PRAKTYKI WE IX
X - T1
L1 (30 IX 2024): Lekcja organizacyjna (POW, lektury, cele, wymagania, terminy, ...).
LEKTURY 2025
PRZEDMIOTOWE OCENIANIE WEWNĄTRZSZKOLNE
WYMAGANIA
NOWA PODSTAWA
LISTA JAWNYCH ZADAŃ W CZĘŚCI USTNEJ
Informator maturalny od roku szkolnego 2024/2025
Matura - egzamin ustny - prezentacja PP
Matura - egzamin pisemny - prezentacja PP
L2 (30 IX 2024): Samotność poety, tęsknota za ojczyzną czy fascynacja przestrzenią orientalną w Stepach akermańskich Adama Mickiewicza?Podr. s. 129.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz sonet Stepy akermańskie w kontekście biograficznym i kulturowym (orientalizm), zwracając uwagę na funkcje środków poetyckich opisujących przyrodę i wyrażających uczucia.
Kryteria sukcesu:
1. Przypominam sobie definicję sonetu jako gatunku i jego historię.
2. Znam fakty biograficzne związane z powstaniem utworu i wyjaśniam, dlaczego sonet Stepy akermańskie nie pasuje do całego cyklu Sonetów krymskich.
3. Określam funkcje skrzyżowania środków stylistycznych związanych z akwatyką ze środkami opisującymi przestrzeń stepu.
4. Decyduję, czy utwór wyraża przede wszystkim samotność poety, tęsknotę za ojczyzną, czy też fascynację przestrzenią orientalną - uzasadniam swój wybór.
Stepy akermańskie - cel i kryteria sukcesu do wydruku
Ad. 3) Omówienie pierwszej strofy - linia prosta - step, linia falista - ocean.
L3 (2 X 2024): Doświadczenie w sytuacji ekstremalnej i jego wpływ na świadomość człowieka (sonet Burza Adama Mickiewicza).
Podr. s. 131.
Cel lekcji:
Interpretujesz sonet Burza Adama Mickiewicza w kontekście doświadczenia egzystencjalnego i określasz funkcje środków stylistycznych ożywiających obraz żywiołu morskiego.
Kryteria sukcesu:
1. Określam funkcje instrumentacji głoskowej, rekonstruując przebieg wydarzeń na okręcie.
2. Wyjaśniam, w jaki sposób zostały uzyskane efekty artystyczne za pomocą metafor, hiperboli i personifikacji.
3. Redaguję własne kryterium sukcesu.
Ad. 3. Przykłady:
Wyciągam wnioski z porównania zachowania różnych osób na okręcie z zachowaniem i słowami podróżnego.
P.d.
1. Kryteria jak na lekcji.
2. Wybrać jedno zadanie z zakresu Zad. 1-10, s. 131-132.
L4 (3 X 2024): Historiozofia w scenerii Orientu (Adam Mickiewicz, Bakczysaraj).
W jaki sposób przedstawiana jest przyroda w tekstach kultury? Omów zagadnienia na podstawie wiersza Burza Adama Mickiewicza i uwaględnij wybrany kontekst.
Podr. s. 133.
Cel lekcji:
Zinterpretujesz sonet Bakczysaraj w kontekście historiozoficznym, zwracając uwagę na motyw vanitas i odniesienia do świata natury i kultury.
Kryteria sukcesu:
1. Znam kontekst historyczny związany z historią Tatarów zamieszkujących Krym.
2. Wskazuję w wierszu elementy przynależne do przestrzeni natury i do przestrzeni kultury.
3. Wyjaśniam sens aluzji do biblijnej Księgi Daniela.
4. Interpretuję efekt znaczeniowy zastosowania instrumentacji głoskowej.
5. Odczytuję refleksję historiozoficzną zawartą w wierszu.
X - T2
L5 (9 X 2024): Redagowanie wypowiedzi pisemnej w oparciu o wybrany utwór z cyklu Sonety krymskie.
Do wyboru:
1. Zad. 1-9 s. 134-135.
lub
2. Wypracowanie na ok. 300 słów na temat:
Człowiek wobec przyrody. Omów zagadnienie na podstawie sonetu Bakczysaraj (s. 134).
L6 (10 X 2024): Romantyczny pielgrzym (Ajudah Adama Mickiewicza).
Interpretacja sonetu Ajudah. Podr. s. 138.
1. Uczniowie proponują słowa kluczowe (z tekstu i spoza tekstu).
2. Podział wiersza - która część jest nadrzędna (zad. 1. s. 138).
3. Pozostałe zadania z analizy.
P.d. Zad. z interpretacji i zad. 8. z wartości i postaw, jedno wybrane z zakresu 9-10. s. 138-139.
Wymagania do pracy klasowej:
Celem pracy klasowej jest sprawdzenie umiejętności interpretacji utworu poetyckiego w formie pracy pisemnej.
Wymagania szczegółowe:
1. W części pierwszej pracy klasowej redagujesz wypracowanie, będące interpretacją jednego z trzech sonetów Adama Mickiewicza z cyklu Sonety krymskie: Stepy akermańskie, Burza, Bakczysaraj.
2. W tej części nie korzystasz z tekstu, co oznacza, że musisz pamiętać o elementach problematyki i przynajmniej jednym środku stylistycznym i jego funkcji.
3. Po 10-20 minutach oddajesz część pierwszą i otrzymujesz tekst tego samego utworu, który miałeś/-aś w części pierwszej.
4. W części drugi redagujesz analogiczne wypracowanie jak poprzednio, ale tym razem korzystasz z tekstu.
5. W pracy należy zwrócić uwagę na postawienie tezy argumentacyjnej, określającej główny problem utworu i na odpowiednią argumentację.
6. Ważne jest, abyś określił/-a funkcje przynajmniej jednego środka stylistycznego w części pierwszej i dwóch środków w części drugiej.
7. Postaraj się odnieść do wybranego kontekstu.
8. Praca powinna być odpowiednio skomponowana.
X - T3
L7 ( I 2025): Praca klasowa - interpretacja wybranego sonetu Adama Mickiewicza.
Wypożyczyć III część Dziadów Adama Mickiewicza. L ( X 2024): Wnioski z analizy pracy klasowej (sonety Adama Mickiewicza).
L ( X 2024): Analiza arkusza maturalnego CKE - test historycznoliteracki.
Obowiązuje znajomość treści III części Dziadów.
L ( X 2024): Polski arcydramat romantyczny - III część Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 160.
1. Czas i miejsce powstania Dziadów drezdeńskich (s. 160).
2. Obrzęd dziadów (wyraz kultu zmarłych).
3. Cechy dramatu romantycznego.
4. Sceniczność czy asceniczność dramatu romantycznego? Na czym polegały problemy oraz jak zostały przezwyciężone?
5. Budowa dramatu - uwagi o przedmowie i dedykacji.
6. Budowa całości - najważniejsze elementy scen.
L ( X 2024): Przedmowa autora, dedykacja, motto i Prolog do III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji przedmowy Mickiewicza, dedykacji, motta oraz Prologu do III części Dziadów, zwracając uwagę na cele, jakie postawił sobie Mickiewicz, tworząc Dziady drezdeńskie.
Kryteria sukcesu:
1. Wskazuję w w/w częściach odniesienia historyczne i wyjaśniam ich funkcje.
2. Wskazuję w w/w częściach odniesienia religijne i wyjaśniam ich funkcje.
3. Charakteryzuję postać Więźnia (Gustawa), biorąc pod uwagę punkt widzenia Anioła Stróża, Anioła i Duchów nocnych oraz Duchów z lewej strony.
4. Interpretuję wymowę zmiany imienia Gustawa, który przybiera imię Konrada.
X - T4
L13 ( X 2024): Środowisko patriotów w III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 166.
Cel lekcji:
Potrafisz scharakteryzować młodych patriotów, których postawy i zamierzenia zostały przedstawione w scenie I aktu I.
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję miejsce i czas wydarzeń ukazanych w scenie I, zwracając uwagę na przemieszczanie się bohaterów.
2. Opisuję reakcje nowicjusza Żegoty i sposób uświadamiania go przez współwięźniów odnośnie sytuacji, w jakiej się znalazł on i jego kompani.
3. Wyjaśniam, jakim represjom poddawana była młodzież polska przez władze carskie.
4. Przedstawiam propozycję złożoną przez Tomasza współwięźniom i omawiam odpowiedź Frejenda.
P.d. Interpretacja opowieści Sobolewskiego.
L14 ( X 2024): III część Dziadów - analiza zadań jawnych CKE.
Zadania jawne CKE do III części Dziadów:
1. Funkcje snu i widzenia w utworze literackim. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Motyw walki dobra ze złem o duszę ludzką.
3. Losy młodzieży polskiej jako temat utworów literackich.
4. Ludzkie dążenie do wolności.
5. Kreacje ludzi nieprzeciętnych.
6. Przypowieść i jej funkcje w utworze literackim.
7. Bohater literacki wobec samotności.
8. Literacka kreacja Matki-Polki i jej symboliczne znaczenie.
9. Dramat romantyczny i narodowy.
10. Motywy biblijne i ich znaczenie w utworze literackim.
11. Różne relacje bohaterów literackich z Bogiem.
12. Sybir jako symbol cierpienia narodu.
13. Bunt wobec zła.
Omówiono dwa pierwsze zadania.
L15 ( X 2024): Opowieść Jana Sobolewskiego ze sceny I III części Dziadów w kontekście martyrologii i mesjanizmu.
Martyrologia młodzieży.
Podr. s. 167, zad. s. 170 / Tekst s. 104 i dalej (wersy 198-288).
Redagowanie planu dekompozycyjnego wypowiedzi.
L16 ( X 2024): Zróżnicowanie rodzajowe i stylistyczne fragmentów sceny I III części Dziadów.
Sporządź wykaz odrębnych fragmentów stanowiących pewną całość (po opowieści Sobolewskiego).
1. Bajka Goreckiego opowiedziana przez Żegotę.
2. Pieśń bluźniercza Jankowskiego.
3. Opowieść Kaprala.
4. Pieśń Feliksa.
5. Pieśń zemsty Konrada.
6. Mała improwizacja.
P.d. Podr. s. 178. zad. 1, 2, 3, 4, 5.
XI - T1 (5)
L17 ( XI 2024): Bajka Goreckiego, Pieśń Feliksa i Mała Improwizacja Konrada - interpretacja.
Interpretacja odrębnych fragmentów stanowiących pewną całość (po opowieści Sobolewskiego).
1. Bajka Goreckiego opowiedziana przez Żegotę.
2. Pieśń bluźniercza Jankowskiego.
3. Opowieść Kaprala.
4. Pieśń Feliksa.
5. Pieśń zemsty Konrada.
6. Mała improwizacja.
Ad. 3)
Jaką rolę może odgrywać humor i jakie może przybierać odcienie?
Powyższe części były już omawiane na lekcji nr 37, ale nie do końca.
L18 ( XI 2024): Wizja poezji i poety w III części Dziadów.
Podr. s. 175.
Cel lekcji:
Interpretuję fragmenty Wielkiej Improwizacji, zwracając uwagę na postawę Konrada wobec innych poetów, oczekiwania wobec własnej poezji i żądania kierowane do Boga.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojęcie improwizacji i odwołuję się do antycznych wyobrażeń na temat źródeł natchnienia poetyckiego.
2. Opisuję sposób postrzegania przez Konrada relacji z ludźmi (w. 1-9).
3. Omawiam funkcje metafor i epitetów określających poezję ("pieśń").
4. Redaguję notatkę syntetyzującą na temat pragnień Konrada-poety.
5. Wyjaśniam określenie "rząd dusz".
P.d. S. 178, zad. 7.
L19 ( XI 2024): Środowisko patriotów w III części Dziadów.
Czy rząd dusz jest możliwy?
Podr. s. 166.
P.d. Porównać towarzystwo stolikowe i towarzystwo przy drzwiach w oparciu o całą scenę VII.
L20 ( XI 2024): III część Dziadów Adama Mickiewicza - praca klasowa.
XI - T2 (6)
L21 ( XI 2024): Lojaliści i zdrajcy w III części Dziadów.
Spr. p.d. z L40:
1. Porównaj towarzystwo stolikowe i towarzystwo przy drzwiach w oparciu o całą scenę VII. W tym celu ustal kryteria porównania:
- skład grupy,
- temat rozmów,
- język, jakim się posługują,
- stosunek do spraw związanych z sytuacją polityczną i prześladowaniami,
- sposób patrzenia na rolę literatury,
- stosunek do cara i Rosji.
2. Losy Cichowskiego.
Podr. s. 171.
1. Zinterpretuj wypowiedź Wysockiego porównującego naród do lawy.
2. Sporządź wykaz bohaterów należących do lojalistów.
3. Scharakteryzuj na podstawie sceny VIII:
a) Doktora,
b) Pelikana,
c) Bajkowa,
d) Senatora.
L22 ( XI 2024): Wnioski z analizy pracy klasowej - wypracowanie (standardy maturalne).
L23 ( XI 2024): Romantyczny prometeizm w III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Podr. s. 179.
Jakie funkcje mogą pełnić odwołania do mitologii?
Sylwetka i symbolika mitologicznego Prometeusza.
L24 ( XI 2024): Myśl mesjanistyczna Mickiewicza (Widzenie księdza Piotra).
Podr. s. 182.
S. 187 zad. 3 - alegoryczna opowieść o rozbiorach Polski.
P.d. S. 187, zad. 6, 9 i jedno wybrane.
XI - T3 (7)
L25 ( XI 2024): Funkcje fantastyki w III części Dziadów.
Redagowanie wypowiedzi ustnej wg standardów maturalnych.
L26 ( XI 2024): Literackie wizerunki matek: III część Dziadów i Lament świętokrzyski.
Kryteria:
1. Elementy wspólne:
1. Niezwykła wrażliwość obu bohaterek na cierpienie syna.
2. Obydwie matki wypowiadają się w sytuacji obecności innych osób.
Elementy odmienne:
1. W przypadku Matki Boskiej dominują elementy wizualne (widzi rozkrwaione me narodzenie) a u Rollisonowej dominują bodźce akustyczne.
2. Matka Boska zwraca się do konkretnych adresatów lirycznych (Chrystus, Anioł Gabriel), ale też do starych i młodych oraz do matek; Rollisonowa zwraca się przede wszystkim do Senatora, ale też do panienki, który przybiegła z sali balowej, żeby prosić gospodarza o powrót do gości. Odbiorcami jej wypowiedzi są najpierw ludzie z otoczenia Senatora, a potem uczestnicy balu.
3. Pani Rollisonowa działa aktywnie, ma nadzieję, że uratuje syna, natomiast Matka Boska wie, że już syna nie uratuje, ubolewa nas swoją bezradnością, nawet nie może napoić syna, gdyż wisi za wysoko.
P.d.
W jaki sposób w różnych tekstach kultury przedstawiani są wrogowie ojczyzny?
L27 ( XI 2024): W jaki sposób w różnych tekstach kultury przedstawiani są wrogowie ojczyzny?
1. Kreacja sylwetki Nowosilcowa.
W jaki sposób Nowosilcow przedstawiony jest w scenie VI?
- z didaskalium dowiadujemy się, że Nowosilcow żyje w komfortowych warunkach, jego sypialnia jest wspaniała;
- obraz życia Nowosilcowa tworzy kontrast z obrazem życia Litwinów i Polaków (np. sytuacja więźniów z klasztoru Bazylianów, sytuacja Cichowskiego i jego rodziny, katowanie Rollisona).
- przy postaci uosabiającej zło pojawiają się tylko diabły, które nazywają Senatora braciszkiem, najmilszym synem, a więc widzą w nim kogoś bliskiego sobie,
2. Sposób przedstawienia obrazu wrogów ojczyzny w wybranym tekście kultury.
P.d. Można poszerzyć pracę wykonywaną na komputerze.
L28 ( XI 2024): Interpretacja plakatów teatralnych (III część Dziadów A. Mickiewicza na deskach scenicznych).
Poszukaj informacji na temat spektaklu Dziady w reż. Kazimierza Dejmka i wydarzeń politycznych w roku 1968. Podaj źródło informacji.
XII - T1 (8)
L29 ( XII 2024): Analiza Ustępu do III części Dziadów: Droga do Rosji, Przedmieścia stolicy, Petersburg.
Praca w sześciu grupach (sześć części Ustępu).
1. Co stanowi najważniejszy problem? Omów ten problem.
2. Co wiąże dany fragment ze scenami III części Dziadów?
3. Interpretacja wybranego, ważnego dla wymowy utworu fragmentu (objętość: 10-20 wersów).
Praca w grupach wg numerów.
Nr 7 fr. 2, ...
P.d.
Obowiązuje Ustęp: Droga do Rosji, Przedmieścia stolicy, Petersburg.
L30 ( XII 2024): Interpretacja wiersza Do przyjaciół Moskali Adama Mickiewicza.
Zakreślanie słów i zdań kluczowych.
L31 ( XII 2024): Współczesne nawiązania do mesjanizmu.
Na ocenę: zadanie poniżej, interpretacja Ustępu lub plakat.
W jaki sposób w różnych tekstach kultury przedstawiany jest motyw przyjaźni i jakie pełni funkcje? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Adama Mickiewicza Do przyjaciół Moskali i odnieś się do innego utworu literackiego.
Podr. s. 188.
Zadania jawne CKE do III części Dziadów:
1. Funkcje snu i widzenia w utworze literackim. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Motyw walki dobra ze złem o duszę ludzką.
3. Losy młodzieży polskiej jako temat utworów literackich.
4. Ludzkie dążenie do wolności.
5. Kreacje ludzi nieprzeciętnych.
6. Przypowieść i jej funkcje w utworze literackim.
7. Bohater literacki wobec samotności.
8. Literacka kreacja Matki-Polki i jej symboliczne znaczenie.
9. Dramat romantyczny i narodowy.
10. Motywy biblijne i ich znaczenie w utworze literackim.
11. Różne relacje bohaterów literackich z Bogiem.
12. Sybir jako symbol cierpienia narodu.
13. Bunt wobec zła.
L32 ( XII 2024): Wypowiedzi niejednoznaczne.
Podr. s. 91.
P.d. Zad. s. 193 wszystkie.
XII - T2 (9)
L33 ( XII 2024): Romantyczny topos ojczyzny - współcześnie.
Podr. s. 198.
Analiza zadań jawnych CKE dotyczących Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (wydruk zadań).
P.d. S. 200, zad. 3-6 oraz jedno wybrane z zakresu 7-9.
Zadania jawne CKE do Pana Tadeusza - przekazano wydruk.
L34 ( XII 2024): Romantyczna poezja egzystencji (Adam Mickiewicz, Nad wodą wielką i czystą).
Podr. s. 201.
UWAGA! 13 IV trzeba znać treść Kordiana Juliusza Słowackiego.
Kontekst biograficzny.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Nad wodą wielką i czystą... Adama Mickiewicza, zwracając uwagę na rolę motywu przyrody i symbolikę płynięcia.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam, na czym polega specyficzna budowa utworu.
2. Rozumiem pojęcie pejzażu mentalnego i potrafię je wyjaśnić własnymi słowami.
3. Interpretuję puentę utworu i znajdujący się w niej motyw (symbol) płynięcia.
4. Wyjaśniam, na czym polega związek wiersza z zagadnieniami egzystencjalnymi i autotematycznymi.
5. Wyjaśniam pojęcie motyw akwatyczny.
L35 ( XII 2024): Romantyzm - podsumowanie.
Podr. s. 101.
Cel lekcji:
Uporządkujesz wiadomości dotyczące najistotniejszych zagadnień związanych z romantyzmem.
Kryteria sukcesu:
1. Wymieniam najważniejsze koncepcje epoki romantyzmu związane z pytaniami o przyszłość ojczyzny i wyjaśniam, na czym polegają (prometeizm, mesjanizm, winkelriedyzm, wallenrodyzm, solidaryzm społeczny).
2. Omawiam poglądy romantyków na temat roli miłości (w oparciu o teksty literackie i biografie autorów).
3. Przedstawiam poglądy romantyków na temat historii.
4. Wyjaśniam, na czym polegają związki romantyzmu z kulturą ludową.
5. Redaguję krótką wypowiedź na temat następujących motywów: dziecko, rewolucja, artysta, polskość.
Przebieg lekcji: Praca w formularzu Google: "Romantyzm - podsumowanie" (jedno przydzielone zadanie wg numeracji).
Na następnej lekcji rozliczenie wszystkich kryteriów.
L36 ( XII 2024): Praca klasowa - język polski w użyciu.
Podano cel lekcji i kryteria sukcesu (samodzielna praca na lekcji). Reszta w domu I - T1 (10)
L37 ( I 2025): Wnioski z analizy pracy klasowej.
L38 ( I 2025): "Wiek pary i elektryczności" a romantyzm.
Uwaga! Wypożyczamy Lalkę Bolesława Prusa.
Romantyzm - sprawdzenie wiadomości.
Na ocenę wg kryteriów jak wyżej.
Podr. s. 110.
Cel lekcji:
Poznasz koncepcje i wartości charakterystyczne dla pozytywizmu i porównasz je z ideami epoki romantyzmu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
4. Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
P.d. Obowiązują kryteria.
L39 ( I 2025): Praca z tekstem Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują.
Na ocenę - lekcja 49, problem zasadniczy - porównanie epok.
Podr. s. 112.
P.d. W dalszym ciągu kryteria jak w formularzu Google. Możliwość poprawy.
L40 ( I 2025): Hasła polskiego pozytywizmu.
Kryterium 1. Wyjaśniam wpływ upadku powstania styczniowego na zmianę sytuacji ekonomicznej społeczeństwa oraz na stosunek do koncepcji walki o wolność.
Michał M.
Upadek powstania styczniowego uświadomił Polaków, że odzyskanie niepodległości poprzez walkę jest
niemożliwe biorąc dodatkowo pod uwagę fakt, że car Aleksander I uwłaszczył chłopów i społeczeństwo polskie nie mogło liczyć na pomoc
tej licznej i zaangażowanej wcześniej społeczności. Chłopi pomagali w powstaniach, aby odzyskać ziemię od szlachty, a teraz nie chcieli
ryzykować życia skoro mieli to do czego dążyli. Społeczeństwo polskie zamiast walczyć zbrojnie zaczęło stosować pracę organiczną i pracę
u podstaw, które były głównymi koncepcjami w pozytywizmie. Chcieli pracować i kształcić społeczeństwo, żeby było dobrze rozwinięte w momencie
gdy pojawi się możliwość na odzyskanie niepodległości. Chcieli zapewnić dobry start ojczyźnie.
Kryterium 2. Charakteryzuję pozytywistów warszawskich, zwracając uwagę na pochodzenie tej grupy oraz jej rolę jako inteligencji.
Beata M.
Pozytywiści warszawscy byli inteligencją pochodzenia szlacheckiego, które utraciło majątek na wskutek
represji carskich. Przenieśli się do miasta, gdzie nie mogli się odnaleźć. Ale mieli jeden wspólny cel - odbudowę państwa polskiego.
Fundamentalny wpływ na kształtowanie się polskiego pozytywizmu miała Szkoła Główna w Warszawie, gdzie wykłady po 1867 roku odbywały się w języku polskim.
Kryterium 3. Przedstawiam okoliczności polityczne działalności społeczników wielkopolskich.
Michał M.
Podczas zaborów na obszarze wielkopolskich panował "Kulturkampf" i działała Hakata. Ich zadaniem było
wyparcie polskiego pierwiastka z ludzi mieszkających na danym obszarze. Panowała totalna germanizacja. Zaborcy nie chcieli, aby w Polakach
została jakakolwiek "polskość". Wykupywali oni ziemie od Polaków i wprowadzali zasady utrudniające im życie. Symbolem oporu stał się Michał
Drzymała ze swoim słynnym wozem cyrkowym.
Kryterium 4.Oceniam postawy krakowskich stańczyków.
Beata M.
Galicja po 1867 roku uzyskała szeroką autonomię kulturalną i społeczną. Powstało zgromadzenie zwane
stańczykami od ,,Teki Stańczyka" oraz działali w Krakowie, więc zwano ich stańczykami krakowskimi. Tworzyli różne samorządy i ugrupowania,
np:. szkołę historyczną, gdzie narodziła się refleksja nad historią.
Kryterium 5. Porównuję romantyzm i pozytywizm w sferze polityczno-społecznej, ideowej i w sferze sztuki - potrafię skonfrontować trzy elementy w sferze pierwszej i po jednej w następnych, ale bez korzystania z podręcznika.
Ramona K.
W sferze polityczno-społecznej:
- romantyzm: ludzie uważali i nazywali się narodem, mimo tego, że Polska nie istniała, ważna była prowincja, wolność można uzyskać przez wywoływanie wojen, czy rewolucji,
- pozytywizm: ludność nie identyfikowała się aż tak bardzo z ojczyzną, nie była nazywana narodem a społeczeństwem, miasto stało się lepsze od wsi, wolność można uzyskać pracą, planami nad zmianami rzeczy, które nie odpowiadają społeczeństwu.
sfera ideowa:
- romantyzm: ważny był świat metafizyczny, oraz wszystko co z nim związane wraz z wiarą w Boga
- pozytywizm: przestano wierzyć, że istnieje świat metafizyczny, zaczęto odchodzić od wiary w Boga przez co pojawił się ateizm.
- romantyzm: ludzie uważali i nazywali się narodem, mimo tego, że Polska nie istniała, ważna była prowincja, wolność można uzyskać przez wywoływanie wojen, czy rewolucji,
- pozytywizm: ludność nie identyfikowała się aż tak bardzo z ojczyzną, nie była nazywana narodem a społeczeństwem, miasto stało się lepsze od wsi, wolność można uzyskać pracą, planami nad zmianami rzeczy, które nie odpowiadają społeczeństwu.
sfera ideowa:
- romantyzm: ważny był świat metafizyczny, oraz wszystko co z nim związane wraz z wiarą w Boga
- pozytywizm: przestano wierzyć, że istnieje świat metafizyczny, zaczęto odchodzić od wiary w Boga przez co pojawił się ateizm.
Podr. s. 116.
Cel lekcji:
Poznasz hasła polskiego pozytywizmu i ocenisz ich znaczenie w perspektywie rozwoju cywilizacyjnego.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem hasła i pojęcia: asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, praca organiczna, praca u podstaw, scjentyzm, utylitaryzm.
2. Rozstrzygam problem, czy można uporządkować w/w hasła hierarchicznie i uzasadniam.
3. Wybieram trzy hasła, które są istotne dla współczesności i uzasadniam swój wybór.
I - T2 (11)
L41 ( I 2025): Filozofia pozytywizmu.
Podr. s. 117.
Cel lekcji: Poznasz najważniejsze koncepcje filozoficzne i naukowe epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Rozumiem, do czego zmierzała filozofia pozytywizmu i co odrzucała.
2. W nawiązaniu do punktu 1. interpretuję fragment tekstu Comte'a, który charakteryzuje filozofię pozytywną.
3. Wyjaśniam pojęcia: utylitaryzm, liberalizm, empiryzm, materializm, scjentyzm, ewolucjonizm.
4. Redaguję własne kryterium sukcesu.
P.d. Kryteria będą rozliczane na następnej lekcji.
L42 ( I 2025): Wnioski z analizy testu Język polski w użyciu (różnorodność językowa a bioróżnorodność).
L43 ( I 2025): Polskie gospodarstwo i jego obraz w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 145.
P.d. Zadania z analizy. Z interpretacji: zad.6 (nr 1-7), zad. 7 (nr 8-14), zad. 8 (nr 15-21).
L44 ( I 2025): Obraz dworu szlacheckiego w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i w innych utworach literackich.
Podr. s. 145.
Cel lekcji:
Poznasz obraz dworu szlacheckiego, jaki wyłania się z literatury XIX wieku (Pan Tadeusz i Nad Niemnem).
Kryteria sukcesu:
1. Opisuję dwór szlachecki w Korczynie i wyciągam wnioski na temat kultury szlacheckiej.
2. Określam funkcje epitetów i wyliczeń we wskazanym fragmencie.
3. Omawiam sposób opisu dworu w Soplicowie.
4. Porównuję obrazy dworu w Panu Tadeuszu i w Nad Niemnem.
I - T3 (12)
L45 ( I 2025): Program pozytywizmu w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Dwór w Panu Tadeuszu a dwór w Nad Niemnem - podobne czy różne? Zredaguj wypowiedź ustną, odnieś się do poznanych fragmentów i uwzględnij wybrany kontekst.
Podr. s. 152.
1. Analiza odniesień w Nad Niemnem do haseł polskiego pozytywizmu:
- emancypacja kobiet: Justyna Orzelska jako kobieta, która nie chce być przedmiotem transakcji, ale chce sama decydować o swoim losie, o związkach, o wszystkim (chce żyć inaczej niż Emilia Korczyńska),
- praca: Justyna nie boi się porzucić życie dworskie i związać z Janem Bohatyrowiczem, ma świadomość, że życie nie będzie łatwe, ale nie boi się pracy (inaczej niż Marta Korczyńska, która zerwała związek z Anzelmem Bohatyrowiczem); ważny motyw pracy pojawia się w legendzie o Janie i Cecylii, którzy przybyli nad Niemen w XVI w. i byli protoplastami rodu Bohatyrowiczów, a nazwisko otrzymali od samego króla, zachwyconego rezultatami ich zagospodarowania puszczy),
- praca u podstaw: tę koncepcję realizował przed powstaniem styczniowym Andrzej Korczyński, który uświadamiał lud, pożyczał i rozdawał książki,
- scjentyzm: człowiekiem wykształconym jest Witold Korczyński, syn Benedykta; nie tylko zna zasady dobrego gospodarowania na roli, ale też ma dobre relacje z mieszkańcami wsi - co wynika stąd, że w swoim czasie jego ojciec nie zabraniał mu tego rodzaju kontaktów,
- solidaryzm: tę ideę realizował Andrzej Korczyński, który za czasu pokoju przyjaźnił się z Anzelmem i Jerzym Bohatyrowiczem, a kiedy wybuchło powstanie - wziął w nim udział razem z Jerzym.
2. Interpretacja fr. s. 152-155, zad. 5, 6, 8, 9, 11.
L46 ( I 2025): Dyskusja o patriotyzmie w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 156.
1. Nowe rozumienie patriotyzmu po upadku powstania styczniowego: to już nie walka, ale praca organiczna i praca u podstaw.
2. Trzy postawy w sporze o kształt patriotyzmu w epoce postyczniowej:
- zwolennicy walki zbrojnej, czyli ludzie odwołujący się do tradycji romantycznej,
- zwolennicy koncepcji pozytywistycznych (Witold Korczyński, który po ostrym sporze z ojcem, jednak ostatecznie przekonuje go do swoich racji),
- bohaterowie odrzucający romantyczną koncepcję walki i hasła pozytywistyczne (Różyc, Zygmunt Korczyński).
3. Polemika w Nad Niemnem z postromantyczną ideą ojczyzny:
- negacja postawy szlacheckiej dumnej z wojennej przeszłości, z waleczności, honoru rycerskiego,
- ale lekceważącej inne stany, zaniedbującej obowiązki obywatelskie w czasie pokoju.
P.d. Interpretacja fr. s. 156-158, zad. 1, 2, 9 i jedno wybrane.
L47 ( I 2025): Starzy i młodzi w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Przypomnieć sobie Odę do młodości Adama Mickiewicza.
Podr. s. 156.
Cel lekcji:
Potrafisz porównać system wartości bohaterów Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej należących do dwóch pokoleń.
Kryteria sukcesu:
1. Znam podstawowe informacje na temat postaci należących do pokolenia starszego (Benedykt Korczyński, jego bracia i żona oraz rówieśnicy z sąsiedniego zaścianka, zwłaszcza Anzelm Bohatyrowicz) oraz pokolenia młodszego (Justyna Orzelska, Witold Korczyński, Zygmunt Korczyński, Jan Bohatyrowicz).
2. Porównuję system wartości obu pokoleń.
3. Znam kontekst historyczny dotyczący sytuacji po upadku powstania styczniowego.
4. Interpretuję dialog między Benedyktem a Witoldem, zwracając uwagę na stosunek obydwu do ludu i przyrody (ziemi).
5. Wykonuję zadania z analizy i z interpretacji.
Ad. 2. Należy pamiętać, że starsze pokolenie było w sytuacji, w której ludzie, którzy przeżyli powstanie, zmienili swoje priorytety: Benedykt Korczyński włożył wiele wysiłku w utrzymanie ziemi i po powstaniu uważał, że na tym polega obecnie patriotyzm, na utrzymaniu własności ziemskiej.
Niezwykle ważne jest dostrzeżenie, że różnice między pokoleniami wcale nie są tak duże, jak różnice w obrębie danego pokolenia:
Witold a Zygmunt prezentują skrajności (pierwszy to człowiek ceniący lud, przejęty ideami pozytywistycznymi, drugi to kosmopolita, znudzony terenami, z których pochodzi, uważający ojca poległego w powstaniu za szaleńca).
L48 ( I 2025): Historie miłosne w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Podr. s. 164.
1. Nad Niemnem jako jedna z wielkich polskich powieści miłosnych (niemal każdy bohater pozostaje w jakiejś relacji uczuciowej).
2. Miłość ukazana w Nad Niemnem a romantyczne ujęcia miłości:
- miłość romantyczna to miłość nieszczęśliwa, powodująca cierpienie, niemożliwa do spełnienia,
- bohaterowie muszą poświęcić swoje sprawy prywatne dla innych wartości (ojczyzna, wolność),
- Oszeszkowa pokazuje inne oblicze miłości (miłość dojrzała, spełniona, szczęśliwa, aczkolwiek wymagająca wyrzeczeń i życiowej odwagi.
3. Literatura wcześniejszych epok - również dominacja obrazu miłości nieszczęśliwej:
a) średniowiecze - Dzieje Tristana i Izoldy (miłość potężną namiętnością, która niszczy dotychczasowe życie; bohaterowie łączą się w symboliczny sposób dopiero po śmierci - na grobie Tristana i Izoldy pojawia się krzak głogu),
b) renesans/barok - Romeo i Julia Szekspira - waśń rodów niszczy wielkie uczucie, a rodzice pojmują swój błąd dopiero po śmierci swoich dzieci.
4. Problem mezaliansu w Nad Niemnem:
a) Marta Korczyńska i Anzelm Bohatyrowicz (gdyby się pobrali, byłby to dla Marty mezalians),
b) małżeństwo Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza jest mezaliansem (chociaż ona tak tego nie postrzega).
5. Problem do rozwiązania.
Czy byłby mezaliansem związek Justyny Orzelskiej i Teofila Różyca? Albo Justyny i Zygmunta Korczyńskiego?
Mimo że Justyna należy do warstwy szlacheckiej, jest niezamożna. Zróżnicowanie warstwy szlacheckiej było bardzo duże. Więc w tym wypadku też mamy do czynienia z mezaliansem.
Praca z tekstem - zad. s. 168.
1. Małżeństwo Benedykta i Emilii Korczyńskich (zad. 1, 2, 6, 7, 9, 10).
2. Plany Teofila Różyca wobec Justyny Orzelskiej - decyzje Justyny (zad. 3, 11).
3. Związek Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza (zad. 4, 5, 8, 12).
P.d. Z punktu 1. trzy wybrane zadania, z punktu 2. - jedno, z punktu 3. - dwa.
I - T4 (13)
L49 ( I 2025): Jakie prawdy o związkach uczuciowych między ludźmi odnajdujemy w literaturze? (Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i inne utwory).
Praca z tekstem - zad. s. 168. Notatki w dokumencie Google.
1. Małżeństwo Benedykta i Emilii Korczyńskich (zad. 1, 2, 6, 7, 9, 10).
2. Plany Teofila Różyca wobec Justyny Orzelskiej - decyzje Justyny (zad. 3, 11).
3. Związek Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza (zad. 4, 5, 8, 12).
P.d.
S. 179, zad. 1, 3, 5 nieparzyści, 2, 4, 6 parzyści; zad. 7 wszyscy.
L50 ( I 2025): Czytanie powieści (Olga Tokarczuk, Lalka i perła).
Podr. s. 178.
P.d.
Trzy pierwsze rozdziały Lalki - perfekcyjna znajomość treści.
L51 ( I 2025): Realistyczny obraz społeczeństwa w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 209.
Praca nad początkowymi rozdziałami.
1. Rola realisty w powieści XIX wieku: krytyk, lekarz, wychowawca.
2. Praca Bolesława nad Lalką i główny cel pisarski: zmierzyć się z "wielkimi pytaniami epoki".
Jaką rolę odgrywa arystokracja? Co zrobić z biedotą z Powiśla?
3. Konwencja realistyczna i efekty jej stosowania w Lalce.
L52 ( I 2025): Efekty zastosowania techniki realistycznej w Lalce Bolesława Prusa.
Praca w grupach:
1. Co Prus zyskał przez technikę realistyczną? Co zostało w ten sposób pokazane? W których rozdziałach?
2. Zad. 1-10, s. 214.
3. Po jednym zadaniu z zakresu 11, 12, 13 (wg przydziału).
II - T1 (14)
L53 ( II 2025): Żydzi, Niemcy, subiekci, kupcy i arystokracja w Lalce Bolesława Prusa.
Podr. s. 211.
Cel lekcji: Zinterpretujesz fragmenty tekstu dotyczące obrazu społeczeństwa (grup wymienionych w temacie lekcji).
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję starego Mincla.
2. Opisuję zalety i wady Niemców ukazanych w narracji Rzeckiego.
3. Przedstawiam postać Henryka Szlangbauma i omawiam stosunek do niego Wokulskiego i subiekta Lisieckiego.
4. Wyjaśniam fragment, w którym Wokulski przygląda się innym kupcom, przemysłowcom i rzemieślnikom.
5. W oparciu o losy Wokulskiego wyjaśniam zdanie: Z komórki przy sklepie do buduaru hrabiny, co za skok!.
6. Porównuję styl życia mieszczan i arystokratów.
7. Wymieniam efekty zastosowania techniki realistycznej i podaje przykłady (wskazuję rozdziały i opisuję sytuacje).
ANALIZA PRACY W GRUPACH - w oparciu o wnioski realizacja kryteriów sukcesu.
Ad. 1. Co Prus zyskał przez technikę realistyczną?
Tylko jedna grupa zajęła się tym zadaniem - gr. 4.
Ad. 2. Zadania s. 214:
Zad. 1. Charakterystyka starego Mincla (jak w ogóle powinna wyglądać charakterystyka?)
- dobre i problematyczne wnioski gr. 1 (kryptocytaty),
- ciekawy pomysł gr. 2. (schematyczność), ale trzeba by to rozwinąć o cechy, które być może są stereotypowe, ale ważne, co ma np. gr. 3 (pracowitość i oszczędność),
- i nieco humoru: gr. 5 zmieniła słowo "kosmyk" na "kosmetyk".
Należy pamiętać przy charakterystyce o faktach dotyczących bohatera (pochodzenie niemieckie, łamana polszcyzna, właściciel sklepu, zatrudnia subiektów, w tym Rzeckiego).
Omówiono zad. 1-5 oraz 8 s. 214. Reszta pojawi się w trakcie omawiania kryteriów sukcesu.
L54 ( II 2025): Miłość w czasach nieromantycznych.
Podr. s. 215.
Cel lekcji:
Potrafisz wyjaśnić, czego dotyczy problematyka Lalki i w jaki sposób przedstawiona została w utworze miłość.
Kryteria sukcesu:
1. Określam zasadniczy temat Lalki Bolesława Prusa.
2. Wyjaśniam, co łączy powieść Prusa z oświeceniem, a co - z romantyzmem.
3. Odpowiadam na pytanie, jaką rolę odgrywała miłość w życiu Wokulskiego.
4. Przedstawiam sytuację obrazującą stosunek bohatera do obrazu miłości ukształtowanego przez romantyków (głównie Mickiewicza).
5. Wyjaśniam, jaką prawdę o arystokracji i pospólstwie (niższych warstwach) uświadamia sobie Wokulski.
6. Formułuję wypowiedź dotyczącą wyboru, przed jakim staje Wokulski i wyjaśniam, co mówi o każdej z możliwych dróg.
P.d. Obowiązują kryteria sukcesu z obu poprzednich lekcji.
L55 ( II 2025): Wokulski - pozytywista (?).
Podr. s. 219.
Cel lekcji: Potrafisz wyjaśnić zmiany społeczne zachodzące po upadku powstania styczniowego, a następnie scharakteryzujesz Wokulskiego jako człowieka epoki pozytywizmu.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam skutki edyktu uwłaszczeniowego cara Aleksandra II z 1864 r. i wyjaśniam określenie wysadzeni z siodła.
2. Interpretuję scenę wydobywania się Wokulskiego z piwnicy w winiarni Hopfera i wyciągam wnioski na temat cech osobowości bohatera (zwracam uwagę na motyw czerwonych rąk Wokulskiego).
3. Analizuję wystąpienie Wokulskiego dotyczące zakładania spółki do handlu ze Wschodem i wyjaśniam (na podstawie wypowiedzi zgromadzonych), z jakimi problemami musi się zmagać bohater.
4. Omawiam przykłady realizacji przez Wokulskiego założeń pracy organicznej i pracy u podstaw.
P.d. Dwa ostatnie kryteria.
PRACA U PODSTAW
- Wysocki i jego brat Kasper, który wolałby być przeniesiony do Skierniewic (s. 75).
PRACA ORGANICZNA:
- Spółka do handlu ze Wschodu - łączy interesy i korzyści ekonomiczne różnych grup społecznych.
L56 ( II 2025): Trzy pokolenia idealistów.
Wymagania do pracy klasowej - wypracowanie w oparciu o Lalkę Bolesława Prusa i inne utwory literackie.
Podr. s. 223.
Cel lekcji:
Potrafisz wskazać trzy generacje idealistów i scharakteryzować ich postawy, poglądy i system wartości.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam postulaty polskich idealistów.
2. Przedstawiam skrótowo dzieje polskiej inteligencji od czasów oświecenia i określam jej zadania.
3. Analizuję biografię Wokulskiego i Rzeckiego, określam ich wiek i wyjaśniam, które wydarzenia odcisnęły na nich piętno.
4. Charakteryzuję ojca Rzeckiego i wskazuję wartości, które chciał przekazać synowi.
5. Streszczam losy Wokulskiego podsumowującego swoje życie i relacje ze społeczeństwem.
6. Przedstawiam i oceniam argumenty studenta, który odmawia płacenia czynszu.
7. Wskazuję reprezentantów trzech pokoleń idealistów i charakteryzuję ich dążenia, postawy i system wartości.
Do wyboru: s. 227, zad. 8 i 9 lub zad. 10.
II - T2 (15)
L57 ( II 2025):Idealizm polityczny, liberalizm czy socjalizm? Co dominuje w Lalce Bolesława Prusa?
P.d. S. 227, zad. 7 wszyscy; nieparzyści nieparzyste, parzyści - parzyste.
L58 ( II 2025): Utopia naukowa w Lalce Bolesława Prusa.
Idealizm - pomocą czy przeszkodą w realizacji ważnych celów i marzeń oraz w relacjach jednostki ze społeczeństwem?
Podr. s. 228.
Omówić fr. 1. i 2. Całość fr. obowiązuje.
Czy Julian Ochocki wpisuje się w etos mieszczański?
P.d. S. 231, zad. 4, 6, 9, 10, jedno wybrane z zakresu 12-14.
L59 ( II 2025): Topos "theatrum mundi".
Podr. s. 234.
1. Tytuł utworu.
2. Topos theatrum mundi we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego - związek tego toposu z koncepcją vanitas.
3. Interpretacja sytuacji związanej z "teatrem marionetek" Rzeckiego i zad. 1., s. 236 z analizy.
4. Poglądy prezesowej Zasławskiej na temat kobiet.
P.d S. 237, zad. 1-6 (pierwsze zostało zrobione).
L60 ( II 2025): Praca klasowa - sprawdzian znajomości problematyki i treści Lalki Bolesława Prusa.
Odniesienia do poprzedniej lekcji.
1. Zilustruj tezy postawione we fraszce O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego fragmentami wypowiedzi Rzeckiego, komentującego teatr marionetek, czyli wystawę sklepową złożoną z różnych zabawek. Porównaj topos theatrum mundi w obu utworach.
2. Co sądzi o kobietach prezesowa Zasławska? Co przy okazji mówi o mężczyznach? Co ją dziwi?
3. Przedstaw swoje propozycje interpretacji tytułu Lalka (trzy koncepcje).
4. Przygotuj notatkę syntetyzującą na temat różnych realizacji toposu theatrum mundi w różnych tekstach kultury (zadanie dodatkowe).
III - T1 (16)
L61 ( III 2025): Nowy kształt powieści (powieść dojrzałego realizmu).
Na ocenę zad. z L54.
Podr. s. 238.
P.d. Obowiązują fr. s. 238-240.
L62 ( III 2025): Lalka jako powieść realistyczna i wychodząca poza realizm.
Podr. s. 238 i 203 (cechy powieści realistycznej).
Powiązanie cech powieści realistycznej z Lalką (s. 203 oraz s. 240, zad. 4).
1. Wskaż cechy powieści realistycznej w Lalce.
2. Wskaż te elementy Lalki, które nie pasują do cech powieści realistycznej.
P.d. S. 240, zad. 1-3, nieparzyści 5, 7; parzyści 6, 8 (jedno można pominąć).
L63 ( III 2025): Język ezopowy w XIX i XX wieku.
Podr. s. 241.
Działanie wstępne:
Interpretacja bajki Ezopa Dzieci i żaby.
Koło jeziora
Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
Wyjaśnienie pojęcia język ezopowy.Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: «Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie».
1. Praca z fr. Lalki usuniętym przez cenzora (s. 244).
2. Interpretacja fr. wypowiedzi na temat Wokulskiego (s. 242 - motyw piwa, które trzeba pić po dziś).
P.d. S. 244, zad. 1-3.
L64 ( III 2025): Stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny (style funkcjonalne).
Podr. s. 247.
1. Styl - pojęcie odnoszące się do różnych kontekstów.
2. Styl językowy - mechanizmy jego kształtowania się.
3. Pojęcie idiolektu.
4. Trzy odmiany języka narodowego: ogólna, środowiskowa i terytorialna.
5. Język oficjalny a język potoczny. Dlaczego język potoczny jest podstawowym stylem polszczyzny?
6. Style funkcjonalne (potoczny, retoryczny, dziennikarsko-informacyjny, publicystyczny, urzędowy, naukowy, style artystyczne).
Pytanie kluczowe:
Czy wg Ciebie styl językowy powinno się traktować analogicznie jak inne style (np. w modzie, architekturze, muzyce, odżywianiu), czy jest to jednak zjawisko o innym charakterze?
P.d. Przygotowanie planu wypowiedzi do zadania jawnego CKE, a następnie prezentacja wypowiedzi. Zad. 1. - nieparzyści, 2. - parzyści.
1. Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Różne oblicza przyjaźni.
III - T2 (17)
L65 ( III 2025): Wnioski z analizy pracy klasowej (problematyka i treść Lalki).
Zad. jak wyżej (jawne CKE).
L66 ( III 2025): Język środowiskowy - stylizacja środowiskowa.
Miłość - siła destrukcyjna czy motywująca do działania oraz różne oblicza przyjaźni (Lalka i inne utwory). Podr. s. 250.
1. Pojęcie socjolektu.
2. Stylizacja środowiskwa.
P.d. S. 252, trzy wybrane zadania z zakresu a) - d).
Jakie funkcje może pełnić w utworze literackim zastosowanie stylizacji środowiskowej?
Podr. s. 250.
P.d. S. 252, zad. 5a-e.
Jakie funkcje może pełnić w utworze literackim zastosowanie stylizacji środowiskowej?
L67 ( III 2025): Znaczenie Lalki Bolesława Prusa w polskiej kulturze.
Praca nad zadaniami jawnymi CKE (c.d.).
1. Praca jako pasja człowieka.
2. Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie?
3. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością.
4. Jakie cechy charakteru ułatwiają człowiekowi osiągnięcie celu?
5. Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi?
Odnośnie tematu:
Jaką prawdę o polskim społeczeństwie i człowieku chciał przedstawić Prus? Jaka była jego główna intencja?
Prus niewiele przekonań mógł wyrazić wprost. Chciał jednak pokazać, że większość problemów społecznych wynika z dwóch przyczyn: - skostniałego i anachronicznego spadku po Rzeczypospolitej szlacheckiej (bierność i nieudolność arystokracji, chore ambicje ludzi wywodzących się ze szlachty),
- braku silnego państwa polskiego, które mogłoby stymulować rozwój kraju (był zwolennikiem silnej władzy centralnej, której przykładem mogły być rządy Bismarcka - "żelaznego kanclerza").
L68 ( III 2025): Historia w kształcie literackim (Potop Henryka Sienkiewicza).
Na ocenę:
Człowiek wobec wyroków losy. Forma ustna lub pisemna.
Pytania dotyczące rozdziałów I-XIII: 1. Jak to się stało, że Andrzej Kmicic miał poślubić Aleksandrę Billewiczównę? (s. 7-8).
2. Co się stało w Lubiczu z portretami? (r. II)
3. Dlaczego Kmicic napadł na zaścianek Butrymów? (r. V, s. 52) 4. Co się stało w czasie uczty w Kiejdanach?
Podr. s. 275.
1. Trylogia Henryka Sienkiewicza.
2. Cechy gatunkowe powieści historycznej.
3. Kontekst historyczny.
4. Powieść ku pokrzepieniu serc.
S. 279, zad. 1-5 z analizy.
III - T3 (18)
L69 ( III 2025): Sposoby kreacji sylwetki Janusza Radziwiłła.
Podr. s. 276.
Realizacja tematu lekcji:
S. 279, zad. dotyczące Janusza Radziwiłła.
P.d. Obowiązuje tom I i zad. dotycząca Janusza Radziwiłła.
L70 ( III 2025): Społeczeństwo polskie czasu klęski.
Scharakteryzuj sylwetkę Janusza Radziwiłła. Czy Sienkiewicz przedstawił tego bohatera obiektywnie?
Podr. s. 280.
Sienkiewicz i romantycy wobec historii Polski szlacheckiej (porównanie).
P.d.
1. Czy zgadzasz się z opinią wyrażoną w podręczniku? Który z poetów romantycznych dokonał krytyki szlachty?
2. S. 283, zad. 1-6.
L71 ( III 2025): Sienkiewiczowski model patriotyzmu.
Na ocenę: zad. 1-6, s. 283 oraz problem poety romantycznego, który dokonał krytyki szlachty.
Podr. s. 284.
P.d. S. 287-288, zad. 1-6 lub 6 i 8.
L72 ( III 2025): Refleksje historiozoficzne i mity kompensacyjne Sienkiewicza.
Wnioski z wpisów w dokumencie na Classroomie.
W oparciu o te wnioski - zadanie:
Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
III - T4 (19)
L73 ( III 2025): Miłość z przeszkodami.
Podr. s. 289.
Cechy literatury popularnej (podr. s. 292).
P.d. S. 292, zad. 1-11 lub 12.
L74 ( III 2025): Andrzej Kmicic a Jacek Soplica.
Na ocenę: s. 292, zad. 1-11 lub 12 (przeszkody w miłości Kmicica i Oleńki).
Podr. s. 293.
1. Jak Witold Gombrowicz ocenia Sienkiewicza i odbiór czytelniczy jego prozy i jak wyjaśnia to zjawisko?
2. Podobieństwa między bohaterami wg kryteriów (s. 296, zad. 2).
3. Różnice między bohaterami wg kryteriów (s. 297, zad. 3).
P.d. Rekonstrukcja losów Jacka Soplicy i Andrzeja Kmicica (s. 296, zad. 1).
L75 ( III 2025): Bohaterowie zbiorowej wyobraźni w kulturze.
Podr. s. 297.
P.d. S. 296-297, zad. 1., 6.
L76 ( III 2025): Dawność w języku Potopu.
Na ocenę wybrane zadanie lub pomysły do każdego z zadań:
Zadania jawne CKE:
1. Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?
2. Motyw przemiany wewnętrznej bohatera.
3. Postawy odwagi i tchórzostwa.
Podr. s. 298.
1. Archaizmy i ich rodzaje:
a) fonetyczne (krzest),
b) leksykalne, (białogłowa)
c) semantyczne, (świetlica - 'pokój gościnny we dworze, potem duży pokój w domu', obecnie - 'sala w szkole'),
d) frazeologiczne (stroić firleje - 'żartować'),
e) słowotwórcze (dawne formacje słowotwórcze, np. samoczwart 'sam z trzema towarzyszami', w sumie 'we czworo'),
f) fleksyjne (nieużywane końcówki fleksyjne, np. wilcy),
g) składniowe (np. umieszczanie orzeczenia na końcu zdania, tak jak to miało miejsce w łacinie).
2. Archaizacja.
IV - T1 (20)
L77 ( IV 2025): Młoda Polska - początki modernizmu.
Podr. s. 10.
1. Pojęcia: modernizm i Młoda Polska.
2. Neoromantyzm.
3. Kontekst historyczny (prosperita gospodarcza; belle epoque - piękna epoka).
4. Galeria Sztuki Polskiej - Muzeum Narodowe w Poznaniu (4')
P.d. Kryzysy, s. 12.
P.d. S. 14, zad. 1-6.
L78 ( IV 2025): Przeciw pozytywizmowi - koncepcje filozoficzne modernizmu.
Podr. s. 18.
P.d. Nietzsche i Bergson.
L79 ( IV 2025): Malarstwo modernistyczne.
Podr. s. 18.
Malarstwo Młodej Polski - Wystawa w Muzeum w Stalowej Woli (40')
Wstęp o epoce: ok. 2'.
Jacek Malczewski: 2'- 10'50'':
- autoportrety,
- obrazy w podręczniku: Śmierć I (s. 50), Błędne koło (s. 113), Święty Franciszek (s. 135)
Leon Wyczółkowski: 10'50''- 14' :
- obrazy w podręczniku: Skamieniały druid (s. 73),
L80 ( IV 2025): Credo nihilisty - przekonania Raskolnikowa i ich skutki.
Podr. s. 22.
1. Znaczenie twórczości Fiodora Dostojewskiego w literaturze światowej - obraz Rosji i Rosjan.
2. Kontekst historyczny i polityczny oraz społeczny - pozycja Rosji carskiej w świecie i problemy wewnętrzne (rola inteligencji).
3. Najważniejsze fakty z biografii Fiodora Dostojewskiego.
4. Dostojewski a Nietzsche (nihilizm).
S. 26, zad. 1, 2. 3.
Jak skończyła się ta dyskusja? S. 58.
Młody oficer pyta, czy student rzeczywiście zabiłby Alonę Iwanowną. Ten odpowiada, że nie. Że to tylko takie teoretyzowanie.
IV - T2 (21)
L81 ( IV 2025): Raskolnikow - analiza zbrodni.
Podr. s. 27.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wybranych fragmentów Zbrodni i kary i przedstawisz przyczyny zbrodni popełnionej przez Raskolnikowa, odnosząc się do różnych kontekstów.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam rozpoznania naukowe drugiej połowy XIX w. dotyczące wpływu różnych czynników na psychikę człowieka.
2. Wyjaśniam rolę sceny, w której Raskolnikow słucha wywodu Marmieładowa na temat różnicy między ubóstwem a nędzą.
3. Interpretuję rozważania Raskolnikowa na temat zachowania zbrodniarzy przed zbrodnią, w jej trakcie i po.
4. Wyjaśniam problem: Czego można dowiedzieć się o naturze ludzkiej z literatury? (zad. jawne CKE).
L82 ( IV 2025): Sonia Marmieładowa - grzesznica i święta.
Podr. s. 30.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wybranych fragmentów Zbrodni i kary dotyczących postaci Soni Marmieładowej, zwracając uwagę na jej system wartości i wpływ na Raskolnikowa.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam symbolikę postaci Marii Magdaleny z Nowego Testamentu.
2. Odpowiadam na pytanie, co wiąże Sonię Marmieładową z postacią Marii Magdaleny? W celu przygotowania tego zagadnienia wykonuję zadania z interpretacji (4, 5, 6 - s. 33) .
3. Przedstawiam przyczyny, które skłoniły Sonię do zostania prostytutką, uwzględniając:
a) jej stosunek do ojca, jego drugiej żony i przyrodniego rodzeństwa,
b) cechy charakteru,
c) postawę Katarzyny Iwanowny,
d) problemy Marmieładowa.
4. Udzielam odpowiedzi na pytanie postawione w temacie.
5. Przedstawiam wypowiedź na temat: Literackie portrety kobiet (zad. jawne CKE).
P.d.
1. S. 28, interpretacja akapitu nr 3.
2. Pozostałe kryteria.
L83 ( IV 2025): Literackie portrety kobiet.
Podr. s. 30.
Sofokles, Antygona - tytułowa bohaterka:
- obraz kobiety, która jest w stanie przeciwstawić się władcy (Kreonowi) i jego zakazom,
- jest gotowa oddać życie (bo taka jest kara za pogrzebanie brata - Polinejkesa),
Szekspir, Makbet - Lady Makbet:
- żona władcy, która zachęca Makbeta do zabicia króla Dunkana i przejęcia władzy, by wypełniła się przepowiednia czarownic,
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz:
Zosia
- Telimena
- Henryk Sienkiewicz, Potop - Oleńka Billewiczówna:
- Film Zbrodnia i kara (lektor, kolor) (do 17' z 1h 27')
P.d. Wypowiedź na temat podany w L81.
L84 ( IV 2025): Spór liberalizmu z socjalizmem.
Spr. p.d.
1. S. 34, zad. 10.
2. Sen Raskolnikowa na Syberii o zagładzie ludzkości (s. 453).
Podr. s. 35.
1. Definicja pojęcia liberalizm:
- wolność,
- indywidualizm,
- aktywność bez ograniczeń politycznych - źródło postępu,
- liberalizm polityczny i liberalizm gospodarczy,
- tolerancja i otwartość na poglądy innych.
2. Socjalizm jako doktryna społeczno-polityczna.
3. Podobieństwa i różnice między liberalizmem a socjalizmem.
4. Praca z tekstem - zadania.
UWAGA! Na początku maja zaczynamy Wesele Stanisława Wyspiańskiego.
P.d. Obowiązują wszystkie zadania.
IV - T3 (22)
L85 (29 IV 2025): Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego - praca klasowa.
L86 (29 IV 2025): Obraz miasta i jego mieszkańców w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego.
Praca w grupach.
Należy przygotować plan wypowiedzi, który będzie zawierał punkty i podpunkty do trzech zagadnień:
1. Obraz przestrzeni miasta (sposób przedstawienia, ważne miejsca dla wymowy utworu).
2. Wnętrza mieszkań (np. mieszkanie Raskolnikowa, mieszkanie Alony Iwanowny, mieszkanie Soni).
3. Obraz mieszkańców Petersburga (jak wygląda ich życie, system wartości, cele, ...).
4. Obraz miasta i jego mieszkańców w wybranym utworze literackim (niezwykle cenna będzie próba porównania tego miasta z Petersburgiem u Dostojewskiego).
L87 ( IV 2025): Dekadencka Młoda Polska (Kazimierz Przerwa-Tetmajer).
Podr. s. 44.
1. Kontekst światopoglądowy (filozoficzny):
a) dekadentyzm - poczucie schyłkowości, upadku kultury, rozpadu dotychczasowych wartości,
b) spleen - smutek i apatia, zniechęcenie,
c) krytyka filisterstwa,
d) sztuka jako wartość najwyższa.
2. Kontekst obyczajowy:
a) cygan - członek tzw. cygnanerii (lekceważenie ról społecznych, prowokacyjność obyczajowa - specyficzny strój, życie nocne, kawiarnia, ...).
b) dandys - indywidualista, nie należy do żadnej grupy, ale potrzebuje publiczności, traktuje własne życie jak dzieło sztuki, ubiera się elegancko, dba o każdy gest.
3. Zarys biografii Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Podr. s. 59.
4. Interpretacja utworu Dziś (s. 45).
Uczniowie sami wybierają sposób pracy nad tekstem (zadania z podręcznika, koło interpretacji, ...), a po wyznaczonym czasie prezentują interpretację najpierw korzystając z tekstu, a docelowo - bez korzystania z tekstu.
5. Interpretacja utworu Koniec wieku XIX (s. 46).
L88 ( IV 2025): Interpretacja wiersza Koniec wieku XIX Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Podr. s. 46.
P.d. Wypowiedź na temat wiersza bez korzystania z pomocy. Zerknąć będzie można tylko dwa razy do tekstu i do zeszytu.
V - T1 (23)
L89 ( V 2025): Miłość w Młodej Polsce.
Spr. p.d. - interpretacja obu wierszy (s. 45, 46). Jaki obraz człowieka wyłania się z obu tekstów?
Podr. s. 54.
1. Podobieństwa i różnice w spojrzeniu romantyków i modernistów na miłość.
2. Trzy odmiany miłości ukazywanej w sztuce modernistycznej i ich pierwowzory w epokach poprzednich:
a) miłość niszcząca (femme fatale; Świtezianka z ballady Adama Mickiewicza pod tym samym tytułem, Dziewica z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego),
b) miłość hedonistyczna (rozkosz cielesna; Redivivatus Jana Andrzeja Morsztyna),
c) miłość pełna (platońska druga połówka, bliskość doświadczenia religijnego; Dante i jego Beatrycze ukazana w Boskiej komedii, Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera, IV część Dziadów Mickiewicza, w pewnym zakresie Lalka Bolesława Prusa).
3. Porównanie ujęć miłości w wierszach Kazimierza Przerwy-Tetmajera: [Lubię, kiedy kobieta...] oraz [A kiedy będziesz moją żoną...].
4. S. 58, zad. 6-9.
L90 ( V 2025): Obrazy miłości w liryce Kazimierza Przerwy Tetmajera.
Praca w parach.
L91 ( V 2025): Młodopolska poezja wrażeń.
Omówienie pracy w parach (wiersze o miłości Tetmajera).
Interpretacja wiersza Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 60).
1. Sposób wykorzystania techniki impresjonistycznej.
2. Środki akustyczne i muzyczne oraz ich funkcje (zwłaszcza instrumentacja głoskowa).
3. Rola synestezji w utworze.
P.d.
1. Notatka w oparciu o zadania lub własne pomysły.
2. Opracowanie - w ramach przypomnienia - tematów jawnych CKE:
a) Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Ballady Mickiewicz oraz kontekst,
b) Człowiek w relacjach rodzinnych. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst,
c) Motyw poety. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
L92 ( V 2025): Kreacyjne właściwości języka.
Krótkie prezentacje dotyczące podanych zadań jawnych CKE.
1. Jakie znaczenie dla człowieka ma przyroda? Ballady Mickiewicz oraz kontekst.
2. Człowiek w relacjach rodzinnych. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
3. Motyw poety. Nie-Boska komedia Krasińskiego i kontekst.
Ad. 1) Ballada Świtezianka Mickiewicza:
- przyroda kryje tajemnice wykraczające poza nią, wiążące się ze światem fantastycznym (w głębiach jeziora żyje nimfa wodna Świtezianka, którą spotyka młody myśliwy).
Ad. 2) Relacje rodzinne w Nie-Boskiej komedii:
- Mąż - jak wydawało się na początku - wybrał drogę życia rodzinnego, ożenił się z Marią, pojawił się synek Orcio,
- jednak z biegiem lat zaczęło mu czegoś brakować, porównał swoje życie do egzystencji fabrykanta - Niemca, który skupia się tylko i wyłącznie na kwestiach przyziemnych, materialnych, a takie życie było sprzeczne z jego młodzieńczymi ideałami.
Ad. 3) Motyw poety w Nie-Boskiej komedii:
- Krasicki krytykuje taką sytuację, kiedy bycie poetą nie pokrywa się w pełni z życiem takiego pełnego poety; innymi słowy, jeśli moja poezja pokazuje pewien system wartości, a życie tego nie realizuje, to jest sytuacja godna potępienia,
- Hrabia Henryk zrozumiał, do czego doprowadził, kiedy jego chora psychicznie żona zaczęła się wypowiadać naśladując styl poetycki; był przekonana, że jeśli ona byłaby poetką, to mąż by ją kochał.
Dokończenie pracy nad wierszem Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 60).
1. Sposób wykorzystania techniki impresjonistycznej.
2. Środki akustyczne i muzyczne oraz ich funkcje (zwłaszcza instrumentacja głoskowa).
3. Rola synestezji w utworze.
Realizacja tematu lekcji:
Co może język? (s. 66).
Interpretacja wiersza Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Kazimierza Przerwy-Tetmajera (s. 67).
Analiza warstwy brzmieniowej (prozodycznej).
V - T2 (24)
L93 ( V 2025): Pejzaż obrazem przeżyć wewnętrznych (Deszcz jesienny Leopolda Staffa).
Podr. s. 69.
Analiza rytmiczności wiersza (liczba sylab, średniówka, rymy).
Zjawisko psychizacji pejzażu.
L94 ( V 2025): Poezja symboli - Jan Kasprowicz, Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach.
Na ocenę:
Jaką rolę może odgrywać przyroda? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Deszcz jesienny Leopolda Staffa, odnieś się do wybranego utworu literackiego innej epoki i uwzględnij kontekst.
Głośne czytanie tekstu Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza (s. 72).
Swobodne wypowiedzi na temat odczuć po usłyszeniu tekstu.
Cel lekcji:
Dokonasz interpretacji wiersza Jana Kasprowicza Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach, zwracając uwagę na jego warstwę symboliczną, formę gatunkową i zawartość refleksyjną.
1. Wyjaśniam pojęcie symbolizmu jako kierunku w sztuce i określam jego podstawowe założenie.
2. Porównuję dwa sposoby przenośnego przedstawiania uczuć, pojęć i idei: symbol oraz alegorię.
3. Przypominam najważniejsze informacje o sonecie jako gatunku.
4. Określam rolę antropomorfizacji i personifikacji w utworze.
5. Wyjaśniam symbolikę limby i krzaku dzikiej róży w wierszu Kasprowicza.
Ad. 1) Symbolizm jest kierunkiem w sztuce bazującym na wieloznaczności symboli, które stają się środkiem wyrażania prawd ukrytych, niejednoznacznych i niedefiniowalnych. Odrzuca on mimetyzm, czyli naśladowanie, odbijanie rzeczywistości, do czego dążył na przykład realizm.
Pytanie prowadzące do podsumowania, jeśli uczniowie sami tego nie rozpoznali:
Której epoce jest ten wiersz szczególnie bliski i dlaczego?
LEKCJE Z WESELEM STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO
L95 ( V 2025): Jak powstawało Wesele Stanisława Wyspiańskiego?
Symbol czy alegoria? Który sposób mówienia o rzeczywistości przynosi ciekawsze rezultaty, jeśli chodzi o odbiór czytelniczy? Omów zagadnienie w oparciu o wiersz Jana Kasprowicza Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach, odnieś się do wybranego utworu literackiego innej epoki, uwzględnij pozaliteracki tekst kultury i kontekst.
Realizacja tematu lekcji.
Problem na rozgrzewkę:
Jak długo może trwać okres między napisaniem sztuki teatralnej a jej wystawieniem?
Podr. s. 90.
Cel lekcji:
Poznasz genezę Wesela Stanisława Wyspiańskiego w oparciu o felieton Plotka o "Weselu" Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Kryteria sukcesu:
1. Znam okoliczności wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, a więc źródło inspiracji Stanisława Wyspiańskiego; opisuję proces powstawania dramatu.
2. Przedstawiam reakcje publiczności w czasie prapremiery Wesela w krakowskim Teatrze Miejskim w marcu roku 1901 i potem.
- Lucjan Rydel się obraził,
- Rachel zaczęła inne życie - w rzeczywistości była prostą dziewczyną, zaczęła naśladować siebie ze sztuki, a więc chciała być trochę artystką, wrażliwą, pociągającą, ... .
3. Rekonstruuję poglądy Boya-Żeleńskiego na temat struktury dramatu i jego nowatorstwa.
- Boy nie jest zwolennikiem koncepcji jasełkowości w konstrukcji Wesela, lecz dostrzega naturalność w sytuacji, kiedy weselnicy wychodzą z sali tanecznej do izby przyległej, by odpocząć od gwaru, wpatrując się jednocześnie w taneczników; bardzo często do tych osób wychodzi ktoś inny, by porozmawiać, ale też w pewnym momencie pojawiają się w tym miejscu widma, fantazmaty i uruchamia się jak gdyby dialog, ale jest to dialog wewnętrzny, spór z samym sobą; - muzyczność, rytmiczność dramaty wynikająca z przeżyć autora wsłuchanego w muzykę weselną, jej skoczność, w tupot nóg, przyśpiewki ludowe;
- synteza sztuk: rytm, melodia, słowo, kolor, ruch - stopione w jedno.
4. Wyjaśniam, na czym polega dostrzeżone przez krytyka podobieństwo między Weselem a Panem Tadeuszem.
- od anegdoty do arcydzieła narodowego.
L96 ( V 2025): Co przedmioty mówią o człowieku i społeczeństwie? Rola rekwizytów w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Spr. kryteriów z poprzedniej lekcji.
Cel lekcji:
Poznasz rolę, jaką odgrywają przedmioty przedstawiane w różnych tekstach kultury oraz funkcje rekwizytów pojawiających się w Weselu.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam rolę trzech przedmiotów ukazanych w wybranych dziełach literackich różnych epok.
2. Przydzielam rekwizyty wymienione w didaskaliach do odpowiedniej kategorii: związane z wsią, miastem, wiarą oraz mające charakter ogólnonarodowy.
3. Porównuję znaczenie rekwizytów obecnych w Panu Tadeuszu i Weselu.
Pełna lekcja w scenariuszu Przedmioty realistyczne i symboliczne w "Weselu" Wyspiańskiego
Problem:
Których rekwizytów jest więcej, tych wspólnych, czy tych odmiennych?
Czy wymienione rekwizyty (przedmioty) zbliżają inteligencję i chłopstwo, czy raczej powodują narastanie poczucia odmienności?
VI - T1 (25)
L97 ( VI 2025): Wesele jako dramat neoromantyczny.
Podr. s. 95.
Cel lekcji:
Porównasz sposoby przedstawiania stanów psychicznych bohaterów dramatów romantycznych i Wesela oraz dostrzeżesz związki dzieła Wyspiańskiego z romantyzmem.
Kryteria sukcesu:
1. Omawiam romantyczną tradycję teatralną polegającą na personifikacji stanów psychicznych bohaterów (Konrad, Kordian, Hrabia Henryk).
2. Omawiam współistnienie w Weselu warstwy realistycznej i fantastycznej - wyjaśniam, dlaczego akurat te osoby dramatu, a nie inne, pojawiają się w polu widzenia tych, a nie innych bohaterów:
a) Chochoł - Isia,
b) Widmo - Marysia,
3. Jaką rolę pełnią - jeśli chodzi o wymowę całości utworu - Chochoł i Wernyhora?
4. Przyporządkowuję "osoby dramatu" do odpowiedniej kategorii: postaci legendarne, bohaterowie historyczni, postaci współczesne weselnym gościom.
P.d. Kontynuować problem postawiony w kryterium 2.:
- Stańczyk - Dziennikarz,
- Rycerz - Poeta,
- Hetman - Pan Młody,
- Upiór - Dziad,
- Wernyhora - Gospodarz.
L98 ( VI 2025): Obraz wsi polskiej w Weselu.
Odnośnie poprzedniej lekcji - zagadnienia zbliżające do zadania z jawnych CKE:
1. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych?
2. Symboliczne znaczenie przedmiotów.
Realizacja tematu lekcji.
W oparciu o zad. 4. s. 104.
Cel lekcji:
Scharakteryzujesz bohaterów pochodzenia chłopskiego i - na podstawie wniosków z interpretacji wybranych fragmentów Wesela - określisz ich system wartości i stosunek do innych grup społecznych.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam, na czym polega zasadnicza zmiana dotycząca obrazu wsi w Weselu w stosunku do literatury wcześniejszej.
2. Znam podstawowe informacje dotyczące postaci historycznych: Bartosza Głowackiego i Jakuba Szeli.
3. Na podstawie analizy wskazanych lub wybranych fragmentów tekstu określam stosunek chłopów do:
a) ludzi z miasta i inteligencji,
b) szlachty,
c) Żydów.
Interpretuję sceny wskazane w zad. 4, s. 104.
4. Przedstawiam motywy działania wybranych bohaterów chłopskich: Czepca, Księdza i Jaśka.
5. Oceniam stopień dojrzałości chłopstwa, jeśli chodzi o możliwość odegrania istotnej roli w społeczeństwie.
Ad. 1)
- aI, sc. 1:
Czepiec chciałby porozmawiać o poważnych sprawach z inteligentem, ale zauważa, że ten nie jest zainteresowany, a nawet stwierdza, że inteligencja drwi z chłopstwa.
- aI, sc. 4:
Klimina wyraża chęć wiązania ludzi (Coraz więcej potrza ludzi/ Żeniłabym, wydawała!) świadczy o ty, że małżeństwa między chłopstwem a inteligencją jej odpowiadają.
W Panu Tadeuszu Tadeusz troszczy się o chłopstwo, myśli o nadaniu ziemi, ale w zasadzie przedstawiciele chłopstwa nie zabierają głosu. Skromnym wyjątkiem jest wypowiedź chłopa w karczmie, jednak jego wypowiedź zostaje niejako zgaszona przez szlachcica.
"Oj, Dobrodzieju!" chłopek ozwał się z pokorą,
Pokłoniwszy się księdzu i skrobiąc się w głowę,
"Już to szlachcie, to jeszcze bieda przez połowę,
Lecz nas drą jak na łyka". - "Cham, Skołuba krzyknął,
Głupi, tobieć to lepiej, tyś, chłopie, przywyknął
Jak węgorz do odarcia; lecz nam urodzonym,
Nam wielmożnym, do złotych swobód wzwyczajonym!
Ach, bracia, wszak to dawniej szlachcic na zagrodzie...
("Tak, tak, krzyknęli wszyscy: rowny wojewodzie!")
Tak więc dotąd chłopstwo nie było podmiotem wypowiedzi i partnerem do działania. Pokłoniwszy się księdzu i skrobiąc się w głowę,
"Już to szlachcie, to jeszcze bieda przez połowę,
Lecz nas drą jak na łyka". - "Cham, Skołuba krzyknął,
Głupi, tobieć to lepiej, tyś, chłopie, przywyknął
Jak węgorz do odarcia; lecz nam urodzonym,
Nam wielmożnym, do złotych swobód wzwyczajonym!
Ach, bracia, wszak to dawniej szlachcic na zagrodzie...
("Tak, tak, krzyknęli wszyscy: rowny wojewodzie!")
Jeśli nawet wydaje nam się, że chłopstwo uzyskało podmiotowość w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, to okazuje się, iż Bohatyrowicze w swoim czasie mieli herb i należeli do stanu szlacheckiego.
L99 ( VI 2025): Obraz inteligencji w Weselu.
Odnośnie poprzedniej lekcji:
Skupienie się na 5. kryterium:
Oceniam stopień dojrzałości chłopstwa, jeśli chodzi o możliwość odegrania istotnej roli w społeczeństwie:
a) przygotuj wypowiedź i zaprezentuj ją bez żadnych pomocy,
b) znajdź fragment(y) zawierający ten problem i dokonaj jego interpretacji,
c) zinterpretuj fragment wskazany (najpierw nauczyciel czyta głośno, a uczniowie rozpoznają postać, która się wypowiada), np.:
- akt II, scena 7, wersy 354-364 (s. 77) - wypowiedż Dziennikarza,
- akt II, scena 30, wersy 1455-1469 (s. 123) - wypowiedź Gospodarza,
- akt III, scena 19, wersy 745-753 (s. 156) - wypowiedź Czepca,
W oparciu o zad. 5. s. 109.
Cel lekcji:
Scharakteryzujesz inteligencję i - na podstawie wniosków z interpretacji wybranych fragmentów Wesela - określisz jej system wartości i stosunek do chłopstwa oraz poglądy na temat sztuki.
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam pojęcie chłopomanii (ludomanii) i wskazuję bohaterów przyjmujących taką postawę.
2. Przedstawiam wyobrażenia Pana Młodego na temat własnej żony i wyjaśniam przyczyny tej fascynacji.
3. Wyjaśniam przyczyny ambiwalentnego stosunku inteligencji pochodzenia szlacheckiego do chłopów (chłopomania a rabacja galicyjska).
4. Omawiam sposób postrzegania przez inteligencję relacji między sztuką a życiem. W tym celu wykonuję zad. 5 s. 109 (interpretacja wskazanych scen.
Zad. uzupełniające problematykę.
Przenalizuj scenę 16 aktu III (rozmowa między Poetą i Panną Młodą). Jaki problem zostaje tu przedstawiony? Jaka rola zostaje tu wyznaczona inte?
L100 ( VI 2025): Wesele jako dramat symboliczny.
Podr. s. 110.
Uzupełnienie dotyczące Dziennikarza (w kontekście stańczyków krakowskich, s. 110).
Cel lekcji:
Potrafisz zinterpretować symbole pojawiające się w Weselu (rekwizyty, postaci, zdarzenia i sceny).
Kryteria sukcesu:
1. Wyjaśniam symbolikę kaduceusza przekazanego Dziennikarzowi przez Stańczyka.
2. Interpretuję słowa Gospodarza o Wernyhorze i Matce Boskiej piszącej manifest na Wawelu.
3. Wyjaśniam symbolikę złotego rogu i sznura w powiązaniu z sytuacją, kiedy Jasiek widzi zatrzymane w ruchu postacie weselników.
4. Interpretuję symbolikę chocholego tańca i konfrontuję ją z obrazem Błędne koło Jacka Malczewskiego.
P.d.
Dwa wybrane kryteria.
VI - T2 (26)
L101 ( VI 2025): Relacje między bohaterami dramatu a fantazmatami. Co z nich wynika?
Cel lekcji:
Potrafisz dokonać interpretacji fragmentów dialogów między bohaterami dramatu a osobami dramatu (fantazmatami).
Kryteria sukcesu:
1. Charakteryzuję postać Rycerza i wyjaśniam intencje jego wypowiedzi (fragment z motywem ofiarnicy) (s. 85), określam sens ostatniego wersu sceny 9 aktu II.
2. Przedstawiam wnioski z interpretacji sceny 10 aktu II - wyjaśniam, co przeżywa Poeta w tej chwili i czego się spodziewa w najbliższej przyszłości (s. 126).
3. Interpretuję sceny 11, 12, 13 aktu II - wyjaśniam powody pojawienia się Hetmana w świadomości Pana Młodego (konfrontuję jego marzenia ukazane w scenie 19 aktu II z tym, co przeżywa w scenach 11-13).
4. Wyjaśniam, dlaczego tak często pojawia się w scenie 15 aktu II w wypowiedzi Upiora motyw kubła wody.
P.d. Interpretacja scen 22, 23, 24 aktu III.
L102 ( VI 2025): Symboliczne znaczenie widm i zjaw w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Na ocenę - kryteria sukcesu z poprzedniej lekcji i p.d.
Interpretacja scen 22, 23, 24 aktu III.
L103 ( VI 2025): Sen o Polsce czy sąd nad Polską w Weselu?
Redagowanie wypowiedzi ustnej najpierw w grupach.
Wesele jest z pewnością w jakiejś mierze snem Polsce.
W scenie 16 aktu III (rozmowa między Poetą i Panną Młodą) Panna Młoda opowiada o swoim śnie. Chłopstwo nie odczuwało głębszej więzi z polskością. Panna Młoda odczuwa jaką formę tęsknoty za ojczyzną, ale nie wie, gdzie jej szukać. Coś czuje, ale nie rozumie, co to właściwie jest ta ojczyzna. Pan Młody wskazuje, że ojczyzna to właśnie kwestia uczucia miłości. Gest wskazania na serce jest tu kluczowy. Rolą inteligencji jest budzenie u chłopstwa uczuć wobec polskości.
L104 ( VI 2025): Sprawdzian z Wesela Stanisława Wyspiańskiego.
VI - T3 (27)
L105 ( VI 2025): Wesele Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy.
S. 120 Wesele w adaptacji filmowej.
FILM WESELE W REŻ. ANDRZEJA WAJDY
Praca w grupach trzyosobowych:
I, IV - metaplan,
II, V - plakat teatralny,
III, VI - dramat dziś (wykład),
VII, VIII - tego nie było jeszcze na lekcjach ... (dowolna forma).
Można rozważyć opcję wyboru przez uczniów grupy.