość za produkt procesów materialnych.
Scjentyzm – przekonanie, że nauka jest jedynym pewnym źródłem wiedzy o rzeczywistości i że może rozwiązać wszystkie problemy ludzkości. Dominował w epoce pozytywizmu.
Ewolucjonizm – teoria rozwoju organizmów i społeczeństw przez stopniowe zmiany i selekcję naturalną. W biologii związana z Karolem Darwinem, w naukach społecznych – z teoriami Herberta Spencera.
L108 (20 III 2025): Felieton - komentarz do rzeczywistości.
Podr. s. 208 (180 - stary).
Felieton jest gatunkiem publicystycznym, w którym poruszane są w swobodny sposób aktualne tematy i odniesienia do bieżących wydarzeń. Ma charakter subiektywny, stanowi bardzo często jakąś formę relacji z wydarzeń, nie brakuje w nim elementów humoru i satyry. Ukazuje się cyklicznie.
L109 (20 III 2025): Czytanie powieści (Olga Tokarczuk, Lalka i perła).
Podr. s. 226 (178 - stary).
Na następną lekcję minimum z minimum to 10 pierwszych rozdziałów Lalki.
III T4 (23)
L ZAST (24 III 2025): Efekty zastosowania techniki realistycznej w Lalce Bolesława Prusa.
Praca w grupach:
1. Co Prus zyskał przez technikę realistyczną? Co zostało w ten sposób pokazane? W których rozdziałach?
2. Zadania ujęte w kwadraty i przydzielone s. 234.
3. Wymieniam efekty zastosowania techniki realistycznej i podaje przykłady (wskazuję rozdziały i opisuję sytuacje).
L110 (24 III 2025): Realistyczny obraz społeczeństwa w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 228 (209).
Praca nad początkowymi rozdziałami.
1. Rola realisty w powieści XIX wieku: krytyk, lekarz, wychowawca.
2. Praca Bolesława Prusa nad Lalką i główny cel pisarski: zmierzyć się z "wielkimi pytaniami epoki".
Jaką rolę odgrywa arystokracja? Co zrobić z biedotą z Powiśla?
3. Konwencja realistyczna i efekty jej stosowania w Lalce.
P.d. S. 234, zad. 5-8 oraz jedno wybrane z zakresu 9-11.
L111 (26 III 2025): Żydzi, Niemcy, subiekci, kupcy i arystokracja w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 234.
Cel lekcji: Zinterpretujesz fragmenty tekstu dotyczące obrazu społeczeństwa (grup wymienionych w temacie lekcji).
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję starego Mincla.
2. Opisuję zalety i wady Niemców ukazanych w narracji Rzeckiego.
3. Przedstawiam postać Henryka Szlangbauma i omawiam stosunek do niego Wokulskiego i subiekta Lisieckiego.
4. Wyjaśniam fragment, w którym Wokulski przygląda się innym kupcom, przemysłowcom i rzemieślnikom.
5. W oparciu o losy Wokulskiego wyjaśniam zdanie: Z komórki przy sklepie do buduaru hrabiny, co za skok!.
6. Porównuję styl życia mieszczan i arystokratów.
7. Wymieniam efekty zastosowania techniki realistycznej i podaję przykłady (wskazuję rozdziały i opisuję sytuacje).
Cel lekcji i kryteria sukcesu PDF
Cel lekcji i kryteria sukcesu DOC
L112 (26 III 2025): Miłość w czasach nieromantycznych.
Podr. s. 235 (215).
Cel lekcji:
Potrafisz wyjaśnić, czego dotyczy problematyka Lalki i w jaki sposób przedstawiona została w utworze miłość.
Kryteria sukcesu:
1. Określam zasadniczy temat Lalki Bolesława Prusa.
2. Wyjaśniam, co łączy powieść Prusa z oświeceniem, a co - z romantyzmem.
3. Odpowiadam na pytanie, jaką rolę odgrywała miłość w życiu Wokulskiego.
4. Przedstawiam sytuację obrazującą stosunek bohatera do obrazu miłości ukształtowanego przez romantyków (głównie Mickiewicza).
5. Wyjaśniam, jaką prawdę o arystokracji i pospólstwie (niższych warstwach) uświadamia sobie Wokulski.
6. Formułuję wypowiedź dotyczącą wyboru, przed jakim staje Wokulski i wyjaśniam, co mówi o każdej z możliwych dróg.
P.d. Obowiązują kryteria sukcesu z poprzedniej lekcji.
L113 (27 III 2025): Wokulski - pozytywista (?).
Podr. s. 239 (219).
Cel lekcji: Potrafisz wyjaśnić zmiany społeczne zachodzące po upadku powstania styczniowego, a następnie scharakteryzujesz Wokulskiego jako człowieka epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam skutki edyktu uwłaszczeniowego cara Aleksandra II z 1864 r. i wyjaśniam określenie wysadzeni z siodła.
2. Interpretuję scenę wydobywania się Wokulskiego z piwnicy w winiarni Hopfera i wyciągam wnioski na temat cech osobowości bohatera (zwracam uwagę na motyw czerwonych rąk Wokulskiego).
3. Analizuję wystąpienie Wokulskiego dotyczące zakładania spółki do handlu ze Wschodem i wyjaśniam (na podstawie wypowiedzi zgromadzonych), z jakimi problemami musi się zmagać bohater.
4. Omawiam przykłady realizacji przez Wokulskiego założeń pracy organicznej i pracy u podstaw.
PRACA U PODSTAW
- Wysocki i jego brat Kasper, który wolałby być przeniesiony do Skierniewic (s. 75).
PRACA ORGANICZNA:
- Spółka do handlu ze Wschodu - łączy interesy i korzyści ekonomiczne różnych grup społecznych.
L114 (27 III 2025): Trzy pokolenia idealistów.
Wymagania do pracy klasowej - wypracowanie w oparciu o Lalkę Bolesława Prusa i inne utwory literackie.
Podr. s. 243 (223).
Cel lekcji:
Potrafisz wskazać trzy generacje idealistów i scharakteryzować ich postawy, poglądy i system wartości.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam postulaty polskich idealistów.
2. Przedstawiam skrótowo dzieje polskiej inteligencji od czasów oświecenia i określam jej zadania.
3. Analizuję biografię Wokulskiego i Rzeckiego, określam ich wiek i wyjaśniam, które wydarzenia odcisnęły na nich piętno.
4. Charakteryzuję ojca Rzeckiego i wskazuję wartości, które chciał przekazać synowi.
5. Streszczam losy Wokulskiego podsumowującego swoje życie i relacje ze społeczeństwem.
6. Przedstawiam i oceniam argumenty studenta, który odmawia płacenia czynszu.
7. Wskazuję reprezentantów trzech pokoleń idealistów i charakteryzuję ich dążenia, postawy i system wartości.
P.d. Pozostałe kryteria.
IV T1 (24)
L115 (31 III 2025): "Choroby" polskiego społeczeństwa ukazane w Lalce.
Zadanie:
Sporządź notatkę będącą rozwinięciem tematu lekcji. Wskaż stosowne cytaty i je skomentuj.
"Choroby" społeczeństwa:
1. Antysemityzm.
2. Niesprawiedliwy podział dóbr (bieda i bogactwo).
3. Materializm.
Wokulski, mimo swojej wielkiej wrażliwości i romantycznych aspiracji, nie może uciec przed pokusą materializmu, który jest cechą społeczeństwa. To nie tylko jego osobista walka, ale także odzwierciedlenie panujących wówczas wartości, w których sukces mierzony jest poprzez posiadanie dóbr materialnych.
4. Antysemityzm.
5. Zapatrzenie w przeszłość (problem Rzeckiego i Wokulskiego).
6. Hermetyzm arystokracji, który powoduje społeczną stagnację i brak mobilności, czyli brak możliwości awansu społecznego, zwłaszcza wśród niższych warstw społecznych. Bohaterowie, tacy jak Wokulski, starają się przełamać bariery społeczne, ale napotykają na opór zarówno ze strony arystokracji, jak i przedstawicieli niższych klas. Społeczna mobilność jest ograniczona przez sztywne zasady hierarchii społecznej.
7. Rozrzutność arystokracji.
L116 (2 IV 2025): Utopia naukowa w Lalce Bolesława Prusa.
Idealizm - pomocą czy przeszkodą w realizacji ważnych celów i marzeń oraz w relacjach jednostki ze społeczeństwem?
Podr. s. 228.
Omówić fr. 1. i 2. Całość fr. obowiązuje.
Czy Julian Ochocki wpisuje się w etos mieszczański?
Realizacja tematu lekcji.
1. Zdefiniuj pojęcie utopii.
2. Utopia Wokulskiego:
Charakter: Utopia społeczna i technologiczna.
Treść: Wokulski wierzy w możliwość stworzenia lepszego społeczeństwa poprzez postęp naukowy, technologię i poprawę warunków życiowych.
Ograniczenia: Jego wizja napotyka opór ze strony społeczeństwa, które nie jest gotowe na radykalne zmiany (klasowe uprzedzenia, konserwatyzm społeczny).
3. Utopia Rzeckiego:
Charakter: Utopia polityczna.
Treść: Rzecki wyobraża sobie przyszłość Francji, w której władza należy do potomków Napoleona Bonaparte. Jego utopia jest pełna nostalgii za czasami napoleońskimi.
Ograniczenia: Rzecki nie dostrzega, że świat się zmienił, a jego polityczne marzenie o powrocie do dawnych porządków jest już nierealne. Światem rządzą silniejsi (np. Prusy), co mu uświadamia Wokulski.
4. Utopia Ochockiego:
Charakter: Utopia naukowa.
Treść: Ochocki, młody wynalazca, wierzy w to, że nauka i technologia mogą przynieść dobrobyt i rozwiązać problemy społeczne.
Ograniczenia: Jego idealistyczne podejście nie bierze pod uwagę ludzkiej natury i oporu społecznego, przez co jego marzenia są nieosiągalne.
5. Utopia Geista:
Charakter: Utopia filozoficzna.
Treść: Geist poszukuje sensu w nauce i jej wpływie na kulturę oraz społeczeństwo. Jego utopia dotyczy idealistycznej wizji przyszłości opartej na rozumie.
Ograniczenia: Brak praktycznych narzędzi i realnej siły, by zmienić świat na lepsze.
Kwintesencja problemu utopii w Lalce:
Wspólna cecha: Wszystkie te postacie mają utopijne wizje poprawy świata, jednak ich marzenia napotykają na bariery – opór społeczny, nierówności klasowe, brak gotowości do zmian oraz ludzka natura.
Krytyka utopii: Prus ukazuje, że idealistyczne wizje, choć mogą być inspirujące, są w rzeczywistości nierealne w kontekście istniejących struktur społecznych i mentalności. Utopia w powieści jest raczej iluzją, a dążenie do niej kończy się rozczarowaniem.
L117 (2 IV 2025): Topos "theatrum mundi" w "Lalce".
Utopia w Lalce. Omów zagadnienie, odnosząc się do wybranych bohaterów. Czy wśród utopijnych wyobrażeń i projektów są takie, które mają szansę na realizację? W wypowiedzi zaprezentuj wybrane cytaty i je skomentuj.
Podr. s. 254 (234).
1. Tytuł utworu.
2. Topos theatrum mundi we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego - związek tego toposu z koncepcją vanitas.
3. Interpretacja sytuacji związanej z "teatrem marionetek" Rzeckiego (zad. 1., s. 257 z analizy).
4. Poglądy prezesowej Zasławskiej na temat kobiet (zad. 2, s. 257).
P.d. S. 257, zad. 4-9 parzyści - parzyste, nieparzyści - nieparzyste.
L118 (3 IV 2025): Lalka jako powieść realistyczna i wychodząca poza realizm (nowy kształt powieści).
Odniesienia do poprzedniej lekcji.
1. Zilustruj tezy postawione we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego fragmentami wypowiedzi Rzeckiego, komentującego teatr marionetek, czyli wystawę sklepową złożoną z różnych zabawek. Porównaj topos theatrum mundi w obu utworach.
2. Co sądzi o kobietach prezesowa Zasławska? Co przy okazji mówi o mężczyznach? Co ją dziwi?
3. Przedstaw swoje propozycje interpretacji tytułu Lalka (minimum trzy koncepcje).
4. Przygotuj notatkę syntetyzującą na temat różnych realizacji toposu theatrum mundi w różnych tekstach kultury (zadanie dodatkowe).
Realizacja tematu lekcji.
Podr. s. 258.
Zad. s. 260.
Lalka jako powieść realistyczna:
L119 (3 IV 2025): Język ezopowy w Lalce.
Podr. s. 261 (241).
Działanie wstępne:
Interpretacja bajki Ezopa Dzieci i żaby.
Koło jeziora
Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
Wyjaśnienie pojęcia język ezopowy.Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
1. Interpretacja fr. wypowiedzi na temat Wokulskiego (s. 262 - motyw piwa, które trzeba pić po dziś).
2. Praca z fr. Lalki usuniętym przez cenzora s. 264 (244).
P.d. S. 264, zad. 4, 5, 6 . Jedno można pominąć.
IV T2 (25)
L120 (7 IV 2025): Stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny (style funkcjonalne).
Podr. s. 247.
1. Styl - pojęcie odnoszące się do różnych kontekstów.
2. Styl językowy - mechanizmy jego kształtowania się.
3. Pojęcie idiolektu.
4. Trzy odmiany języka narodowego: ogólna, środowiskowa i terytorialna.
5. Język oficjalny a język potoczny. Dlaczego język potoczny jest podstawowym stylem polszczyzny?
6. Style funkcjonalne (potoczny, retoryczny, dziennikarsko-informacyjny, publicystyczny, urzędowy, naukowy, style artystyczne).
Pytanie kluczowe:
Czy wg Ciebie styl językowy powinno się traktować analogicznie jak inne style (np. w modzie, architekturze, muzyce, odżywianiu), czy jest to jednak zjawisko o innym charakterze?
P.d. Tekst Tuszyńskiej s. 268 - jaki styl?
L121 (9 IV 2025): Praca klasowa - sprawdzian znajomości problematyki i treści Lalki Bolesława Prusa.
L122 (9 IV 2025): Język środowiskowy - stylizacja środowiskowa.
Podr. s. 270 (250).
1. Pojęcie socjolektu.
2. Stylizacja środowiskowa.
3. Jakie funkcje może pełnić w utworze literackim zastosowanie stylizacji środowiskowej?
4. Zad. dotyczące Lalki, s. 272.
P.d.
Zadania jawne CKE. Jedno zadanie wg numerów. Jedno wybrane z zakresu parzystych i nieparzystych.
IV T3 (26)
L123 (14 IV 2025): Lalka Bolesława Prusa na egzaminie maturalnym pisemnym i ustnym.
1. Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania?
2. Różne oblicza przyjaźni.
3. Praca jako pasja człowieka.
4. Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie?
5. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością.
6. Jakie cechy charakteru ułatwiają człowiekowi osiągnięcie celu?
7. Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi?
Praca w dokumencie Classroom.
P.d. Dokończyć pracę w dokumencie Google - konteksty.
L124 (16 IV 2025): Wnioski z analizy pracy klasowej (problematyka i treść Lalki).
Zad. jak wyżej (jawne CKE) - wnioski z analizy wpisów w dokumencie (zwłaszcza konteksty).
L125 (16 VV 2025): Znaczenie Lalki Bolesława Prusa w polskiej kulturze.
Odnośnie tematu:
Jaką prawdę o polskim społeczeństwie i człowieku chciał przedstawić Prus? Jaka była jego główna intencja?
Prus niewiele przekonań mógł wyrazić wprost. Chciał jednak pokazać, że większość problemów społecznych wynika z dwóch przyczyn: - skostniałego i anachronicznego spadku po Rzeczypospolitej szlacheckiej (bierność i nieudolność arystokracji, chore ambicje ludzi wywodzących się ze szlachty),
- braku silnego państwa polskiego, które mogłoby stymulować rozwój kraju (był zwolennikiem silnej władzy centralnej, której przykładem mogły być rządy Bismarcka - "żelaznego kanclerza").
IV T4 (27)
L126 (23 IV 2025): Lalka Bolesława Prusa - podsumowanie.
W ramach przygotowania do redagowania wypracowania wg standardów maturalnych - praca nad dwoma przykładowymi tematami:
1. Człowiek w poszukiwaniu swojego miejsca w społeczeństwie.
2. Czy człowiek może w pełni decydować o własnym losie?
L127 (23 IV 2025): Adaptacje filmowe Lalki Bolesława Prusa.
Jeszcze raz ćwiczenie w interpretacji wskazanych fragmentów filmu (opis sytuacji, bohaterowie, problem, kontekst).
L128-129 (24 IV 2025): Praca klasowa - wypracowanie (Lalka Bolesława Prusa i inne utwory literackie).
IV - T5 (27 - dwa tyg. krótsze)
L130 (28 IV 2025): Historia w kształcie literackim (Potop Henryka Sienkiewicza).
Na ocenę:
Człowiek wobec wyroków losy. Forma ustna lub pisemna.
Pytania dotyczące rozdziałów I-XIII: 1. Jak to się stało, że Andrzej Kmicic miał poślubić Aleksandrę Billewiczównę? (s. 7-8).
2. Co się stało w Lubiczu z portretami? (r. II)
3. Dlaczego Kmicic napadł na zaścianek Butrymów? (r. V, s. 52) 4. Co się stało w czasie uczty w Kiejdanach?
Podr. s. 275.
1. Trylogia Henryka Sienkiewicza.
2. Cechy gatunkowe powieści historycznej.
3. Kontekst historyczny.
4. Powieść ku pokrzepieniu serc.
S. 279, zad. 1-5 z analizy.
L131 ( V 2025): Sposoby kreacji sylwetki Janusza Radziwiłła.
Podr. s. 276.
Realizacja tematu lekcji:
S. 279, zad. dotyczące Janusza Radziwiłła.
P.d. Obowiązuje tom I i zad. dotycząca Janusza Radziwiłła.
L132 ( V 2025): Społeczeństwo polskie czasu klęski.
Scharakteryzuj sylwetkę Janusza Radziwiłła. Czy Sienkiewicz przedstawił tego bohatera obiektywnie?
Podr. s. 280.
Sienkiewicz i romantycy wobec historii Polski szlacheckiej (porównanie).
P.d.
1. Czy zgadzasz się z opinią wyrażoną w podręczniku? Który z poetów romantycznych dokonał krytyki szlachty?
2. S. 283, zad. 1-6.
L133 ( V 2025): Sienkiewiczowski model patriotyzmu.
Na ocenę: zad. 1-6, s. 283 oraz problem poety romantycznego, który dokonał krytyki szlachty.
Podr. s. 284.
P.d. S. 287-288, zad. 1-6 lub 6 i 8.
V T1 (28)
L ( VI 2025): Refleksje historiozoficzne i mity kompensacyjne Sienkiewicza.
Wnioski z wpisów w dokumencie na Classroomie.
W oparciu o te wnioski - zadanie:
Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
L142 ( VI 2025): Miłość z przeszkodami.
Podr. s. 289.
Cechy literatury popularnej (podr. s. 292).
P.d. S. 292, zad. 1-11 lub 12.
L143 ( VI 2025): Andrzej Kmicic a Jacek Soplica.
Na ocenę: s. 292, zad. 1-11 lub 12 (przeszkody w miłości Kmicica i Oleńki).
Podr. s. 293.
1. Jak Witold Gombrowicz ocenia Sienkiewicza i odbiór czytelniczy jego prozy i jak wyjaśnia to zjawisko?
2. Podobieństwa między bohaterami wg kryteriów (s. 296, zad. 2).
3. Różnice między bohaterami wg kryteriów (s. 297, zad. 3).
P.d. Rekonstrukcja losów Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica (s. 296, zad. 1).
L144 ( VI 2025): Bohaterowie zbiorowej wyobraźni w kulturze.
Podr. s. 297.
P.d. S. 296-297, zad. 1., 6.
L145 ( VI 2025): Dawność w języku Potopu.
Na ocenę wybrane zadanie lub pomysły do każdego z zadań:
Zadania jawne CKE:
1. Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
2. Motyw przemiany wewnętrznej bohatera.
3. Postawy odwagi i tchórzostwa.
Podr. s. 298.
1. Archaizmy i ich rodzaje:
a) fonetyczne (krzest),
b) leksykalne, (białogłowa)
c) semantyczne, (świetlica - 'pokój gościnny we dworze, potem duży pokój w domu', obecnie - 'sala w szkole'),
d) frazeologiczne (stroić firleje - 'żartować'),
e) słowotwórcze (dawne formacje słowotwórcze, np. samoczwart 'sam z trzema towarzyszami', w sumie 'we czworo'),
f) fleksyjne (nieużywane końcówki fleksyjne, np. wilcy),
g) składniowe (np. umieszczanie orzeczenia na końcu zdania, tak jak to miało miejsce w łacinie).
2. Archaizacja.
Uwaga! Po wiosennej przerwie świątecznej podr. 3.1.
Obowiązuje Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego.